در بیشتر مواقع، ورم پا در بیماران قلبی مربوط به نارسایی قلبی می باشد، اما نارسایی قلبی تنها عامل ورم پا نمی باشد. حدود 85% احتمال دارد که ورم پا مربوط به نارسایی وریدی مزمن یا عوارض جانبی داروهایی مانند مسدود کننده های کانال کلسیم یا کورتیکواستروئیدها باشد که برای درمان فشار خون بالا استفاده می شوند.
علائم جانبی ورم پا در بیماران قلبی
اگر ورم پا ناشی از مشکلات قلبی باشد، با علائم زیر همراه است:
- تنگی نفس
- دردهای قفسه سینه
- ضربان قلب غیرطبیعی
- ورم در نقاط دیگر بدن مانند دست ها یا شکم
این مشکل باعث کاهش در برگشت جریان خون به قلب می شود. بنابراین خون به جای جریان پیدا کردن، کم کم در پاها جمع می شود و همین موضوع موجب ورم کردن پاها می شود. رایج ترین علت ورم پا در افراد مسن، نارسایی وریدی می باشد.
علت ورم پا در بیماران قلبی چیست؟
- نقص سپتیزی دهلیزی و بطنی – حفره های قلب که معمولاً در زمان تولد تشخیص داده می شوند.
- آریتمی قلبی یا ضربان قلب غیرطبیعی
- مشکلات مربوط به دریچه قلب
- نقص در سمت چپ قلب که ورم مچ پاها و پاها می تواند علامت آن باشد.
ورم پا ناشی از ناشی از نارسایی قلبی
اگر ورم پا با تنگی نفس یا درد قفسه سینه همراه باشد، فوراً به اورژانس بروید. برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی، تجربه ی تغییرات سریع در وزن بسیار رایج است. اگر نارسایی قلبی شما باعث جمع شدن مایعات می شود، شما اضافه وزن پیدا خواهیدکرد. شما باید هر روز در ساعت مشخصی خودتان را وزن کنید و اگر متوجه افزایش وزن بیشتر از 2 کیلو در 3 روز شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.
افزایش وزن بر اثر جمع شدن مایعات، با وزن گیری ناشی از رژیم پر کالری متفاوت است. اگر نمی دانید دلیل افزایش وزنتان چیست، با پزشک خود تماس بگیرید. امکان دارد به دلیل نارسایی قلبی خود، صدای سرفه یا خس خس مداوم را تجربه کنید. صدای خس خس شبیه به آسم است اما در نارسایی قلبی علت دیگری دارد.
گاهی اوقات افراد مبتلا به نارسایی قلبی، سرفه بلغم دار دارند. بلغم یا ترشح، مایع خلط مانندی است که ممکن است به خون آغشته باشد. این اتفاق اغلب با عفونت ریه (پنومونی) اتفاق می افتد. سرفه یا خس خس به دلیل جمع شدن یا احتقان مایعات در ریه ها است که تلاش برای نفس کشیدن را افزایش می دهد. اگر متوجه بدترشدن سرفه یا خس خس شدید که تنفس شما را تحت تأثیر قرار می دهد، نشانه ی این است که نارسایی قلبی شما در حال بدتر شدن است و باید با پزشک خود تماس بگیرید.
یک سرفه خشک و مداوم نیز می تواند از عوارض جانبی برخی از داروهای مورد استفاده در نارسایی قلبی باشد. احساس غش، سرگیجه، سبکی سر ممکن است به علت کاهش خونرسانی به مغز باشد. از دست دادن هوشیاری معمولاً به این معناست که خونرسانی به مغز به طور جدی کاهش پیدا کرده است.
زمانی که ضربان قلب غیرطبیعی باشد یا زمانی که قلب به دلیل مسدود شدن جریان خون نتواند خون کافی را پمپاژکند، خونرسانی به مغزکاهش پیدا می کند. این شرایط نیز می تواند به علت حمله قلبی باشد. غش کردن یا از دست دادن هوشیاری، یک وضعیت بسیار جدی است و باید فوراً تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد.
آیا ورم پا یک شرایط اورژانسی است؟
ورم مزمن در پاها به تنهایی یک مورد اورژانسی پزشکی محسوب نمی شود. در این شرایط، به یک پزشک عمومی یا متخصص قلب مراجعه کنید. بزرگترین نگرانی در مورد ورم پاها این است که علائم می توانند مربوط به فشار خون بالای ریوی باشند. اولین کاری که پزشک عمومی یا متخصص قلب به احتمال زیاد انجام می دهد انجام سونوگرافی از رگ های پاها و اکوکاردیوگرافی می باشد.
در این شرایط، رایج ترین توصیه غیرپزشکی، پوشیدن جوراب های فشاری می باشد که رگ ها را تحت فشار قرار می دهد و خون را در پاها به گردش در می آورد. اگر مبتلا به واریس پا، یا دیگر مشکلات وریدی باشید، پزشک ممکن است ابلیشن وریدی را توصیه کند.
در این روش، رگهای آسیب دیده مهر و موم می شوند. اگر پزشک تشخیص دهد که ورم پاها مربوط به فشار خون بالای ریوی یا نارسایی قلبی می باشد، احتمالاً باید آزمایشات دیگری انجام دهید تا بهترین درمان برای شما مشخص شود. درمان های لازم برای فشار خون بالای ریوی و نارسایی قلبی شامل دارو و جراحی می شوند.
ورم پا و درد و ضعف در آنها
اگر در پاهای خود ضعف یا درد دارید و در راه رفتن دچار مشکل هستید، ممکن است بیماری عروقی محیطی داشته باشید. علائم دیگر این مشکل شامل موارد زیر می شوند:
- بی حسی در پاها
- احساس سرما در ساق یا کف پا، به خصوص در مقایسه با نقاط دیگر پا
- تغییر در رنگ پاها
- زخم های پایی که بهبود پیدا نمی کنند.
- در صورت تجربه این علائم به پزشک مراجعه کنید.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق در تهران