مصرف غذاهای مضر نه تنها باعث به ایجاد فشار اضافی به رگ‌هاست، بلکه موجب افزایش وزن نیز می‌شود. متاسفانه اضافه وزن یکی از عوامل اساسی و خطرساز ابتلا یا عود واریس در پا، یا نارسایی‌های عروقی است. به همین علت مهم است که برای درمان واریس چه بخوریم و چه نخوریم….
علت ابتلا به واریس
بیماری‌های عروقی دلیل اصلی ابتلا به واریس است. البته باید بدانید که رژیم غذایی بد و اضافه وزن تنها دلایل ابتلا به این بیماری نیستند. دیگر عوامل بالقوه ابتلا به بیماری‌های قلبی، موارد زیر هستند:
- افزایش وزن
- جنسیت (ابتلا در زنان بیشتر است)
- بارداری
- نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
- سابقه واریس در خانواده
- فشار خون بالا
- دیابت
برای درمان واریس چه بخوریم؟
علاوه بر ذکر غذاهای مضر برای واریس، راجع به غذاهای مفید برای بهبود این بیماری هم صحبت می‌کنیم. این موارد، پیشنهادهای ما هستند:
1_ مصرف میوه و سبزیجات تازه
میزان مصرف سبزیجات سرشار از فیبر و آنتی‌اکسیدان مانند زغال‌اخته و تمشک و مرکبات سرشار از ویتامین سی را بالا ببرید. البته مصرف مواد غذایی طبیعی ضد التهابی مانند آووکادو، زنجبیل و گوجه‌فرنگی هم مفید است. به خاطر داشته باشید که این مواد غذایی را حداقل 5 پرس در روز مصرف کنید. می‌توانید برای تنوع بیشتر از ترکیبی از میوه و سبزیجات خام و پخته استفاده کنید. طوری نیست که این مواد را کمی مزه‌دار کنید، البته از نمک یا شکر استفاده نکنید.
2_ غلات خوراکی مفید
درست است که گفتیم نباید غذاهای فرآوری شده مصرف کنید، اما منظورمان این نیست که نباید به طور کلی مصرف نان، پاستا یا برنج را قطع کنید. به جای انتخاب دانه‌های تصفیه شده، مصرف نان گندم کامل یا پاستا، برنج قهوه‌ای و اوت‌میل را امتحان کنید. همچنین می‌توانید دانه‌های باستانی مانند کینوا و فارو را امتحان کنید. غلات هم فیبر بالایی دارند و هم ارزش غذایی هر وعده غذایی را افزایش می‌دهند.
3_ پروتئین بدون چربی
با وجود اینکه توصیه کردیم گوشت قرمز و سوسیس مصرف نکنید. اما می‌توانید پروتئین بدون چربی مصرف کنید. از جمله مواد غذایی حاوی پروتئینی که چرب نباشند، میتوان به مرغ بدون پوست، ماهی و دیگر غذاهای دریایی، تخم‌مرغ و منابع پروتئین گیاهی مانند توفو اشاره کرد.
4_ مصرف لبنیات کم‌چرب
محصولات لبنی یکی از منابع اصلی کلسیم و ویتامین d هستند. اما مراقب باشید که آنها را بیش از حد مجاز مصرف نکنید. مصرف بیش از حد لبنیات برای برخی از افراد موجب مشکلات سوء هاضمه و یبوست می‌شود. برای پیشگیری از پیشامد چنین مشکلاتی، همراه با مواد غذایی پر فیبر؛ روزانه سه پرس از این ماده غذایی مصرف کنید.
5_ چربی‌های مفید
می‌توانید علاوه بر مصرف آجیل و دانه؛ چربی‌های مفید دیگری مانند روغن زیتون، آووکادو و سالمون هم مصرف کنید.
6_ آجیل و دانه
آیا می‌دانستید که این مواد غذایی می‌توانند منجر به بهبود گردش خونتان شوند؟
راحت باشید و در رژیم غذایی خود مصرف آجیل بدون نمک و دانه چیا و بذر کتان را بگنجانید.
برای درمان واریس چه نخوریم؟
بسیار خوشحالیم که قصد دارید با تغییر رژیم غذایی، سلامت عروقی خود را حفظ کنید. در ادامه راجع به غذاهای مضر برای واریس صحبت خواهیم کرد. سعی کنید مصرف غذاهای زیر را محدود کنید:
1_ مصرف بالای سدیم یا نمک
ممکن است پس از مصرف غذاهای شور متوجه شوید که پاهایتان ورم کرده و درد در رگهای پایتان بیشتر شده، چرا این اتفاق می‌افتد؟ احتمالا متوجه این موضوع شده‌اید که مصرف زیاد سدیم می‌تواند منجر به احتباس آب شود اما متوجه نشدهاید که این روند منجر به افزایش حجم خون و بالا رفتن فشار خون و در نتیجه تشدید واریس می‌شود.
با مصرف این ماده به سیستم عروقی فشار مضاعف وارد خواهید کرد و نشانه‌های واریس بدتر خواهد شد.
معمولا تشخیص غذاهای پر سدیم سخت است چون سدیم بالا در غذاهایی وجود دارد که انتظار آن را ندارید.
علاوه بر دوری از نمک و سس سویا؛ تا حد امکان از مصرف غذاهای فرآوری‌شده نیز پرهیز کنید. برای مثال در غذاهای کنسروی، کالباس و سوسیس و فرآورده‌های گوشتی فست فودی و حتی چاشنی سس‌ها از سدیم استفاده می‌شود. این ماده در غذاهایی وجود دارد که انتظارش را ندارید. میزان سدیم پنیر خامه‌ای بالاست و حدود 40% سهم روزانه این ماده را دربرمی‌گیرد.
2_ تشدید واریس با مصرف شکر
از جمله غذاهای مضر برای واریس میتوان به بیسکویت، کیک، آب‌نبات و هر خوراکی که شکر اضافه داشته باشد اشارع کرد. مشکل از آن‌جایی آغاز می‌شود که با مصرف شکر، میزان قند خون بالا می‌رود. به این ترتیب میزان انسولین خون افزایش می‌یابد و با گذشت زمان به رگها آسیب وارد می‌شود.
به همین دلیل است که خطر ابتلا به بیماری‌های عروقی در افراد مبتلا به دیابت بیشتر است. البته تنها منبع شکر اضافه، شیرینی دسر نیست. شکر هم مانند سدیم در غذاهای فرآوری و بسته‌بندی شده پنهان است.
پیشنهاد می‌کنیم قبل از خرید مواد غذایی، برچسب آنها را به دقت بخوانید تا متوجه محتویات مواد غذایی مصرفی خود شوید.
حتی پیشنهاد بهتر این است که علاقه به شیرینی خود را با میوه‌های سرشار از فیبر تازه جایگزین کنید.
3_ کمبود فیبر بدن و واریس دردناک
اگر در رژیم غذایی خود به اندازه کافی فیبر مصرف نکنید؛ رگ های سالمی نخواهید داشت. اولین دلیل این موضوع این است که مبتلا به یبوست خواهید شد. وقتی فرد دچار یبوست باشد؛ احتمالا به روده‌های خود فشار مضاعف خواهد آورد. در نتیجه به عروق هم فشار وارد می‌شود. متاسفانه این موضوع منجر به ابتلا به همورویید و افزایش درد واریس خواهد شد (برای درد واریس چه باید کرد). می‌توانید یک مشت بادام، توت یا دانه انار مصرف کنید. این غذاها سرشار از فیبر هستند.
4_ چربی‌های ناسالم
یکی دیگر از غذاهای مضر برای واریس، غذاهای چرب هستند(مثل غذاهای سرخ‌شده، بیکن و کره). بر خلاف چربی‌های گیاهی مانند آووکادو و زیتون که فیبر بالایی دارند؛ چربی‌های اشباع‌شده ارزش غذایی یا فیبر زیادی ندارند. در ضمن مصرف این‌گونه غذاها منجر به هضم کند و یبوست، خواهد شد.
مشکل کنترل وزن هم یکی دیگر از چالش‌های مصرف این گونه غذاهاست. برای دریافت چربی سالم، فندق مصرف کنید. مجموع این عوامل می‌توانند منجر به افزایش فشار بر سیستم عروقیتان شود. به همین دلیل چربی‌های ناسالم یکی از غذاهای مضر برای واریس محسوب می‌شوند.
5_ مصرف الکل
اگر دچار واریس هستید؛ باید مراقب تعداد گیلاس‌های شراب یا کوکتلی که مصرف می‌کنید؛ باشید. الکل علاوه بر مشکلات دیگری که به وجود می‌آورد؛ ماده ادرارآوری است که می‌تواند منجر به کاهش میزان آب در بدن شود.
چنین حالتی می‌تواند تعداد عروق آسیب‌دیده را افزایش دهد. اگر آب بدن کم شود؛ میزان بار کاری آن برای به گردش در آوردن خون بیشتر می‌شود. در نتیجه فشار وارد بر عروق بسیار شدیدتر خواهد شد و احتمال بروز نشانه‌های دردناک و عذاب‌آور بیماری‌های عروقی بیشتر خواهد شد.
6_ کافئین مضر برای واریس
اگر مبتلا به واریس باشید؛ با مصرف کافئین به خود آسیب می‌زنید. کافئین منجر به تنگ شدن رگهای خونی می‌شود و در پی این اتفاق، فشار خون بالا می‌رود. اگر نمی‌توانید از خیر قهوه صبحگاهی خود بگذرید؛ با پزشک یا متخصص عروق صحبت کنید و از او، حدود مصرف مناسب قهوه متناسب با میزان واریس خود بپرسید.
برای جلوگیری از واریس چه ویتامین هایی بخوریم؟
چه رگ های واریسی دارید و چه می خواهید از ایجاد آنها جلوگیری کنید، خوردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل پر از این مواد مغذی راهی عالی برای حمایت از رگ ها و شریان های شما است و امیدواریم خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهید:
1_ مصرف ویتامین E
ویتامین E با اطمینان از اینکه خون خیلی «چسبنده» نمی‌شود، به تقویت جریان خون کمک می‌کند و از تشکیل «پلاک‌هایی» که به دیواره‌های رگهای خونی می‌چسبند و جریان خون را مختل می‌کنند، جلوگیری می‌کند. بادام، تخمه آفتابگردان، آووکادو و غلات غنی شده همگی منابع عالی ویتامین E هستند.
2_ ویتامین های ب کمپلکس
ویتامین‌های B نقش مهمی در حفظ سلامتی شما دارند، اما به طور خاص برای سلامت رگها، روی B6 و B12 تمرکز کنید که به جلوگیری از مشکلات لخته شدن خون کمک می‌کنند. B3 همچنین برای کاهش کلسترول در حالی که گردش خون را بهبود می بخشد، مهم است. ویتامین های B در بسیاری از غلات غنی شده، و همچنین عدس، ماهی تن، موز، غلات کامل و ملاس وجود دارد.
3_ ویتامین c
بسیاری از ما می دانیم که ویتامین C برای مبارزه با سرماخوردگی مفید است، اما آیا می دانستید که برای سلامت رگ ها نیز مهم است؟ ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی، از رگ های شما در برابر رادیکال های آزاد مضر محافظت می کند و همچنین به قدرت و کشسانی بودن رگ های شما کمک می کند. مرکبات منابع بسیار خوبی از ویتامین C هستند، اما گوجه فرنگی، کلم بروکلی و حتی سیب زمینی نیز منابع خوبی هستند.
4_ ویتامین K
ویتامین K برای حمایت از سلامت سیاهرگ ها ضروری است، و نقش اساسی در لخته شدن خون دارد و در صورت بریدگی یا کبودی به توقف جریان خون کمک می کند.
ویتامین K همچنین به تقویت دیواره رگ های خونی کوچکتر به نام مویرگ ها کمک می کند و از شکستن و کشیدگی آنها جلوگیری می کند. همچنین ممکن است کبودی ورید را به دنبال درمان واریس با لیزر و سایر روش های واریس کاهش دهد. این ویتامین را در سبزیجات سبز برگ و همچنین کلم بروکلی و کلم بروکسل خواهید یافت.
5_ مصرف مس
نه، این ویتامین نیست، اما مس همچنان یک ماده مغذی مهم است که باید در هر رژیم غذایی سالم گنجانده شود. به این دلیل که مس نقش اصلی را در ترمیم پوشش رگ های شما ایفا می کند و همچنین می تواند به جلوگیری از آسیب دیدن پوشش کمک کند. شما می توانید مس را در عدس، تخمه آفتابگردان، زردآلو و حتی شکلات تلخ پیدا کنید.
آیا رعایت رژیم غذایی برای درمان واریس کافی است؟
بعضی وقت‌ها تنها دانستن غذاهای مضر و مفید و کنترل مصرف آنها برای رهایی از نشانه‌های دردناک و عذاب‌آور واریس کافی نیست. حقیقت این است که با بهبود رژیم غذایی میتوان منجر به کاهش نشانه‌های این بیماری شد، اما درمان واریس از نظر دکتر افشاری خودبه‌خود صورت نمیگیرد. اگر رگهای واریسی شما را اذیت می‌کنند، باید توسط پزشک درمان شوید. بیشتر درمان‌های واریس، حدود 15 تا 30 دقیقه زمان می‌برند و تحت پوشش بیمه هستند.
دکتر نادر افشاری دارای بورد تخصصی قلب و عروق و عضو انجمن قلب آمریکا