برای افرادی که در معرض بیماری شریان کرونری (CAD) قرار دارند، آزمایشات تصویربرداری از اهمیت ویژه ای برخوردارند. متخصص قلب برای تشخیص بهتر میزان بیماری و درمان مناسب از روش هایی مانند سی تی آنژیو و یا آنژیوگرافی استفاده میکند. اما سوالی که در اکثر مواقع بیماران میپرسند اینست که سی تی آنژیو بهتر است یا آنژیوگرافی؟
سی تی آنژیو و آنژیو دقیقا چه چیزی را مشخص میکند؟
بیماری شریان کرونری زمانی رخ می دهد که پلاک (متشکل از چربی، کلسترول یا کلسیم) درون شریانهای اطراف قلب جمع می شود. تجمع بیش از حد پلاک، شریان ها را باریک می کند و جریان خون را کاهش می دهد.
آزمایشات تصویربرداری، مقدار پلاک، ماهیت آن (سختی یا نرمی) و نوع درمان مورد نیاز را تعیین می کنند. پزشک، معمولاً برای کمک به تشخیص بیماری شریان کرونری، انجام یکی از دو آزمایشات تصویربرداری اصلی را توصیه می کند:
- آنژیوپلاستی کرونری
- سی تی آنژیوگرافی (CTA)
در طول آنژیوگرافی کرونری، یک لوله نازک و توخالی به نام کاتتر وارد شریان می شود (معمولاً شریان بازو یا پا) و به سمت قلب هدایت می شود. سپس یک ماده حاجب از طریق کاتتر فرستاده می شود تا شریان ها را روی اشعه ی ایکس بهتر نشان دهد. در روش سی تی آنژیوگرافی، از توموگرافی کامپیوتری برای بررسی غیرتهاجمی شریان های کرونری استفاده می شود.
تصویر برداری سی تی از ترکیب اشعه ی ایکس و تکنولوژی کامپیوتری برای ارائه تصاویر جامع و دقیق استفاده می کند. سی تی آنژیوگرافی، برای شناسایی پلاک های سخت و نیز پلاک های نرم که شناسایی آنها سخت تر است و احتمال بروز سکته و مرگ را افزایش می دهند، استفاده می شود. این آزمایش غربالگری نیز از ماده کنتراست تصویربرداری استفاده می کند، اما درون رگ بازو تزریق می شود و تصاویر شریان ها از بیرون بدن گرفته می شود.
تفاوت سی تی آنژیو و آنژیو
آنژیوگرافی کرونری رایج ترین روش برای شناسایی تنگی شریان کرونری یا باریک شدن شریانی است که ممکن است به استنت گذاری یا جراحی پیوند عروق نیاز داشته باشد. در این موارد، از آنژیوگرافی هم برای تشخیص و هم برای درمان در یک جلسه استفاده می شود، زیرا تصاویر بسیار دقیقی را ارائه می دهد. این روش، اغلب برای بیمارانی با علائم معمول بیماری شریان کرونری توصیه می شود.
سی تی آنژیو، روشی دقیق و نسبتاً بدون درد می باشد، که نتایج آن برای تشخیص پزشک کافی ست و برای بیمارانی که بیماری جدی ندارند، دقت آن حدود 95 تا 99 درصد می باشد. این روش می تواند بیماری شریان کرونری را در بیمارانی با ریسک بالای بیماری و علائم غیرمعمول رد کند و نیاز به آنژیوگرافی تهاجمی را کاهش دهد و یا در صورت لزوم به عنوان یک ابزار مؤثر و ایمن مورد استفاده قرار گیرد. این روش همچنین به آماده سازی بسیار کمی نیاز دارد و دوران نقاهتی ندارد.
مزایا و معایب سی تی آنژیو در مقابل آنژیو
1_ آنژیوگرافی کرونری
آنژیوگرافی کرونری یک روش غیر تهاجمی است که در موارد نادر می تواند، موجب مشکلات جدی مانند حمله قلبی یا سکته شود. همچنین، در این روش احتمال پارگی یا انسداد ناگهانی در شریان، واکنش آلرژیک به ماده حاجب و خونریزی یا کبودی به هنگام ورود کاتتر به پوست وجود دارد. قبل از انجام آنژیوگرافی کرونری، بیمار باید ناشتا باشد و پس از آن، چند ساعت در بیمارستان بستری شود.
- آنژیوگرافی ممکن است نیاز به جراحی را برطرف کند. در صورتی که انجام جراحی ضروری باشد، می تواند به صورت دقیق تری انجام شود.
2_ سی تی آنژیوگرافی
در سی تی آنژیوگرافی، احتمال واکنش آلرژیک به ماده حاجب وجود دارد. همچنین، برخی از بیماران ممکن است گزینه ی مناسبی برای انجام این آزمایش نباشند. این بیماران عبارتند از:
- بیماران بیشتر از 150 کیلوگرم وزن ممکن است در دستگاه جا نشوند.
- بیمارانی با ضربان قلب سریع یا نامنظم که قادر به مصرف دارو برای آهسته کردن ضربان قلب خود نیستند، چرا که سی تی آنژیوگرافی، برای گرفتن تصاویر دقیق، نیاز به ضربان قلب آهسته و منظم دارد.
- بیمارانی که نمی توانند صاف دراز بکشند، دستورالعمل های صوتی را دنبال کنند و یا نفس خود را بیشتر از 20 ثانیه نگه دارند.
- بیمارانی که در بسیاری از شریان های خود، دارای پلاک های سخت شده هستند، این مورد بیشتر در افراد مسن مشاهده می شود.
- بیش از حد در معرض اشعه بودن، می تواند احتمال بروز سرطان را تا حدی افزایش دهد. گرچه، مزایای تشخیص درست، خیلی بیشتر از خطرات آن است.
- در صورتی که سابقه ی آلرژی به ماده کنتراست اشعه ی ایکس را دارید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که چند ساعت یا چند روز قبل از سی تی آنژیوگرافی، داروی خاصی مانند استروئید را مصرف کنید تا احتمال خطر واکنش آلرژیک را کاهش دهید. گزینه ی دیگر، انجام آزمایش دیگری است که نیاز به ماده کنتراست یُددار ندارد.
- در بیمارانی که در معرض نارسایی کلیوی قرار دارند و یا پیش از این بیماری کلیوی داشته اند، استفاده از ماده کنتراست یُددار می تواند به عملکرد کلیه ها آسیب برساند. این موضوع را با پزشک و رادیولوژیست در میان بگذارید تا اطلاعات بیشتری را در مورد این احتمال خطر به دست آورد.
- اگر مقدار زیادی از مایع کنتراست اشعه ی ایکس از رگ نشات پیدا کند و زیر پوست پخش شود، ممکن است به پوست، رگ های خونی و عصب ها آسیب برساند. اگر در طول تزریق ماده حاجب یا بلافاصله پس از آن، در ناحیه تزریق، احساس درد یا مورمور شدن داشته باشید، باید به سرعت به پرستار یا تکنسین اطلاع دهید.
- خانم ها در صورت احتمال بارداری باید به پزشک و یا تکنسین سی تی آنژیوگرافی اطلاع دهند.
- تولیدکننده های ماده ی کنتراست توصیه می کنند که مادران شیرده، 24 الی 48 ساعت پس از تزریق ماده کنتراست نباید به نوزادان خود شیر دهند. گرچه، تحقیقات نشان می دهند که مقدار ماده کنتراست جذب شده توسط نوزاد در طول شیردهی بسیار کم است.
🔰 مزایای سی تی آنژیو
- سی تی آنژیوگرافی روشی سریع و غیرتهاجمی است و ممکن است در مقایسه با آنژیوگرافی معمولی، عوارض کمتری داشته باشد.
- سی تی آنژیوگرافی ممکن است نسبت به آزمایشات آنژیوگرافی دیگر مانند آنژیوگرافی کاتتر و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، جزئیات دقیقتری را ارائه دهد.
- برای سی تی آنژیوگرافی، نیازی به بی حسی یا بیهوشی عمومی نیست.
- سی تی آنژیوگرافی قلب، روش مفیدی برای شناسایی شریان های کرونری آسیب دیده می باشد.
- سی تی آنژیوگرافی ممکن است هزینه کمتری نسبت به آنژیوگرافی کاتتر داشته باشد.
- پس از انجام آزمایش سی تی آنژیوگرافی، هیچ اشعه ای در بدن بیمار باقی نمی ماند.
- اشعه های ایکس مورد استفاده در سی تی اسکن ها هیچ گونه عوارض جانبی فوری ندارند.