به تجمع مایع در ریه ها، اِدِم ریوی گفته می شود. این شرایط می تواند نفس کشیدن را برای شما سخت کند. زمانی که نفس می کشید، ریه هایتان باید از هوا پر شوند. اما اگر اِدِم ریوی داشته باشید، ریه ها به جای هوا با مایع پر می شوند. با این اتفاق، اکسیژن هوا از ریه ها وارد خون نمی شود. در ادامه به علائم ادم ریه و درمان آن می پردازیم.
علائم اِدِم ریه
اِدِم ریوی حاد ناگهانی اتفاق می افتد و می تواند خطرناک باشد. اگر هر یک از علائم زیر را دارید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید:
- تنگی نفس ناگهانی، به ویژه بعد از فعالیت یا به هنگام دراز کشیدن
- احساس می کنید در حال سقوط یا غرق شدن هستید.
- اضطراب
- تنفس دشوار همراه با تعریق زیاد
- تنفسی که صدای حباب یا خس خس می دهد.
- سرفه همراه با خلط صورتی و کف آلود
- سرد شدن پوست و آبی یا خاکستری شدن آن
- ضربان قلب سریع و ناهماهنگ (تپش قلب)
- احساس سرگیجه، گیجی، ضعف یا عرق که می تواند نشانه ی افت فشار خون باشد.
- احساس خستگی
- اضافه وزن سریع (این شرایط می تواند نشانه ی تجمع مایعات و نارسایی قلبی احتقانی باشد)
- در حین فعالیت، مشکلات تنفسی بیشتر از حد معمول پیدا کنید.
- ورم پاها
- مشکلات تنفسی به هنگام دراز کشیدن
- شب با احساس نفس تنگی بیدار شوید که با نشستن بهتر می شود.
- خس خس سینه
درمان ادم ریه
اگر مشکل تنفسی دارید و سطح اکسیژن شما پایین است، فوراً باید اکسیژن کافی دریافت کنید. شما می توانید اکسیژن را از طریق ماسک صورت یا لوله های بینی دریافت کنید. اگر علت اِدِم ریوی مربوط به قلب، دارو یا بیماری باشد، پزشک شما سعی می کند با آن مقابله کند. پزشک برای کم کردن فشار روی قلب و ریه ها، داروهای ادرارآور تجویز می کند.
پیشگیری از اِدِم ریوی
برخی از تغییرات سبک زندگی می توانند از اِدِم ریوی پیشگیری کنند یا آن را تحت کنترل درآورند. با اقدامات زیر، سلامت قلب خود را حفظ کنید:
- خوردن مقدار زیادی سبزیجات، میوه ها و غلات کامل
- خوردن نمک کمتر
- ورزش منظم
- ترک سیگار
- حفظ یک وزن سالم
اگر قصد دارید به ارتفاعات بالا بروید، سعی کنید کم کم ارتفاع را تغییر دهید. در مورد داروهایی که می توانند احتمال اِدِم ریوی ناشی از ارتفاعات بالا را کاهش دهند، با پزشک خود صحبت کنید.
علت ابتلا به ادم ریه
اِدِم ریوی، دو نوع اصلی دارد:
1_ اِدِم ریوی کاردیوژنیک
این نوع اِدِم بر اثر مشکلات قلبی ایجاد می شود. در بسیاری از موارد، بطن چپ قادر به پمپاژ خون درون رگ های خونی ریه ها نیست. این شرایط موجب تجمع فشار و مایعات می شود. تنگی شریان ها، آسیب عضله ی قلب، مشکلات دریچه قلب و فشار خون بالا از شرایطی هستند که می توانند بطن چپ شما را ضعیف کنند.
2_ اِدِم ریوی غیر کاردیوژنیک
این نوع اِدِم ریوی به مشکلات قلبی مربوط نمی شود. دیگر علل آن شامل موارد زیر می شوند:
- سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS)
- لخته های خونی
- جراحی مغز یا شرایطی مانند صرع و ضربه به سر
- فشار بالا در قفسه سینه بعد از انسداد مسیر تنفسی
- تماس با آمونیاک، کلر و سموم دیگر
- استنشاق دودی که حاوی مواد شیمیایی خاص می باشد.
- آسیب ریوی بعد از خارج کردن لخته های خونی
- شرایط نزدیک به غرق شدگی
- واکنش به برخی از داروها از جمله آسپیرین
- مصرف بیش از حد مواد مخدر
- انتقال خون
- ذات الریه
- مسمومیت خون یا سپسیس
اِدِم ریوی همچنین بر اثر قرار گرفتن در ارتفاعات بیش از 8000 پا ایجاد می شود. کوهنوردان در موارد زیر باید به پایین کوه بروند و تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرند:
- ناراحتی قفسه سینه
- سرفه
- سرفه با خلط کف آلود که ممکن است مقداری خون در آن باشد.
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- تب
- سردرد
- تنگی نفس به هنگام فعالیت که به مرور زمان بدتر می شود.
- مشکل در راه رفتن در سربالایی که منجر به مشکل در راه رفتن روی سطوح صاف می شود.
مقایسه اِدِم ریوی با آب آوردن ریه و ذات الریه
معمولاً فرد مبتلا به اِدِم ریوی ممکن است به برخی دیگر از مشکلات تنفسی نیز دچار شود.
1_ پلورال افیوژن (آب آوردن ریه)
برخلاف اِدِم ریوی، که در آن مایع درون ریه جمع می شود، پلورال افیوژن زمانی ایجاد می شود که در لایه های بافت های اطراف ریه و درون قفسه سینه، مایعات جمع می شود. علائم این شرایط شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس و سرفه خشک می شود. این شرایط بر اثر مشکلاتی مانند نارسایی قلبی، لخته های خونی، ذات الریه، بیماری کلیوی و سل ایجاد می شود.
2_ پنومونی یا ذات الریه
ذات الریه نیز منجر به تجمع مایعات در کیسه های هوای ریز درون ریه ها می شود، اما بر اثر عفونت با ویروس، باکتری یا قارچ ایجاد می شود. علائم این شرایط شامل درد قفسه سینه، سرفه، خستگی، تب، تنگی نفس و مشکلات معده می شود. گاهی اوقات ذات الریه می تواند موجب اِدِم ریوی شود.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق در تهران