مصرف بعضی داروهای نسخه‌ای و بدون نسخه، همچنین مکمل‌های دارویی می‌تواند منجر به تجربه ی علائم فشار خون بالا ناگهانی شود. علاوه بر این، بعضی داروهای خاص نیز ممکن است با داروهای کاهنده فشار خون تداخل داشته باشند. در ادامه بیان خواهیم کرد چه داروهایی فشار خون را بالا میبرد؟
چه داروهایی فشار خون را بالا میبرد؟
اگر در حال مصرف هر یک از این داروها هستید و در رابطه با اثرات آن بر روی فشار خون نگرانی دارید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
1_ مسکن‌ها
بعضی داروهای مسکن و ضدالتهابی می‌توانند منجر به احتباس آب، ایجاد مشکلات کلیوی و افزایش فشار خون شوند. برای مثال:
- ایندومتاسین (ایندوسین، سایر)
- استامینوفن (تایلنول، سایر)
- آسپرین، ناپروکسن سدیم (آلو، آناپروکس) و ایبوپروفن (آدویل، موترین IB، سایر)
- پیروکسیکام (فلدن)
به صورت منظم فشار خون خود را کنترل کنید. همچنین در رابطه با مناسب‌ترین داروی مسکن برای شما، از پزشک خود راهنمایی بگیرید. در صورتی که باید مصرف یک داروی مسکن که منجر به افزایش فشار خون می‌شود را ادامه دهید، ارائه دهنده مراقبت در رابطه با تغییرات سبک زندگی و مصرف داروهایی جهت کنترل فشار خون به شما مشاوره می‌دهد.
2_ افزایش فشار خون با مصرف داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی از طریق تغییر پاسخ بدن به ترکیبات شیمیایی ترشح شده از مغز که بر خلق تأثیر می‌گذارند عمل می‌کنند. از جمله این ترکیبات می‌توان به سروتونین، نور اپی نفرین و دوپامین اشاره کرد. علاوه بر این، ترکیبات فوق در افزایش فشار خون نیز مؤثر هستند. مثال‌هایی از داروهای ضد افسردگی مؤثر بر افزایش فشار خون:
- ونلافاکسین (افکسور XI)
- مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
- فلوکستین (پروزاک، سارافم، سایر)
در صورتی که داروهای ضد افسردگی را مصرف می‌کنید، فشار خون خود را به صورت منظم کنترل کنید. در صورتی که فشار خون شما دچار افزایش شده و یا از حالت منظم فاصله گرفته است، در رابطه با جایگزین کردن این داروها با ارائه دهنده مراقبت‌های سلامت خود مشورت کنید.
3_ داروها و تجهیزات هورمونی پیشگیری از بارداری
قرص‌ها و دیگر تجهیزات هورمونی پیشگیری از بارداری حاوی هورمون‌هایی هستند که منجر به انقباض عروق خونی و افزایش فشار خون می‌شوند. تقریبا تمامی قرص‌ها، پچ‌ها و حلقه‌های واژنی پیشگیری از بارداری با هشدارهایی در رابطه با افزایش فشار خون به عنوان یکی از عوارض جانبی احتمالی عرضه می‌شوند. خطر افزایش فشار خون در افراد بالای 35 سال و در صورت مصرف سیگار و داشتن اضافه وزن بالاتر است.
البته تمامی زنانی که از داروها و تجهیزات هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند دچار افزایش فشار خون نمی‌شوند. اما در صورتی که در رابطه با این موضوع نگرانی دارید، کنترل فشار خون را هر 6 الی 12 ماه انجام دهید. در صورتی که مبتلا به فشار خون بالا هستید، استفاده از دیگر روش‌های پیشگیری از بارداری را در نظر بگیرید.
با وجود این که تقریبا تمامی قرص‌های پیشگیری از بارداری قابلیت افزایش فشار خون را دارند، در صورتی که این موارد حاوی دوز پایین استروژن باشند به احتمال زیاد منجر به افزایش فشار خون نمی‌شوند.
4_ افزایش فشار با قرص های حاوی کافئین
مصرف حدودا 200 الی 300 میلی‌گرم کافئین می‌تواند منجر به افزایش موقت فشار خون شود. کافئین اثرات یک هورمون که باعث اتساع عروق و سهولت در جریان یافتن خون می‌شود را خنثی میکند. همچنین می‌تواند منجر به افزایش تولید کورتیزول و آدرنالین شود.
این هورمون‌ها سرعت جریان خون را بالا می‌برند و فشار خون موقتا افزایش می‌یابد. با این حال، شواهد کافی در رابطه با افزایش فشار خون در دراز مدت به دنبال مصرف کافئین وجود ندارد. مثال‌هایی از داروها و محصولات حاوی کافئین:
- قرص‌های کافئین (ویوارین، سایر)
- قهوه
- نوشابه‌های انرژی‌زا و سایر نوشیدنی‌ها
میزان کافئین موجود در انواع مختلف قهوه می‌تواند بسیار متفاوت باشد. از این رو، تعیین اینکه در روز چند فنجان قهوه را می‌توان نوشید دشوار است. علاوه بر این، طبق نتایج یک سری مطالعات قهوه می‌تواند شامل ماده‌ای باشد که کاهنده فشار خون است و به این ترتیب با هرگونه اثر تحریکی تداخل داشته باشد.
جهت بررسی اینکه آیا مصرف کافئین منجر به افزایش فشار خون در شما می‌شود یا خیر، 30 دقیقه پس از نوشیدن یک فنجان قهوه یا دیگر نوشیدنی‌های حاوی کافئین فشار خون خود را اندازه‌گیری کنید. در صورتی که افزایش فشار خون به میزان 5 الی 10 واحد مشاهده شود، شما ممکن است نسبت به اثرات کافئین بر افزایش فشار خون حساسیت داشته باشید.
5_ داروهای سرماخوردگی (ضد احتقان)
داروهای ضد احتقان منجر به انقباض عروق خونی می‌شوند. به این ترتیب جریان یافتن خون دشوارتر شده و فشار خون افزایش می‌یابد. همچنین این داروها می‌توانند باعث کاهش اثرات بعضی داروهای کاهنده فشار خون شوند. مثال‌هایی از داروهای ضد احتقان:
- سودوافدرین (سودافد، سودوجست)
- فنیل افرین (نئو سینفرین)
جهت بررسی وجود عوامل ضد احتقان در داروهای سرماخوردگی و آلرژی خود، برچسب داروها را مشاهده کنید. در صورتی که مبتلا به فشار خون بالا هستید، بهتر است از مصرف ضد احتقان‌ها خودداری کنید. در رابطه با داروهای سرماخوردگی بدون نسخه تولید شده برای افراد مبتلا به فشار خون بالا، از پزشک یا داروساز خود راهنمایی بگیرید.
6_ مکمل‌های گیاهی
در رابطه با مکمل‌های گیاهی که در حال حاضر مصرف می‌کنید و یا قصد مصرف آن را در آینده دارید با ارائه دهنده مراقبت‌های سلامت خود مشورت کنید. از ارائه دهنده مراقبت‌های سلامت در خصوص اثرات این مکمل‌ها بر افزایش فشار خون و همچنین تداخلات آن‌ها با داروهای فشار خون سؤال بپرسید. مثال‌هایی از مکمل‌های گیاهی که می‌توانند بر فشار خون و عملکرد داروهای فشار خون مؤثر باشند:
- بهار نارنج
- جینسنگ
- شیرین بیان
- گل راعی
مکمل‌های گیاهی الزاما به دلیل طبیعی بودن سالم نیستند. پیش از مصرف هرگونه مکمل گیاهی با ارائه دهنده مراقبت‌های سلامت خود در میان بگذارید کنید. ممکن است نیاز باشد که از مکمل‌هایی که منجر به افزایش فشار خون می‌شوند و یا با داروهای فشار خون تداخل دارند اجتناب کنید.
7_ داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
تقریبا تمام افرادی که پیوند اعضا انجام داده‌اند از داروهای این دسته استفاده می‌کنند. بعضی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی باعث افزایش فشار خون می‌شوند. دلیل این موضوع احتمالا مربوط به تأثیر این داروها بر روی کلیه است. مثال‌هایی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی که می‌توانند فشار خون را افزایش دهند:
- سایکلوسپورین (نئورال، ساندیمون، gengraf)
- تاکرولیموس (آستاگراف، پروگراف، Envarsus XR)
8_ محرک‌ها
داروهای محرک از جمله متیل فنیدات (ریتالین، Concerta، سایر) می‌توانند منجر به افزایش تعداد ضربان قلب و نامنظمی آن و در نتیجه افزایش فشار خون شوند. در صورتی که از داروهای محرک استفاده می‌کنید در فواصل زمانی منظم فشار خون خود را کنترل کنید. در صورتی که فشار خون شما افزایش یافته است و یا کنترل آن به خوبی صورت نگرفته است، در رابطه با جایگزین کردن این داروها با ارائه دهنده مراقبت‌های سلامت خود مشورت کنید.
9_ هشدار در رابطه با مصرف داروهای غیرقانونی
داروهای غیرقانونی از طریق انقباض عروقی که خون‌رسانی به قلب را انجام می‌دهند ضربان قلب را بالا میبرد. این موضوع منجر به افزایش تعداد ضربان و آسیب به ماهیچه قلبی می‌شود. مثال‌هایی از داروهای غیرقانونی که بر قلب تأثیر می‌گذارند:
- آمفتامین‌ها، از جمله مت‌آمفتامین
- استروئیدهای آنابولیک
- کوکائین
در صورتی که از داروهای غیرقانونی استفاده می‌کنید، قطع مصرف این داروها ضروری است. در رابطه با برنامه‌های مشاوره و درمان عوارض مصرف این داروها از پزشک خود راهنمایی بگیرید.
دکتر نادر افشاری، متخصص قلب و عروق در تهران