تحقیقات جدید نشان می دهند که قهوه و چای ممکن است برای سلامتی افراد مزایایی هم داشته باشند؛ با این حال، بسیاری از آن ها هنوز در این فکر هستند که چگونه کافئین موجود در این نوشیدنی ها می تواند بر خطر ابتلا به مشکلات سلامتی مانند فشار خون بالا و بیماری های قلبی تأثیر بگذارد.
کافئین موجود در قهوه چگونه بر فشار خون تأثیر می گذارد؟
کافئین موجود در قهوه یا چای ممکن است به طور موقت فشار خون را به مقدار کمی افزایش دهد، اما به نظر نمی رسد که اثرات مضر بلند مدتی داشته باشد. این موضوع بدین صورت اتفاق می افتد:
کافئین یک ماده ی محرک بوده، به همین دلیل است که قهوه و چای باعث می شوند شما احساس هوشیاری یا بیداری بیشتری داشته باشید. این ماده اعصاب را تحریک کرده و پمپاژ قلب را کمی سریع تر می کند. این اثرات کوتاه مدت هستند اما تا چند ساعت بعد از مصرف یک نوشیدنی کافئین دار، فشار خون شما کمی بالاتر از حد طبیعی خواهد بود.
قهوه تا چه مدت فشار خون را بالا می برد؟
30 دقیقه پس از نوشیدن قهوه، کافئین موجود در آن ممکن است بلافاصله فشار خون سیستولیک (عدد بالا) و فشار خون دیاستولیک (عدد پایین) را تا 15 واحد افزایش دهد. این اثر معمولاً تا 4 ساعت باقی می ماند.
با این که ممکن است این مقدار زیاد به نظر برسد اما جای نگرانی نیست. یک یا دو فنجان قهوه یا چای در صبح هیچ مشکل بلند مدتی در فشار خون ایجاد نمی کند و خطر ابتلا به بیماری فشار خون بالا را افزایش نمی دهد.
در واقع، مصرف منظم این نوشیدنی ها فوایدی برای سلامتی دارند و مصرف آن در حد اعتدال حتی در افراد مبتلا به بیماری قلبی نیز بی خطر است.
آیا قهوه برای سلامت قلب مفید است؟
قهوه ممکن است فوایدی برای سلامت قلب داشته باشد. قهوه حاوی آنتی اکسیدان است و می تواند اثرات ضد التهابی داشته باشد و به تنظیم اشتها نیز کمک کند. مصرف قهوه با موارد زیر همراه است:
- کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2
- افزایش فعالیت بدنی
- کاهش وزن
- میزان پایین افسردگی (یکی از عوامل خطر بیماری قلبی)
- کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی
- کاهش خطر مرگ ناشی از مشکلات مربوط به قلب
چه میزان مصرف کافئین، بیش از اندازه محسوب می شود؟
به طور کلی، مصرف کمتر از ۶ فنجان قهوه در روز عموماً بی خطر است. سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف بیش از ۴۰۰ میلی گرم کافئین که حدود ۴ یا ۵ فنجان قهوه در روز است را توصیه نمی کند. یک پژوهش، تعداد زیادی از مصرف کنندگان قهوه (بیش از 8000 نفر) را مورد بررسی قرار داده و دریافت که نوشیدن سنگین قهوه (بیش از 3 فنجان در روز) خطر ابتلا به فشار خون بالا یا سفت شدن شریان ها را افزایش نمی دهد.
آیا مصرف کافئین برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مضر است؟
اگر پزشک تشخیص داده است که شما به فشار خون بالا مبتلا هستید، ممکن است از خود بپرسید که آیا مصرف کافئین برای شما بی خطر است یا خیر. مصرف ۱ تا ۲ فنجان قهوه یا چای در روز (حدود 220 تا 440 گرم)، حتی اگر فشار خون بالا داشته باشید نیز معمولاً بی خطر تلقی می شود. هرچند باید برای اطمینان، با پزشک خود مشورت نمایید.
در صورتی که پزشک به شما توصیه کرده است که به طور منظم فشار خون خود را در خانه کنترل کنید، حتماً قبل از نوشیدن قهوه یا 6 ساعت پس از آخرین جرعه ی خود، آن را اندازه گیری نمایید. به این ترتیب، شما می توانید فشار خون طبیعی خود (و نه یک جهش بعد از کافئین) را ثبت کنید.
به همین منوال، در هر قرار ملاقات باید به پزشک خود اطلاع دهید که آخرین بار چه زمانی یک نوشیدنی کافئین دار مانند نوشابه مصرف کرده اید.
دکتر نادر افشاری، متخصص قلب و عروق در تهران