پرانول 10 یا پروپرانولول یک مسدودکننده ی بتا است که برای درمان فشار خون بالا، درمان تپش قلب، لرزش (رعشه) و همچنین بالا بردن شانس زنده ماندن پس از سکته قلبی، پیشگیری از سردردهای میگرنی و درد قفسه ی سینه (آنژین قلبی) مورد استفاده قرار می گیرد. کاهش فشار خون بالا به پیشگیری از سکته ی مغزی، حملات قلبی و مشکلات کلیوی کمک می کند.
جلوگیری از درد قفسه ی سینه نیز می تواند به بهبود توانایی فرد در ورزش کردن کمک نماید. این دارو با مسدود کردن فعالیت برخی مواد شیمیایی طبیعی در بدن (مانند اپی نفرین) که بر قلب و عروق خونی تاثیر می گذارند، عمل می کند. این اثر؛ ضربان قلب، فشار خون و فشار روی قلب را کاهش می دهد.
در صورت داشتن علائم زیر در کنار تپش قلب حتما به متخصص مراجعه کنید.
مقدار مصرف روزانه پروپرانول ۱۰
این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً ۲ تا ۴ بار در روز به صورت خوراکی، قبل از غذا (و در صورت مصرف 4 بار در روز، قبل از خواب) مصرف کنید.
دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی شما و پاسخ بدنتان به درمان مشخص می شود. به منظور بهره بردن بیشتر از این دارو، آن را به طور منظم استعمال کنید.
برای کمک به یادآوری و به خاطر سپردن دارو آن را هر روز در زمان های مشابه مصرف نمایید. حتی اگر احساس می کنید که حالتان خوب شده است، هم چنان مصرف دارو را قطع نکنید.
اگر داروهای خاصی برای کاهش کلسترول خود مصرف می‌کنید (مانند رزین‌های متصل شونده به اسید صفراوی مانند کلستیرامین یا کلستیپول)، پروپرانولول را حداقل 1 ساعت قبل یا حداقل 4 ساعت بعد از این داروها مصرف کنید.
ممکن است برای درمان فشار خون بالا، 1 تا 2 هفته طول بکشد تا از مزایای کامل این دارو بهره مند شوید. اگر وضعیت شما بدتر شد (مثلاً با بیشتر شدن افزایش فشار خون روتین، درد قفسه ی سینه یا میگرن)، به پزشک خود اطلاع دهید و یا به صفحه ی درمان فشار خون بالا اورژانسی در منزل مراجعه کنید.
نحوه مصرف دوز فراموش شده
در صورت فراموش کردن یک نوبت، به محض یادآوری آن را مصرف نمایید. اگر نزدیک به زمان مصرف نوبت بعدی است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. دوز بعدی خود را در زمان منظم مصرف کرده و برای جبران، مقدار مصرفی خود را دوبرابر نکنید.
عوارض قرص پرانول ۱۰
ممکن است تا زمانی که بدن با دارو وفق پیدا کند؛ موارد زیر را تجربه کنید. در صورتی که هر یک از این اثرات باقی ماند یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید:
- احساس سرگیجه
- سبکی سر یا خستگی
- تهوع و استفراغ
- درد معده
- تغییرات بینایی
- مشکلات خواب
- دیدن خواب های غیرعادی
در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی جدی مانند موارد زیر، در اسرع وقت به پزشک خود اطلاع دهید:
- آبی بودن انگشتان دست و پا
- تغییرات روحی و روانی (مانند افسردگی)
- بی حسی و سوزن سوزن شدن دست ها و پاها
- بروز علائم جدید
- بدتر شدن نارسایی قلبی (مانند تنگی نفس، التهاب پا و مچ آن، خستگی غیرعادی، افزایش وزن غیرعادی و ناگهانی)
- ضربان قلب بسیار آهسته
- احساس ضعف
- کاهش قوه ی جنسی
- افزایش تشنگی و ادرار
- کبودی و خونریزی آسان
- علائم عفونت (مانند گلودرد طولانی مدتی که برطرف نمی شود، تب)
- درد و التهاب مفاصل
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده ی علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله موارد زیر فوراً به دنبال کمک های پزشکی باشید:
- بثورات پوستی
- خارش، تورم (مخصوصاً در صورت، زبان، گلو)
- سرگیجه ی شدید
- مشکلات تنفسی
برای کم کردن خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا درازکشیده به آرامی از جای خود بلند شوید. ممکن است پروپرانولول جریان خون به دست ها و پاها را کاهش داده و باعث احساس سردی در آن ها شود و سیگار نیز می تواند این اثر را بدتر کند، در نتیجه لباس گرم بپوشید و از مصرف دخانیات خودداری کنید.
تداخلات دارویی پرانول 10
بعضی از داروهایی که ممکن است با پروپرانولول تداخل داشته باشند عبارتند از:
- مسدود کننده های آلفا (مانند پرازوسین)
- هیدروکسید آلومینیوم
- آنتی کولینرژیک ها (مانند آتروپین، اسکوپولامین)
- کلرپرومازین
- داروهای موثر بر آنزیم های کبدی (مانند سایمتیدین، علف چای، بعضی داروهای ضد افسردگی SSRI از جمله فلوکستین، پاروکستین، فلووکسامین، مهارکننده های پروتئاز HIV از جمله ریتوناویر، ریفامایسین ها شامل ریفابوتین) که پروپرانولول را از بدن شما حذف می کنند
- سایر داروها برای درمان فشار خون بالا (مانند کلونیدین، هیدرالازین، متیل دوپا)
- اپی نفرین
- فینگولیمود
- هالوپریدول
- سایر داروهای قلبی (مانند دیگوکسین، دیسوپیرامید، پروپافنون، کینیدین)
- مفلوکین
- ریزاتریپتان
- تئوفیلین
- تیوریدازین
- هورمون های تیروئید (مانند لووتیروکسین)
- وارفارین
اقدامات احتیاطی حین مصرف پرانول
قبل از مصرف این دارو، سابقه ی پزشکی خود را به پزشک یا داروسازتان اطلاع دهید، به ویژه در موارد:
- مشکلات تنفسی (مانند آسم برونشیت، آمفیزم)
- نارسایی قلبی
- انواع خاصی از مشکلات ریتم قلب (برادی کاردی سینوسی، سندرم ولف پارکینسون وایت
- بلوک دهلیزی درجه دو یا سه)
- تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید)
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- مشکلات گردش خون (مانند بیماری رینود)
- نوع خاصی از تومور (فئوکروموسیتوم)
- اختلالات روحی روانی (مانند افسردگی)
- برخی بیماری های عصبی عضلانی (میاستنی گراویس)
- واکنش های آلرژیک شدید
این دارو ممکن است باعث احساس سرگیجه شود و الکل یا ماریجوانا (کانابیس) این احساس را شدیدتر می کنند. رانندگی نکنید، از استفاده از ماشین آلات و دستگاه ها اجتناب نمایید یا کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند را تا زمانی که خیالتان از ایمنی آن راحت نشده است انجام ندهید.
مصرف مشروبات الکلی را محدود کرده و در صورت مصرف ماریجوانا (کانابیس)، با پزشک خود مشورت کنید. اشکال مایع پروپرانولول ممکن است حاوی الکل باشد. اگر وابستگی به الکل یا بیماری کبدی دارید، در مصرف آن احتیاط کنید. از پزشک یا داروساز خود در مورد استفاده ی ایمن از این دارو سوال کنید.
قبل از انجام عمل جراحی به پزشک یا دندان پزشک خود در مورد تمام داروهایی که استفاده می کنید (از جمله داروهای بدون نسخه، نسخه ای و داروهای گیاهی) اطلاع دهید.
مصرف پرانول در افراد دیابتی
در صورتی که به دیابت مبتلا هستید، پروپرانولول ممکن است ضربان قلب سریعی را که معمولاً در هنگام افت بیش از حد قند خون (هیپوگلیسمی) احساس می کنید، پنهان کند.
این دارو سایر علائم قند خون پایین مانند سرگیجه و تعریق را تحت تأثیر قرار نمی دهد. همچنین ممکن است کنترل قند خون شما را سخت تر کند. در نتیجه، قند خون خود را به طور منظم و طبق دستور بررسی کرده و نتایج آن را با پزشک خود در میان بگذارید. در صورت داشتن علائم قند خون بالا مانند افزایش تشنگی و ادرار، فوراً به پزشک اطلاع دهید، ممکن است نیاز باشد که داروهای دیابت، برنامه ی ورزشی یا رژیم غذایی شما را تنظیم نماید.
کودکان ممکن است در معرض خطر بیشتری برای قند خون پایین (هیپوگلیسمی) باشند، به خصوص اگر استفراغ می کنند یا به طور منظم غذا نمی خورند. برای کمک به جلوگیری از افت قند خون، تغذیه ی کودک را طبق یک برنامه ی منظم تنظیم کنید. اگر کودک شما نمی تواند به طور منظم غذا بخورد، استفراغ می کند یا علائم قند خون پایین (مانند تعریق و تشنج) دارد؛ مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به پزشک اطلاع دهید.
مصرف قرص پرانول 10 در بارداری و شیردهی
در طول بارداری، این دارو باید تنها در صورت نیاز مصرف شود. نوزادانی که در طول بارداری در معرض این دارو قرار می گیرند ممکن است وزن کم هنگام تولد، قند خون پایین یا تنفس آهسته داشته باشند. خطرات و فواید آن را با پزشک خود در میان بگذارید. این دارو وارد شیر مادر می شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
دکتر نادر افشاری، متخصص قلب و عروق در تهران