شما می توانید با تغییر سبک زندگی خود، مصرف برخی داروها و یا ترکیبی از این دو روش، سطح چربی بدن خود را کاهش دهید. در برخی موارد خاص، پزشک قبل از تجویز داروی چربی خون، تغییر سبک زندگی را به بیمار توصیه می کند. بهترین رویکرد درمانی برای شما، به وضعیت خاص شما و مواردی مانند سطح چربی خون، وضعیت سلامتی، عوامل خطر، داروها و سبک زندگی شما بستگی دارد.
داروهای زیادی برای کاهش سطح کلسترول LDL در بدن وجود دارد. هر دسته از داروها، از نظر نحوه عملکرد، میزان تاثیر و هزینه آن متفاوت است. پزشک با توجه به سطح چربی خون و سایر عوامل فردی شما، ممکن است یک دارو یا ترکیبی از داروها را تجویز کند.
بهترین داروی چربی خون
استاتین ها تقریبا بهترین داروی چربی خون و همچنین رایج ترین داروهای مورد استفاده برای کاهش کلسترول LDL هستند. علاوه بر این، استاتین ها موثرترین دارو برای پیشگیری از بیماری عروق کرونر قلب، حمله قلبی، سکته مغزی و مرگ می باشند. برخی از داروهای دسته استاتین ها عبارتند از:
آتورواستاتین (نام تجاری Lipitor)، روزوواستاتین (نام تجاری Crestor) و چند داروی مشابه دیگر. استاتین ها تولید کلسترول در بدن را کاهش داده و دفع کلسترول توسط کبد را افزایش می دهند. به این ترتیب، این داروها می توانند سطح کلسترول LDL را حدودا 25 تا 55 درصد کاهش دهند. علاوه بر این، استاتین ها باعث کاهش سطح تری گلیسیرید ها نیز می شوند. این داروها همچنین ممکن است به کاهش التهاب کمک کنند و به این ترتیب، از بروز حملات قلبی و سکته مغزی جلوگیری می کنند.
بیشتر افرادی که استاتین مصرف می کنند، دچار هیچ مشکلی نمی شوند. اما این داروها عوارض جانبی احتمالی نیز دارند که عمدتا شامل درد یا ضعف عضلانی می باشد. مصرف استاتین ها ممکن است خطر ابتلا به دیابت را نیز افزایش دهد. اما این احتمال بیشتر در افراد مبتلا به پیش دیابت وجود دارد. به هر حال، تاثیر استاتین ها در کاهش خطر حمله قلبی و سکته مغزی، حدودا چهار برابر بیشتر از خطر ابتلا به دیابت است.
تغییر داروها و یا استفاده از دوزهای پایین استاتین، اغلب می تواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند. اما در غیر این صورت نیز می توان از داروهای دیگر (غیر از استاتین ها) برای کاهش کلسترول LDL استفاده نمود.
رعایت دقیق دستورالعمل مصرف استاتین ها (بهترین زمان مصرف آتورواستاتین)، اهمیت زیادی دارد. برخی از این داروها بهتر است قبل از خواب مصرف شوند. در حالی که برخی دیگر باید به همراه غذا استفاده شوند. علاوه بر این، برخی مواد غذایی مانند گریپ فروت، می توانند خطر بروز عوارض جانبی استاتین ها را افزایش دهند. بیشتر پزشکان توصیه می کنند افرادی که لوواستاتین، سیمواستاتین یا آتورواستاتین مصرف می کنند، در روز بیشتر از نصف گریپ فروت یا 200 میلی لیتر آب گریپ فروت مصرف نکنند.
تغییرات سبک زندگی برای اثربخشی بهتر دارو
اگر کلسترول LDL بالا (لیپوپروتئین با چگالی کم) دارید، باید سعی کنید در عادات روزانه خود تغییراتی ایجاد کنید. برای مثال کاهش مقدار چربی کل و چربی اشباع شده در رژیم غذایی تان، کاهش وزن (اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید)، انجام ورزش های هوازی به طور منظم، مصرف میوه و سبزیجات فراوان. داشتن یک رژیم غذایی گیاهی نیز می تواند یک راهکار موثر برای کاهش کلسترول LDL باشد.
تاثیر این تغییرات سبک زندگی، معمولا طی 6 تا 12 ماه ظاهر می شود. اگرچه تاثیری که اصلاح سبک زندگی بر روی کاهش سطح چربی خون دارد، در افراد مختلف بسیار متفاوت است. به همین دلیل، پزشکان گاهی اوقات توصیه می کنند که مصرف داروها زودتر شروع شود.
عوارض احتمالی استاتین ها
اگرچه احتمال بروز عوارض شایع استاتین ها کم است، اما این داروها می توانند عوارض جانبی جدی نیز به همراه داشته باشند. برخی از عوارض جانبی استاتین ها عبارتند از:
- علائم شبیه سرماخوردگی
- درد مفاصل
- اسهال
- عفونت مجاری ادراری
- دل درد
- حالت تهوع
- درد و اسپاسم (گرفتگی) عضلانی
- مشکل در به خواب رفتن و خواب ماندن
اگرچه واکنش‌های حساسیتی به ندرت اتفاق می افتند، اما در آزمایشات بالینی، برخی افراد دچار خونریزی از بینی (خون دماغ)، تاری دید و شنیدن صدای زنگ در گوش شدند. برخی دیگر نیز مشکلاتی همچون تب، مشکلات کبدی، نتایج غیرطبیعی آزمایش خون و ادرار، احساس کسالت و… را گزارش کردند.
بعد از اینکه این داروها در دسترس عموم قرار گرفتند، برخی افراد عوارض جانبی دیگری مانند خستگی، مشکلاتی در تاندون ها، از دست دادن حافظه و گیجی را گزارش کردند. سایر مشکلات گزارش شده نیز شامل سرگیجه، افسردگی، نوروپاتی محیطی (آسیب به اعصاب محیطی)، پانکراتیت (التهاب پانکراس) و بیماری ریه بینابینی می باشد. بر اساس برچسب دارویی، مشکلات شناختی ایجاد شده عموما جدی نبودند و بعد از قطع مصرف دارو برطرف شدند.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق در تهران