تپش قلب می تواند ترسناک باشد، به خصوص اگر در هنگام خواب اتفاق بیافتد. فردی که دچار تپش قلب شده، ممکن است ضربان قلبش را در گردن، قفسه سینه یا گلوی خود احساس کند. اگرچه تپش قلب معمولاً نگران کننده نیست، اما گاها می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد.
تپش قلب چیست؟
افراد مبتلا به تپش قلب معمولاً یک یا چند مورد از احساسات زیر را تجربه می کنند:
- ضربان قلب سریع
- احساس لرزیدن قلب
- رد شدن قلب از یک ضربان یا داشتن ضربان های اضافی
علت تپش قلب در خواب
افرادی که به پهلو، به ویژه پهلوی چپ می خوابند، بیشتر مستعد بروز تپش قلب در شب می باشند. این امر ناشی از قرار داشتن قلب در کنار دیواره قفسه سینه است، که موجب منعکس شدن احساس ضربان می شود. همچنین در هنگام استراحت و خواب، به علت کم بودن سر و صدای محیطی و دیگر عواملی که حواس فرد را به خود منعطف می کنند، افراد تپش قلب خود را بیشتر از دیگر مواقع احساس می کنند.
چندین علت احتمالی برای تپش قلب وجود دارد، که شامل عوامل تأثیر گذار خارجی و برخی بیماری‌های زمینه‌ای در افراد می باشند. برخی از عوامل رایج بروز تپش قلب عبارتند از:
- پرکاری تیروئید
- فشار خون پایین
- آریتمی (ضربان قلب نامنظم)
- سطح پایین قند خون
- کم خونی
برخی از عوامل رایج بروز تپش قلب عبارتند از:
- کم آبی بدن
- تب
- خوردن غذاهای غنی یا غذاهایی که سرشار از مونوسدیم گلوتامات (MSG)، چربی یا قند هستند
- ورزش یا دیگر فعالیت های بدنی
- برخی داروها، مانند داروهای استنشاقی آسم، داروهای سرماخوردگی، یا قرص های تیروئید
- مصرف مشروبات الکلی
- استرس و یا دیگر احساسات هیجانی قوی
- مصرف مواد مخدر
- مصرف کافئین
- مصرف نیکوتین
یک مطالعه در سال 2018، در بررسی 688 فرد مبتلا به تپش قلب، نشان داد که در 81٪ موارد، علائم تپش قلب با آریتمی مرتبط است. تشخیص زودهنگام آریتمی و درمان آن، کلیدی برای درمان تپش قلب می باشد.
چه زمان باید برای درمان تپش قلب به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز گاه به گاه تپش قلب، نیازی به مشاوره یا درمان پزشکی نیست. اما در هنگام مشاهده علائم زیر، باید در اسرع وقت، به پزشک مراجعه شود:
- سرگیجه
- احساس گیجی
- احساس سفتی یا درد در قفسه سینه
- مشکل در تنفس
- احساس ضعف
تشخیص تپش قلب
از آنجایی که تپش قلب به صورت ناگهانی و غیر قابل پیش بینی رخ می دهد، ممکن است در هنگام مشاوره با پزشک یا هنگام استفاده از مانیتور قلبی اتفاق نیافتد، و این امر یکی از چالش های تشخیص تپش قلب برای پزشکان می باشد. برای تشخیص تپش قلب، پزشک از مراجع سؤالاتی می پرسد، از جمله:
- معمولاً در چه مواقعی حملات تپش قلب اتفاق می افتند.
- در هنگام تپش قلب فرد چه احساساتی را تجربه می کند.
- تپش قلب چه مدتی ادامه پیدا می کند.
- دفعات وقوع تپش قلب چقدر متداول اند.
- آیا فرد در معرض محرک های شناخته شده تپش قلب، مانند داروها، کافئین، یا خوردن یک وعده غذایی سنگین بوده است.
- سبک زندگی فرد مراجع چگونه می باشد.
- بیماری های زمینه‌ای در فرد مراجعه کننده.
🔔 سپس پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد، و ممکن است آزمایشاتی نیز برای بررسی بیشتر تجویز کند، از جمله:
- مانیتورینگ هولتر یا نظارت بر قلب فرد به مدت ۲۴ الی ۴۸ ساعت برای نشان دادن کارکرد معمولی قلب
- الکتروکاردیوگرام (EKG)، که ریتم قلب را گزارش می‌کند
- یک سونوگرافی از قلب برای بررسی ساختار آن
- تست ورزش قلب
- آزمایش خون برای بررسی عوامل زمینه‌ای، مانند کم‌خونی، عدم تعادل تیروئید، یا کمبود پتاسیم
- ضبط حلقوی (loop recorder)، دستگاهی است، که درون بدن فرد کار گذاشته می‌شود، تا وجود هر گونه ناهنجاری را در ریتم قلبی در طول زمان، تشخیص دهد.
درمان تپش قلب شامل چه مواردی است؟
در صورت نامشخص بودن علت این عارضه، اقدام معمول این است که تغییراتی در سبک زندگی فرد ایجاد شود، از جمله:
- کاهش استرس، به عنوان مثال، با تمرین تکنیک های مراقبه
- ترک سیگار، در صورت مصرف، و اجتناب از استنشاق دود سیگار افراد دیگر
- پرهیز از مصرف کافئین
- پرهیز از مصرف مشروبات الکلی
- نوشیدن آب و سایر مایعات در طول روز به مقدار کافی
- مصرف منظم وعده های غذایی
- داشتن خواب کافی
پزشک همچنین ممکن است داروها و مکمل های مصرفی فرد را بررسی کند، تا میزان تأثیر آن ها بر ایجاد و یا تشدید تپش قلب مشخص شود. اگر عامل تپش قلب یک بیماری زمینه ای شناخته شده باشد، فرد باید توصیه های پزشکی را برای درمان این عارضه رعایت نماید. در صورتی که تپش قلب بر اثر بیماری های قلبی رخ دهد، مراجع باید در مورد گزینه های درمانی با پزشک صحبت کند. برخی از درمان های رایج عبارتند از:
1_ ابلیشن قلبی (Cardiac ablation)
پزشک سیم‌های کوچکی را از طریق رگ‌های درون پا به طرف قلب هدایت نموده، تا قسمتی که موجب آریتمی می شود را پیدا کند. سپس با استفاده از الکتریکیسته آن ناحیه از بافت قلب تخریب می گردد.
2_ دفیبریلاتور
جایگذاری دستگاهی برای تنظیم ضربان قلب در قفسه سینه
3_ کاردیوورژن (Cardioversion)
به واسطه شوک‌های الکتریکی، قلب به ریتم طبیعی خود بازگردانده می شود.
4_ درمان تپش قلب با دارو
داروهایی مانند مسدودکننده‌های بتا یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم، به قلب کمک می‌کنند تا به ریتم طبیعی خود بازگردد.
آیا میتونم تپش قلبم رو در لحظه از بین ببرم؟
ممکن است همیشه نتوان تپش قلب را متوقف کرد، اما در بیشتر موارد، آنها به خودی خود از بین می روند. اقدامات زیر می توانند به کاهش تپش قلب در افراد، کمک کند:
- پاشیدن آب سرد روی صورت
- منقبض کردن ماهیچه های شکمی و مقعدی، و سپس رها کردن آن به حالتی که روده ها را به حرکت در آورد (مشابه حالت دفع مدفوع)
- تنفس عمیق
- احتباس دم و سپس بیرون دادن سریع آن از طریق بینی