بدن شما هنگام ورزش به اکسیژن بیشتری نیاز دارد. برای پاسخگویی به این تقاضای بالاتر، بطن چپ قلب شما خون بیشتری را کنترل می کند و فشار بیشتری نسبت به حالت عادی دارد. بطن چپ شما خون غنی از اکسیژن را به آئورت پمپ می کند که آن را به بدن شما می فرستد.
پس از رفع نیاز بدن به خون و اکسیژن بیشتر برای مدتی، بطن چپ شما شروع به بزرگ‌تر شدن میکند و عضله قلب ضخیم‌تر میشود.
وقتی ورزش نمی کنید، قلب شما مجبور نیست خون زیادی پمپاژ کند. می تواند آنچه را که نیاز دارید با ضربان قلب کمتر پمپاژ کند. به همین دلیل است که افراد مبتلا به سندرم قلب ورزشکار ضربان قلب کمتری نسبت به ضربان قلب افراد غیر ورزشکار در حالت استراحت دارند.
ضخیم شدن دیواره قلب در ورزشکاران
تمرینات استقامتی شدید یا تمرینات قدرتی می تواند از علل سندرم قلب ورزشی در برخی از ورزشکاران باشد. ورزش های استقامتی تمایل به افزایش اندازه و ضخامت دیواره بطن چپ ورزشکار دارند. ورزش هایی که می توانند به قلب ورزشکار منتهی شوند عبارتند از:
- قایقرانی.
- شنا كردن.
- اسکی کراس کانتری.
- دوچرخه سواري.
همان اندازه که دیواره های قلب بر اثر ورزش قوی تر میشوند، خون را هم خیلی بهتر به جریان انداخته و آنرا در بدن به جریان می اندازند، در نهایت اکسیژن کافی به عضلات بدن رسیده و آن ها هم با قدرت بیشتری کار کنند. زمانیکه اکسیژن بیشتری دریافت کنید و انرژی بیشتری خواهید داشت. اگر به انرژی زیادی نیاز دارید، قدر این قلب را بدانید.
ورزش های مخصوص قلب
تمرین های تنفسی، از انواع ورزش هایی هستند که هوای بیشتری را به ریه ها وارد کرده و بهترین تمرین برای تقویت قلب خواهند بود. از جمله ورزشهای مخصوص برای تقویت قلب:
- پیاده روی تند
- پرش در جا
- شنا
- دوچرخه سواری
- طناب بازی
- اسکی و قایقرانی
تقویت قلب با ورزش و آگاهی درباره، تاثیر ورزش بر قلب
ورزش و فعاليت هاي تربيت بدني موجب تقويت عضله قلب ميگردد. امروزه فعاليتهاي ورزشي به عنوان اقدامي جهت پيشگيري از بروز سكته ها ي قلبي محسوب ميشوند
- در اثر ورزش عروق خوني گشاد شده و سبب تسريع جريان خون مي گردد و ميزان هموگلوبين خون بيشتر شده و نتيجه كار انتقال اكسيژن به قسمتهاي مختلف بدن بهتر انجام مي شود.
- ورزش مرتب راهي است مناسب جهت پيشگيري از بروز بيماري فشار خون و همچنین ورزش ميتواند ميزان چربي خون را به حد متعادل برساند، پس به جاي خوردن دارو بهتر است ورزش كنيد.
- ميزان كلسترول خون در اثر تمرينات ورزشي بحد مطلوبي ميرسد، خصوصا“ اگر با رژيم غذايي همراه باشد.
- براي بيماران ديابتي، ورزش بسيار مفيد است و قند خون را تا حد مطمئن پایين مي آورد با تقويت عضله قلب تعداد ضربان قلب در دقيقه كم شده و قلب با نيروي بيشتري خون را ارسال ميدارد.
- با انقباض عضلات پا در حين ورزش خون راحتتر به قلب باز مي گردد و از بروز بيماري واريس در پاها جلوگيري مينمايد كساني كه ورزش مي كنند در صد بيشتري از دستگاه تنفس خود را به كار مي گيرند.
- افزايش حجم تنفسي در طول روز و شب موجب دريافت اكسيژن بيشتر و رساندن آن به اندامهاي بدن مي شود. كسي كه قابليت دريافت و مصرف اكسيژن را در حد بالا داشته باشد زود خسته نميشود و كارایی بيشتري خواهد داشت.
- افزايش حجم تنفسي در افرادي كه ورزش ميكنند موجب كاهش تعداد تنفس آنها در دقيقه شده و بر ميزان اكسيژن گيري هر بار تنفس مي افزايد.
ورزش و ذخیره قلبی
ذخیره قلبی بنابر تعریف عبارت است از نیروی مصرف نشده قلب در حال استراحت، برای رساندن اکسیژن به بافتهای بدن مکانیزمهای ذخیره قلبی شامل تغییرات در موارد زیر میباشد:
1- تعداد ضربان قلب
2- حجم انقباضی و انبساطی
3- حجم ضربه ای
4- جذب اکسیژن توسط بافتهای بدن
در یک فرد بالغ جوان ورزشکار در خلال ورزش سنگین، برون ده قلب شاید از حالت عادی که 6 لیتر در دقیقه است، به 25 لیتر در دقیقه یا بیشتر برسد، مصرف اکسیژن از 250 میلی لیتر در دقیقه به 1500 میلی لیتر در دقیقه افزایش یابد و ضربان قلب امکان دارد از حالت عادی که 72 ضربه در دقیقه است به 180 تا در دقیقه افزایش یابد.
فواید و تاثیر ورزش برای قلب
امروزه ورزش و فعالیتهای تربیت بدنی موجب تقویت عضله قلب می گردد، امروزه فعالیتهای ورزشی بعنوان اقدامی جهت پیشگیری از بروز سکته های قلبی محسوب می شوند.
انواع آسیب های ورزشی و درمان اولیه
در اثر ورزش عروق خونی گشاد شده و سبب تسریع جریان خون میگردد، میزان هموگلوبین خون، افزایش یافته و نتیجه کار انتقال اکسیژن به قسمتهای مختلف بدن بهتر انجام می شود.
- ورزش مرتب راهیست مناسب جهت پیشگیری از بروز بیماری فشار خون.
- ورزش می تواند میزان چربی خون را به حد متعادل برساند، پس به جای خوردن دارو بهتر است ورزش کنید.
- میزان کلسترول خون در اثر تمرینات ورزشی به حد مطلوبی می رسد، خصوصا“ اگر با رژیم غذایی همراه باشد، برای بیماران دیابتی، ورزش بسیار مفید است و قند خون را تا حد مطمان پائین می آورد.
- با تقویت عضله قلب تعداد ضربان قلب در دقیقه کم شده و قلب با نیروی بیشتری خون را ارسال میدارد.
- با انقباض عضلات پا در حین ورزش خون راحت تر به قلب باز می گردد و از بروز بیماری واریس در پاها جلوگیری مینماید.
- افزایش حجم تنفسی در افرادی که ورزش می کنند موجب کاهش تعداد تنفس آنها در دقیقه شده و بر میزان اکسیژن گیری هر بار تنفس می افزاید.
یک جلسه ورزش خسته کننده شامل سه قسمت است:
- گرم کردن
- ورزش در حد ضربان هدف
- و خنک کردن
ابتدا ۵ دقیقه بدنتان را گرم کنید ۳۰-۱۵ دقیقه در حد منطقه هدف ورزش کنید و ۵ دقیقه بدنتان را سرد کنید و مطمئن باشید که ضربان قلبتان در منطقه هدف شما است.
تاثیر فعالیت های فیزیکی بر بیماریهای قلبی
بر طبق مطالعه رابطه بین شیوع بیماریهای کم خونی قلب با فعالیت فیزیکی بسیار مشکل است، چون متغیرهای زیادی در این رابطه وجود دارد. طبق تحقیقات که هر چقدر یکجا نشینی کمتر باشد، احتمال مرگ ناگهانی کمتر می باشد. چگونه فعالیت فیزیکی شاید مرگ در اثر کم خونی قلب را کاهش دهد و یا احتمال تصلب شرائین را کم کند، مکانیزم دقیق آن هنوز کاملا مشخص نیست.
فقط می دانیم که ورزش سبب مصرف کالری شده و چربی خون را کاهش می دهد. افزایش چربی مرغوب خون یعنی (اچ – دی – ال) با ورزش که باعث جلوگیری از سکته قلبی می شود، هنوز یک معما است، اما مطالعات در یک موضوع همه به این نتیجه رسیده اند که فعالیت فیزیکی مستمر و مرتب یک عامل مهم در پیشگیری از بیماریهای قلبی است.
اگر فرد متقاعد شده كه ورزش كند آن را باید درست انجام دهد و باید زیر نظر متخصص قلب و عروق باشد در صورت داشتن علاکت های زیر حتما با پزشک در مورد نحوه ورزش خود مشورت کنید:
- پزشك متخصص به شما گفته كه ناراحتي قلبي يا سوفل قلبي داريد.
- يك حمله قلبي داشته ايد.
- كسي در فاميل شما ناراحتي يا حمله قلبي قبل از 55 سالگي داشته است.
- اغلب در سمت چپ يا وسط سينه، سمت چپ گردن، شانه، يا بازو در حين يا درست بعد از ورزش احساس درد يا فشار داريد.
- اغلب احساس غش يا سرگيجه داريد.
- احساس تنگي نفس بعد از يك كار مشخص داريد.
- فشار خون بالا داريد كه تحت كنترل نيست يا اينكه نمي دانيد فشار خونتان چند است .
- بالاي 60 سال هستيد و عادت به ورزش نداريد.
- در يك وضعيت درماني هستيد مثل مصرف انسولين، آرتريت
ورزش را به آهستگی كاهش دهيد و سرد شويد. قدم بزنيد و به مدت 5 دقيقه ادامه دهید. اگر هر زمان در طي ورزش احساس درد كرديد به آهستگي ورزش را كم كنيد و يا آنرا قطع كنيد. به نشانه ها هشدار دهنده بدن تان بي توجه نباشيد.
آیا می توان پس از صرف غذا، ورزش کرد؟
وقتی افراد ورزش می کنند؛ قلب، خون را با سرعت بیشتری به جریان می اندازد. پس از خوردن غذا، خون بیشتری به طرف معده سرازیر شده، که به عمل هضم غذا کمک کند. بنابراین در این زمان باید فعالیت بدنی کمتر شود. اگر در این زمان که خون بیشتری به سمت معده جریان دارد، ورزش کنید، به قلب چندین برابر فشار وارد می شود . البته پیاده روی پس از غذا مفید بوده و باعث هضم سریع غذا میشود.
تاثیر مثبت ورزش در دوران حاملگی بر سلامت قلب جنین
ورزش در زمان حاملگی باعث میشود که سلامت قلبی و عروقی نوزاد تا زمان بلوغ بیشتر شود. به زنان باردار توصیه میشود که هر روز 30 دقیقه، متوسط انجام دهند. همه متخصصین معتقد نیستند که ورزش در دوران حاملگی برای مادر و نوزاد فایده دارد با این همه نتایج این تحقیقات نشان داده است که ورزش مادر در دوران حاملگی برنامه خوبی برای سلامت قلب _ عروق بچه است و از بروز بیماریهای قلبی جلوگیری میکند.
طبق اولین مطالعات مشخص شده است که ورزش در دوران بارداری تاثیر زیادی بر کارایی قلبی – عروقی نوزادان دارد. این مطالعات بر روی خوک‌ها انجام شده، زیرا بدن آنها واکنش‌هایی شبیه به انسان به ورزش نشان میدهد و آنها می‌توانند برنامه ورزش را کامل انجام دهند. در تحقیقات درباره خوک‌ها (20-45 دقیقه) به مدت 5 روز در هفته ورزش کردند.
متخصص قلب و عروق به تازگی دریافته اند که چطور ورزش در دوران حاملگی بر سلامت نوزاد تاثیر میگذارد. ورزش با توجه به نوع، مدت، شدت آن بر مادر و نوزاد تاثیر میگذارد.
فیزیولوژی قلب ورزشی
بزرگی و گشادی قلب از نشانه ها ی بارز ورزشکاران، سخت کوش است. بزرگی و گشادی قلب در ورزشکاران حرفه ای توانایی پمپ کردن قلب را بالا میبرد و رها شدن اکسیژن در بافتها را چه در هنگام استراحت و چه در هنگام فعالیت افزایش میدهد، که همه این ها به دلیل بالا رفتن حجم ضربه ای قلب میباشد. افزایش در زمان پر شدن، یعنی هنگام انبساط قلب ایجاد میشود.
کل مقدار هموگلوبین و حجم خون ورزش کاران حرفه ای هم افزایش می یابد که سبب می شود انتقال اکسیژن به بافت ها ساده تر انجام گیرد. مقدار ضربان قلب چه در حال استراحت و چه در ورزش های سبک در ورزش کاران سخت کوش بطور بارزی کم است.
اگر چه افزایش حجم بطنی سبب افزایش کار ضربه ای بطن چپ، میشود اما کم بودن تعداد ضربان قلب سبب به هدر نرفتن اکسیژن شده ومصرف اکسیژن بوسیله ی عضله قلب کاهش می یابد واین امر کاملا به نفع قلب است.
اگر ورزش سخت در زندگی فرد ادامه پیدا نکند، بزرگی قلب و کم بودن ضربان قلب که از مشخصات این افراد میباشد بتدریج از بین می رود. یک فرد غیر ورزش کار برون ده قلب خود را در موقع فعالیت در درجه اول با افزایش تعداد ضربان قلب بالا میبرد ، اما فرد ورزشکار سخت کوش این عمل را با بالا بردن حجم ضربه ای انجام میدهد. فشار های داخل قلبی را اگر در افراد ورزشکار حرفه ای اندازه گیری کنیم طبیعی است. همچنین فشار داخل حفره های قلب و ریه و عروق محیطی به طور طبیعی به فعالیت پاسخ می دهند.
تأثيرات ورزش در روند بهبودي بيماران قلبي
عوامل بوجود آورنده بيماريهاي قلبی؛ كه موجب كاهش كارآيي قلب در پمپاژ و خون‌رساني اعضاي بدن ميشود، متنوع هستند. با وجود بيماريهاي قلبي اغلب بافت‌هاي بدن دچار کمبود اكسيژن و مواد تغذيه‌اي ميشوند. با پیدا شدن اين علائم شخص دچار ناتواني در انجام امور روزمره ميشود. انجام برنامه هاي توان بخشي قلبي موجب بهبود ظرفيت ورزشي در بيماران ميشود. طي بررسيهاي مختلف ديده شده است كه حداكثر توانايي و ظرفيت ورزشي در بيماران قلبي ، از 15 % به 25 % افزايش يافته است و اين افزايش به معنی كسب استقلال بيمار در زندگي فردي است.
ورزش با تاثير بر خود قلب موجب انتشار بهتر اكسيژن بين سلول‌هاي قلبي ميشود و به اين ترتيب احتمال بروز سكته‌هاي مجدد و يا بي‌نظمي در ريتم قلب به‌شدت كاهش مي‌يابد. به‌طور كلي نيز ورزش موجب بهبود شرايط جسمي افراد ميشود، ولي مهارت اصلي در طراحي يك برنامه درماني، تعيين دقيق مشخصات برنامه ورزشي است كه موجب پيشگيري از ابتلا به بيماري‌ها و يا بهبود شرايط جسمي، روحي و اجتماعي بيمار ميشود.
براي رسيدن به اين هدف بايد ارزيابي كاملي از شرايط بيمار به‌عمل آيد و با تعيين ميزان خطر در طي ورزش، وجود مشكلاتي نظير چاقي، ديابت، فشارخون بالا، كهولت سن و غیره بررسي شود و با توجه به اين موارد يك برنامه مناسب ورزشي تجويز شود. با توجه به احتمال آسيب به بافت قلب در طي يك برنامه ورزشي كنترل نشده جداً توصيه ميشود كه قبل از شروع ورزش، حتماً با يك متخصص تجويز ورزش و يا متخصص قلب، آشنا با برنامه توان بخشي و ورزشي مشورت كنيد.
نکته بسیار مهم:
بنابراین در بیماران قلبی، حتما باید با توجه به نوع و شدت بیماری، سایر مشکلات همراه و شرایط فرد بیمار نوع و میزان فعالیت او مشخص شود.
شركت در برنامه توان بخشي قلبي موجب پيشگيري از مرگ ناگهاني و كاهش سكته هاي مكرر و كاهش نياز به بستري شدن، كاهش علايم بيماريهاي قلبي مثل: آنژين و تنگي نفس حين انجام فعاليت، كاهش و توقف روند آترواسكروزيس و در نهايت افزايش كارآيي بيمار در زندگي روزمره ميشود.
بیمار قلبی هستید، سراغ ورزش حرفه‌ای نروید
در انجام ورزشهای حرفه‌ای و رقابتی باید شرایط دیگری را در نظر گرفت حتی در صورتیکه فرد سالم است، و هیچ علامت و نشانه ای از بیماری قلبی ندارد باید تحت پایش قرار گیرد چون امکان دارد بعضی از افراد زمینه‌ای از بیماری قلبی بدون علامت داشته باشند که در فعالیتهای ورزشی سنگین و رقابتی دچار حمله و ایست قلبی شوند. ایست قلبی هنگام ورزش را گهگاه از مطالب مطبوعات نیز میشنویم.
ورزشهای ممنوعه برای بیماران قلبی
ورزشهایی مانند: وزنه برداری که حالت ایستایی و به زور زدن‌های درجا نیاز دارد اصلا به بیماران قلبی _عروقی توصیه نمیشود چون فشار زیادی به قلب -عروق وارد میکنند. همچنین رفتن به جکوزی – سونا که تغییرات همودینامیکی و تغییرات سریع و ناگهانی در سیستم بدن ایجاد میکند یا ورزشهایی که به حرکات شتابی خیلی سریع نیاز دارد و یک دفعه به سیستم بدن انرژی وارد میکند اصلا توصیه نمیشود.
چنین ورزشهایی امکان دارد تغییرات ناگهانی در ریتم قلب ایجاد کنند که برای بیمار قلبی خطرناک باشد. یک عادت ناسالم و خطرناک، رفتن داخل جکوزی و سپس وارد شدن داخل آب یخ است. این کار میتواند در بیماران قلبی و حتی افراد سالم باعث سنکوپ یا ایست قلبی شود. این کار بخصوص برای بیماران قلبی ممنوع است.