اضطراب، استرس و فشارهای روحی و فکری از عواملی هستند که باعث تشدید درد قفسه سینه و قلب می شوند. بر اثر این عوامل، افرادی که افتادگی دریچه قلب، یا شلی دریچه قلب دارند، علائم بیماریشان تشدید میشود. این دسته از بیماران و خانواده هایشان باید دور از هر گونه نگرانی و استرس، زندگی عادی خود را دنبال کنند.
شلی دریچه قلب چیست (افتادگی دریچه میترال)؟
شلی دریچه قلب (میترال) زمانی رخ میدهد که لتهای دریچه میترال، که بین دهلیز و بطن چپ قرار گرفتهاند و با هر تپش قلب، باعث باز شدن یک طرفه این دریچه میشوند، بیشتر به درون دهلیز خم میشوند. این شرایط گاهی اوقات باعث نشتی دریچه و پس زدن خون از بطن به دهلیز چپ میگردد. در بیشتر افراد این شرایط تهدید کننده حیات نبوده و به درمان و یا تغییر در سبک زندگی نیاز ندارند. با این وجود برخی نیز به درمان نیاز خواهند داشت.
علت افتادگی دریچه میترال (شلی دریچه میترال)
اگرچه شلی دریچه قلب از جمله شایعترین عوارض قلب است، اما هنوز تا اندازهای علت آن مجهول است. اغلب بیمارانی که به آن مبتلا هستند، به دیگر مشکلات قلبی دچار نیستند، پس این عارضه ممکن است ارثی باشد. برخی دلایل افتادگی دریچه قلب میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری بافت پیوندی
- بیماری عروق كرونری قلب
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک انسدادی
- تکثیر ميگزومی، توموری نزدیک دریچه
- بیماری رماتیسمی قلب (سابقه تب روماتيسمى)
افتادگی دریچه میترال در خانم ها
علائم شلی دریچه قلب
اگرچه افتادگی دریچه میترال معمولا یک اختلال برای تمام طول عمر است، اما بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری هرگز علائمی را از خود نشان نمیدهند. گاها برخی از افراد از وجود این بیماری در خود بیخبرند.
هنگامی علائم بروز پیدا میکند که خون به عقب پس زده و احتمال نارسایی هم وجود داشته باشد. نشانه های شلی دریچه میترال میتواند به طور گسترده از یک فرد به فرد دیگر متفاوت باشد. این علائم اغلب خفیف بوده و به تدریج گسترش مییابند. علائم امکان دارد شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی قلب )
- احساس سبکی سر یا سرگیجه
- تنگی نفس یا دشواری در تنفس، اغلب هنگام دراز کشیدن به پشت و یا در طول فعالیت بدنی
- خستگی و درد قفسه سینه که به وسیله حمله قلبی یا بیماری عروق کرونر ایجاد نمیشود.
عواملی که احتمال ابتلا به شلی دریچه قلب را افزایش میدهند؟
عواملی که امکان دارد باعث افزایش احتمال ابتلا به افتادگی دریچه میترال قلب شوند، عبارتند از:
1-سابقه خانوادگی ابتلا به افتادگی دریچه میترال قلب
2-جنسیت (زن بودن)
3-سن افراد (بین چهارده تا سی سالگی)
4-اسكوليوز یا كژپشتى
5-کم بودن ضخامت قفسه سینه
6-کمبود وزن
7-پایین بودن فشار خون
8-نافرم بودن دیواره ی دیافراگم
شل شدن دریچه قلب چه عوارضی دارد؟
اگر چه اکثر افراد مبتلا به پرولاپس میترال هیچ مشکلی ندارند، با این وجود امکان دارد در برخی افراد، عوارضی رخ دهد. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر گردند:
1-نارسایی دریچه میترال
نارسایی دریچه میترال شایعترین عارضهای که در آن بدلیل عدم کفایت کافی دریچه، خون به داخل دهلیز سمت چپ پس زده میشود. مرد بودن یا داشتن فشارخون بالا، این احتمال را افزایش میدهد. اگر افتادگی زیاد باشد احتمال عمل جراحی برای تعویض دریچه و یا سایر اقدامات برای پیشگیری از نارسایی قلبی وجود خواهد داشت.
2-مشکلات ریتم قلب (آریتمی)
ریتمهای قلبی نامنظم اغلب در حفرههای بالایی قلب رخ میدهند. آنها ممکن است ناخوشایند باشند اما معمولا تهدیدکننده حیات به حساب نمیآیند. افرادی که دارای نارسایی دریچه میترال شدید یا انحنای شدید دریچه میترال خود هستند در معرض خطر مشکلات ریتمی میباشند که میتوانند جریان خون قلبی را تحت تأثیر قرار دهند.
3-عفونت قلب
داخل قلب توسط یک غشای نازک به نام اندو کاردیوم پوشانده شده است. اندوکاردیت عفونت این پوشش داخلی است. احتمال بروز اندوکاردیت توسط یک باکتری در یک دریچه میترال غیرطبیعی به مراتب افزایش مییابد که میتواند آسیب وارده به دریچه میترال را دو چندان کند. افرادی که در معرض خطر ابتلا به اندوکاردیت هستند ممکن است قبل از برخی از اقدامات دندانی و پزشکی برای کاهش خطر بروز عفونت، تحت درمان با آنتیبیوتیکها قرار بگیرند.
تشخیص افتادگی دریچه میترال
افتادگی دریچه میترال اکثراً طی انجام یک تمرین عادی تشخیص داده میشود. هنگام انجام تمرین ورزشی، متخصص قلب با گوشی طبی به صدای قلب فرد گوش میدهد که لتهای آویخته شده دریچه در حین بسته شدن یک صدای “چیلیک” تولید میکنند. ولی اگر از دریچه میترال خون، به درون دهلیز چپ به عقب نشت کند، احتمالا پزشکتان صدای مورمور قلب یا فشفش میشنود.
چون این صداهای غیر طبیعی قلب دائمی نیستند، حتی اگر فرد افتادگی دریچه میترال هم داشته باشد، ممکن است متخصص قلب در زمان آزمایش این صداها را نشنود. به همین علت فرد باید مجددا آزمایشها و روشهای تشخیصی افتادگی دریچه میترال را انجام دهد.
1- اکوکاردیوگرافی
اکو کاردیوگرافی بهترین آزمایش برای شناسایی افتادگی دریچه میترال است. در این آزمایش که دردی هم ندارد از امواج صوتی برای برای گرفتن تصویر حرکت قلب استفاده میشود.
2- داپلر اولتراسوند
یک داپلر اولتراسوند بخشی از آزمایش اکو است. داپلر اولتراسوند، سرعت و جهت جریان خون را، از طریق دریچه میترال نشان میدهد.
3- آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه
از این آزمایش برای نشان دادن مایع درون ریهها یا بزرگشدگی قلب استفاده میشود.
4_الکتروکاردیوگرام
آزمایشی ساده است که فعالیتهای الکترونیکی قلب شما را ضبط میکند. این آزمایش میتواند سرعت تپش قلب را نشان داده و یکنواخت بودن یا نامرتب بودن ضربآهنگ آن را مشخص سازد. همچنین در این آزمایش هنگامی که سیگنالهای الکتریکی از میان قلب عبور میکنند، زمانبندی و میزان قدرت آنها ضبط میشود
درمان شلی دریچه قلب
اگر جراح به بیمار پیشنهاد جراحی بدهد، احتمالا جراحی بهصورت ترمیم یا جایگزینی دریچهی میترال خواهد بود. این جراحیها با روشهای کمتهاجم جراحی یا جراحی قلب باز انجام میشوند. در روشهای کمتهاجمی جراحی، برشها و خونریزیهای کمتری وجود دارد و سرعت بهبودی پس از عمل هم بیشتر است.
ترمیم دریچه میترال قلب
در این روش که بیشتر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال آن را به روشهای دیگر ترجیح میدهند، دریچهی میترال ترمیم میشود و هدف آن محافظت از این دریچه است. دریچهی میترال قلب از ۲ بافت مثلثی موسوم به لَت تشکیل شده است. لَتها یا لنگههای دریچه میترال از طریق حلقهای به نام آنولوس به ماهیچهی قلب متصل میشوند. جراحان میتوانند با ایجاد اصلاحاتی در دریچه، مانع از بازگشت رو به عقب خون به قلب شوند. اصلاح و ترمیم دریچهی میترال نیز از طریق اتصال مجدد لتها (با برداشتن بافتهای اضافی آن برای بسته شدن کامل دریچه) صورت میگیرد. در برخی از موارد نیز باید آنالوس تنگ یا جابهجا شود. به این عمل آنولوپلاستی گفته میشود.
علائم و نشانه های افتادگی دریچه میترال چیست؟
اکثر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال علائمی ندارند با این حال، افرادی که علائم را داشته و از آنها شکایت دارند ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- با اینکه علت آن روشن نیست اما خستگی شایع ترین علامت افتادگی دریچه میترال است. افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال ممکن است در سیستم عصبی خودمختار بدنشان که ضربان قلب و تنفس را تنظیم می کند، ناهماهنگی هایی داشته باشند. این ناهماهنگی ها می توانند در حین ورزش سبب اکسیژن رسانی ناکافی خون به عضلات در حال فعالیت شود که در نتیجه آن خستگی به وجود می آید.
- یکی دیگر از علائم افتادگی دریچه ی میترال تپش قلب است. ناهنجاری های بالقوه و جدی در ضربان قلب، به ندرت می توانند زمینه ساز ایجاد تپش قلب شوند که در آن صورت نیازمند معاینه و درمان بیشتر می باشند.
- اضطراب، حمله های وحشت و افسردگی می توانند با افتادگی دریچه میترال در ارتباط باشند. باور بر این است که این علائم همانند خستگی به ناهماهنگی هایی در سیستم عصبی خود مختار مربوط هستند.
- درد قفسه سینه که می توانند مداوم باشند. برخلاف آنژین و درد قفسه سینه در افتادگی دریچه میترال به ندرت در حین یا بعد از ورزش کردن اتفاق می افتد که در آن صورت ممکن است به نیتروگلیسرین نیز جواب ندهد.
- ادم ریوی معمولا هنگامی اتفاق می افتد که مایع درون عروق خونی به درون ریه ها و خارج از عروق نشت می کند که این وضعیت سبب تورم بافت های اطراف می شود.
- سردرد های میگرنی نیز گاها به افتادگی دریچه میترال ارتباط داده می شوند. سردرد های میگرنی احتمالا به کنترل غیر عادی قطر عروق خونی مغز توسط سیستم عصبی خود مختار مربوط می شود.
اغلب شدت علائم در افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال با میزان ناهنجاری در قلب رابطه معکوس دارد.
افتادگی دریچه قلب خطرناک است؟
گاهی افتادگی دریچه میترال قلب منجر به ایجاد وضعیتی میگردد که تحت عنوان برگشت خون میترال یا نارسایی میترال شناخته میشود. به این معنی است که مقدار زیادی خون از طریق دریچه معیوب به سمت عقب نشت میکند.
نارسایی برگشت خون از میترال قلب ممکن است منجر به پمپاژ اضافی قلب برای جبران جریان برگشتی خون گردد، که این امر موجب ضخیمسازی یا بزرگ شدگی دیواره قلب می شود. همین امر باعث میشود گاهی افراد احساس خستگی نمایند یا تنگی نفس پیدا کنند. داروها معمولاً میتوانند نارسایی میترال را درمان کنند، ولی برخی افراد برای اصلاح یا جایگزینی دریچه معیوب به جراحی نیاز پیدا میکنند.
پیگیریهای معمول بعدی
اگر متخصص قلب احساس کند که شما به مراقبت دقیقتری نیاز دارید از شما میخواهد که با مراجعه به او در فواصل منظم، وضعیت بیماری دریچه قلبتان را تحت نظارت و کنترل قرار دهید. این فواصل ممکن است یک سال یا اغلب بیشترباشد. هنگام مراجعه به پزشک متخصص قلب از شما یک آزمایش پزشکی گرفته میشود. مطالعات تشخیصی ممکن است در فواصل زمانی معینی تکرار شوند.
درمان افتادگی دریچه میترال
قلب یک ساختار عضلانی دارد و مشابه سایر عضلات با فعالیت تقویت میگردد . ورزش هوازی موجب تقویت قلب میگردد و بطور عمومی به افراد دارای پرولاپس دریچه میترال توصیه میگردد .ورزشهای هوازی شامل :
- پیاده روی
- دویدن
- شنا
- دوچرخه سواری با شدت متوسط حداقل به مدت 30 دقیقه جهت شروع ورزش مناسب میباشد.
بیمار با پرولاپس دریچه میترال باید شرایط جسمانی خود را حین ورزش کنترل نماید و در صورت احساس سبکی سر، سنکوپ، درد قفسه و سایر نشانه های قلبی ورزش را متوقف نماید و به پزشک معالج مراجعه نماید. البته پرولاپس دریچه میترال یک عامل تهدیدکننده زندگی به حساب نمی آید و اغلب پیشرونده نمیباشد.
ورزشکاران و پرولاپس دریچه میترال
ورزشکاران با پرولاپس دریچه میترال میتوانند در انواع ورزش های رقابتی بدون هیچ محدودیتی شرکت کنند، مگر آن که عامل خطر و زمینه ای وجود داشته باشد. عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه فامیلی مرگ نا گهانی با پرولاپس دریچه میترال
- سابقه کاهش هوشیاری همراه با آریتمی قلبی
- آریتمی قلبی واضح
- رگوژیتاسیون دریچه میترال متوسط تا شدید
- سابقه مشکلات انعقادی ناشی از مشکلات دریچهای
اگر فردی یکی از علایم خطر فوق را داشته باشد میبایست اورزشهای مانند: گلف و بولینگ را انجام دهد.
آیا افتادگی دریچه میترال خطرناک است
افتادگی دریچه میترال میتواند در هر فرد و با هر سنی اتفاق می افتد در افراد بالای ۵۰ سال معمولا افتادگی دریچه میترال با علائم جدی تر شیوع پیدا میکند. افتادگی دریچه میترال در اغلب موارد بیخطر است. اکثر افرادی که مبتلا به آن هستند از آن بیخبر هستند و سلامت شان را به خطر نمی اندازد. البته باید توجه داشت که در مواردی نیاز به درمان، جدیست افتادگی دریچه میترال ممکن است در کل خانواده شیوع پیدا کند و به شرایط دیگر ی نیز مرتبط باشد مانند:
- سندروم مارفان
- نشانگان اهلرز – دنلوس
- ناهنجاری ابشتین
- تحلیل عضلانی
افتادگی دریچه میترال آیا برای بارداری ضرر دارد؟
باید اشاره کرد که در طی بارداری، کار قلب حدود 30 تا 50 درصد، حجم خون 40 تا 45 درصد، برون ده قلب 30 % و ضربان قلب 10 تا 20 % افزایش مییابد تا با شرایط جدید، قلب بتواند پاسخگوی نیاز بدن فرد و جنینی که در شکم دارد باشد، بنابراین اگر دچار هرگونه ناراحتی قلبی هستید، پیش از بارداری با پزشک معالج خود حتما مشورت کنید.
افتادگی دریچه میترال، مشکل شایع و خوش خیمی است اما میتواند در دوران بارداری تشدید شود و در زمان زایمان، هم به مصرف آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد بخصوص اگر این پرولاپس با نارسایی _دریچه میترال همراه باشد.
البته معمولا خانمهایی که مشکل پرولاپس دارند، میتوانند بارداری سالمی داشته باشند ولی بهتر است متخصص قلب و پزشک متخصص زنان در جریان این بیماری باشند تا به موقع اقدامهای پیش گیرانه برای حفظ سلامت مادر و جنین انجام شود.
ممکن است متخصص، مبتلایان به برخی از بیماریهای قلبی را از باردار شدن منع کند، چون بارداری بر سلامت آن ها اثر میگذارد. مشکلاتی مانند :
- بیماری مادرزادی قلب
- تنگیهای شدید دریچه میترال و آئورت
- افزایش فشار ریوی
- نارسایی قلبی با پمپاژ قلبی زیر 40 % و نشانگان مارفان میتوانند سلامت مادر را در دوران بارداری تهدید کنند.
حتی خانمهای مبتلایی که بارداری ناخواسته داشتهاند، گاهی به توصیه پزشک معالجشا ن مجبور به سقط درمانی میشوند