بسیاری از خانواده ها با علائمی چون گلو درد و درد قفسه سینه و درد عضلانی و التهاب کودک به متخصصین مراجعه می کنند. این نشانه ها می تواند به علت تب روماتیسمی حاصل از ابتلا به باکتری های استروپتوکوکی باشد. این بیماری در صورت پیشرفت با آسیب به بافت های هم بند و اجزای قلب می تواند موجب روماتیسم قلبی شود. اما درمان رماتیسم قلبی آسان است با ما همراه باشید.
روماتیسم قلبی چیست؟
روماتیسم قلبی یک بیماری است که به دریچه‌های قلب آسیب می زند و ناشی از تب روماتیسمی است. تب روماتیسمی ناشی از یک عفونت میکروبی گلو است که به وسیله یک باکتری به نام استروپتوکوک ایجاد می شود. روماتیسم قلبی می تواند به دریچه قلب آسیب برساند.
چه کسانی در خطر تب روماتیسمی هستند؟
تب روماتیسمی در آمریکا شایع نیست، به جز در کودکانی که عفونت میکروبی داشته‌اند که درمان نشده یا به خوبی درمان نشده است. کودکان سن 5 تا 15 به ویژه اگر عفونت مکرر میکروبی داشته باشند، در معرض بیشترین خطر تب روماتیسمی هستند.
آیا تب روماتیسمی درمان می شود؟
درمان مناسب عفونت گلودرد میکروبی یا گلودرد استروپتوکوکی بهترین راه برای پیشگیری از بیماری روماتیسم قلبی است. اگر روماتیسم قلبی گسترش یابد، متخصصان آن را با دارو درمان می‌کنند. اگر دریچه قلب آسیب دیده باشد، متخصصان قلب کودک ممکن است تعمیر یا تعویض دریچه قلب از طریق جراحی را پیشنهاد دهند.
چرا تب روماتیسمی نگران کننده است؟
تب روماتیسمی یک بیماری التهابی است و می تواند بسیاری از بافتهای همبند را درگیر کند، به ویژه در قلب، مفاصل، پوست یا مغز. عفونت اغلب باعث آسیب به قلب، به ویژه دریچه‌های قلب، می‌شود و قلب را وادار می‌کند تا سریعتر خون را پمپاژ کند.
این آسیب می‌تواند خود به خود بهبود یابد یا اینکه دائمی باشد و در نهایت منجر به نارسایی احتقانی قلب شود. نارسایی احتقانی قلب باعث می‌شود که قلب نتواند تمامی خون ورودی را پمپاژ کند که منجر به تجمع خون در رگ‌های ورودی به قلب و تجمع مایع در بدن می‌شود.
علائم تب روماتیسمی چیست؟
علائم تب روماتیسمی اغلب پس از یک تا پنج هفته از آلودگی کودک به باکتری استروپتوکوک بروز می‌یابند. علائم زیر از جمله شایع‌ترین نشانه‌های تب روماتیسمی هستند. اما هر کودک ممکن است نشانه‌های متفاوتی داشته باشد. علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- التهاب مفاصل، به شکل تورم، حساسیت و قرمزی در مفاصل مختلف (مفاصل درگیر اغلب مفاصل بزرگتر در زانو یا مچ پا هستند. در طول چند روز، التهاب از یک مفصل به مفصلی دیگر حرکت می‌کند.
- گره‌ها یا برآمدگی‌های کوچک و سخت زیر پوست
- تغییر در حرکات عصبی-عضلانی کودک، به ویژه تغییر در دستخط کودک و بروز حرکات بدون کنترل
- کهیر صورتی رنگ با لبه‌های نامنظم که روی بالاتنه یا دستها و پاها دیده می‌شود.
- تب
- کاهش وزن
- خستگی
- دل درد
علائم تب روماتیسمی ممکن است مشابه با علائم بیماری‌های دیگر باشد. همیشه برای تشخیص قطعی با پزشک مشورت کنید.
آیا بیماری روماتیسم قلبی کشنده است؟
هر بخش از قلب ممکن است در اثر التهاب ناشی از تب روماتیسمی آسیب ببیند. این بخش‌ها شامل کیسه بیرونی (پرکاردیوم)، دیواره داخلی (اندوکاردیوم) و دریچه‌های قلب می‌شود. برخی مشکلات قلبی مرتبط با تب روماتیمسی شامل موارد زیر می‌شوند:
- بیماری دریچه قلب
- پرکاردیت
- اندوکاردیت
- بلوک قلبی
شایع‌ترین شکل روماتیسم قلبی، بر دریچه‌های قلب اثر می‌گذارد. ممکن است سالها پس از تب روماتیسمی نشانه‌های آسیب به دریچه قلب ظاهر شوند. هرچند تب روماتیسمی می‌تواند بر هرکدام از دریچه‌های قلب اثر بگذارد، اما اثرات شایع آن بر دریچه میترال است که بین دو حفره سمت چپ قلب قرار دارد.
این آسیب می‌تواند باعث ایجاد تنگی دریچه میترال، نارسایی دریچه میترال یا آسیب به ماهیچه قلب شود. تنگی دریچه میترال زمانی رخ می‌دهد که دریچه تنگ شود و جریان خون را محدود کند. اما نارسایی دریچه میترال زمانی رخ می‌دهد که خون از طریق دریچه به داخل نشت می‌کند بدون اینکه در جهت معمول خود حرکت کند.
تشخیص روماتیسم قلبی
افرادی که روماتیسم قلبی دارند به تازگی عفونت میکروبی داشته‌اند. کشت گلو یا آزمایش خون برای تشخیص استروپتوکوک استفاده می‌شود.
ممکن است در طول معاینه فیزیکی معمول، صدای مورمور یا سایش در قلب شنیده شود. صدای مورمور به دلیل نشت خون از دریچه‌های آسیب دیده است. صدای سایش زمانی ایجاد می‌شود که بافتهای ملتهب قلب به هم ساییده می‌شوند.
علاوه بر بررسی کامل سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی، آزمایشاتی برای تشخیص روماتیسم قلبی انجام می‌شوند که شامل موارد زیر می‌شوند:
تشخیص روماتیسم قلبی با اکو قلب
این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، حفره‌ها و دریچه‌های قلب را بررسی می‌کند. وقتی ترانسدوسر (مبدل) فراصوت روی قفسه سینه حرکت می‌کند امواج صوتی اکو تصویری را روی صفحه ایجاد می‌کنند. اکو می‌تواند آسیب دریچه‌ها، بازگشت خون از طریق نشتی دریچه، تجمع مایع دور قلب و بزرگ شدن قلب را نشان دهد. این آزمایش بهترین تست برای تشخیص مشکلات دریچه قلب است.
نوار قلب
این تست قدرت و زمانبندی فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. ضربان نامنظم و گاهی اوقات آسیب به عضلات قلب در این تست نشان داده می‌شوند. حسگرهای کوچک روی پوست چسبانده می‌شوند تا فعالیت قلب را ثبت کنند.
رادیولوژی قلب
رادیولوژی قلب با استفاده از اشعه ایکس برای چک کردن ریه و بزرگ شدن قلب به کار می‌رود.
ام‌آرآی قلب (MRI)
در این تست تصویربرداری، تصاویر دقیق از قلب گرفته می‌شود. می‌توان از این تصاویر برای دریافت تصویری دقیق از دریچه‌های قلب و عضلات آن استفاده کرد.
تشخیص روماتیسم قلبی باآزمایش خون
برخی آزمایشات خون خاص برای تشخیص عفونت و التهاب به کار می‌روند.
درمان روماتیسم قلبی
درمان خاص برای روماتیسم قلبی شما بر اساس موارد زیر توسط پزشک متخصص انتخاب می‌شود:
- سلامت عمومی بیمار و سابقه پزشکی او
- گستردگی بیماری
- تحمل فرد برای داروها، عمل‌ها و درمان‌های خاص
- انتظارات از روند بیماری
- نظر یا خواست شما
بهترین درمان روماتیسم قلبی پیشگیری است. آنتی‌بیوتیک ها می‌توانند گلودرد استروپتوکوکی را درمان کنند و از بروز یا گسترش تب روماتیسمی حاد جلوگیری کنند. درمان با آنتی‌بیوتیک نرخ ابتلا و مرگ در اثر تب روماتیسمی و روماتیسم قلبی را به شدت کاهش داده است. کودکانی که قبلاً تب روماتیسمی داشته‌اند اغلب درمان‌های آنتی‌بیوتیک پیوسته (روزانه یا ماهیانه) دریافت می‌کنند تا از حملات آینده تب روماتیسمی پیشگیری شده و ریسک آسیب قلبی کاهش یابد.
اگر التهاب قلب ایجاد شده باشد، کودکان دارو دریافت می‌کنند تا التهاب کاهش یابد. همچنین برای درمان عفونت استروپتوکوک، آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند. دیگر داروها ممکن است برای درمان نارسایی احتقانی قلب لازم باشد. بهترین آنتی بیوتیک برای درمان تب روماتیسمی پنی سیلین و آموکسی سیلین هستند. همچنین در تحقیقات مختلف این باکتری نسبت به آزیترومایسین مقاومت نشان داده است.
اگر دریچه قلب آسیب ببیند، ممکن است از طریق عمل جراحی، دریچه تعمیر یا تعویض شود.