قرص نیتروژل یا نیتروپرل شکل دارویی از همان نیتروگلیسیرین می باشد. این دارو بسیار کوتاه اثر بوده یعنی با سرعت بسیار بالایی روی بدن اثر مثبت نشان می دهد و در موارد اورژانسی و با تجویز پزشک برای درمان فشار خون بالا تجویز می شود.
قرص نیتروژل یا نیتروپرل با رهش طولانی برای جلوگیری از درد قفسه سینه (آنژین قلبی) در افراد مبتلا به بیماری قلبی خاص (بیماری عروق کرونر) استفاده می شود. این دارو متعلق به دسته ای از داروهای معروف به نیترات است. آنژین زمانی اتفاق می افتد که عضله قلب خون کافی دریافت نمی کند. این دارو با شل کردن و گشاد کردن رگ‌های خونی عمل میکند تا خون راحت‌تر به سمت قلب جریان یابد.
این دارو پس از بروز درد قفسه سینه را تسکین نمی‌دهد. همچنین مصرف آن درست قبل از فعالیت های بدنی (مانند ورزش، فعالیت جنسی) برای جلوگیری از درد قفسه سینه در نظر گرفته نشده است. ممکن است در این شرایط به داروهای دیگری نیاز باشد. برای جزئیات بیشتر با دکتر خود مشورت کنید.
نحوه استفاده از قرص نیتروژل برای فشار خون
این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً 3 تا 4 بار در روز بصورت خوراکی مصرف کنید. مهم است که دارو را در ساعات مشخصی در روز مصرف کنید. زمان مصرف دارو را تغییر ندهید مگر اینکه پزشکتان دستور دهد. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است.
این دارو را به طور کامل ببلعید. کپسول ها را خرد نکرده یا نجوید. انجام این کار می تواند همه دارو را به یکباره آزاد کند و ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.
از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. بدون مشورت با پزشک، مصرف این دارو را به طور ناگهانی قطع نکنید. برخی شرایط ممکن است با قطع ناگهانی دارو بدتر شوند. ممکن است لازم باشد دوز شما به تدریج کاهش یابد.
اگر با مصرف نیتروگلیسیرین یا نیتروپرل، کاهش فشار خون را تجربه نکردم علت چیست؟
مقاومت دارویی می تواند به یکی از اثرات جانبی نیتروگلیسیرین تبدیل شود. (مقاومت دارویی به زمانی گفته می شود که یک دوز از دارو دیگر اثر همیشگی خود را ایجاد نکند) برای جلوگیری از این امر، بهتر است بین مصرف دوزهای نیتروژل 10 تا 12 ساعت فاصله انداخت. با این حال، در صورتی که فرد درد قفسه سینه ای داشته باشد که با یک دوز نیتروگلیسیرین تسکین نیافته است، می تواند دوز دیگری نیز مصرف کند.
- اسپری یا قرص زیر زبانی نیتروژل ممکن است برای تسکین علائم آنژین (درد قفسه سینه) در برخی افراد استفاده شود.
- آمپول نیتروگلیسیرین یا نیتروژل ممکن است توسط پزشک در مطب یا قبل از جراحی برای درمان یا کاهش فشار خون بالا، کنترل نارسایی قلبی مرتبط با حمله قلبی یا برای درمان آنژین در بعضی بیماران تزریق شود.
- داروی نیتروگلیسیرین به صورت قرص باکال، اسپری زیر زبانی، پماد یا نوار ترانس درمال، پماد مقعدی (رکتوم)، پودر زیر زبانی، محلول داخل وریدی و کپسول خوراکی موجود است.
- نیتروگلیسیرین زیر زبانی اثر سریعی دارد، مؤثر و ارزان است و داروی انتخابی برای تسکین حاد آنژین صدری محسوب می شود.
- اثر بلندمدت نیتروپرل برای بیمارانی که نسبت به مسدودکننده های بتا مقاوم هستند یا به اندازه ی کافی برایشان جواب نمی دهد، در نظر گرفته می شود.
عوارض جانبی قرص نیتروژل در کسانی بیشتر نمود میکند؟
افراد در سنین بین ۱۸ تا ۶۰ سال که هیچ داروی دیگری مصرف نمی کنند یا بیماری دیگری ندارند، عوارض جانبی زیر را بیشتر از موارد دیگر تجربه خواهند کرد:
- ممکن است فرد سرگیجه، سبکی سر، سردرد و فشار خون پایین را تجربه کرده و این موارد بر توانایی او در رانندگی یا کار با ماشین آلات اثر بگذارد. الکل، هوای گرم و ورزش نیز می توانند این اثرات را بدتر کرده و باعث از حال رفتن بیمار شوند. همچنین، امکان بروز تاری دید وجود دارد.
- به ندرت ممکن است واکنش های آلرژیک، گرگرفتگی، سرگیجه ی شدید، سردرد، یا تهوع و استفراغ مداوم رخ دهد. در این صورت می بایست فوراً کمک های پزشکی دریافت نمود.
- هنگام استفاده از نیتروگلیسیرین بایستی از نوشیدن الکل خودداری کرد.
- این دارو ممکن است برای برخی افراد از جمله سالمندان مناسب نباشد. برای مثال: افراد با سابقه ی سکته یا خونریزی مغزی، کم خونی، گلوکوم، میگرن، یا تورم کیسه قلب؛ افراد مبتلا به اختلال نعوظ و یا کسانی که جریان خون آنها به قلب از قبل محدود شده است.
- ممکن است با چندین داروی دیگر از جمله داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال نعوظ (مانند سیلدنافیل و تادالافیل)، بی حس کننده های موضعی، داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی، ریوسیگوات، دیورتیک ها، مشتقات ارگوت و تیزانیدین تداخل داشته باشد. الکل نیز می تواند عوارض جانبی نیتروگلیسیرین را افزایش دهد. همچنین نیتروگلیسیرین ممکن است بر نتایج برخی از آزمایشات پزشکی تأثیر بگذارد.
- با اینکه نیتروگلیسیرین زیر زبانی برای درمان آنژین در دوران بارداری بدون آسیب به جنین شناخته شده است اما داده های محدودی در رابطه با ایجاد آسیب وجود دارد. از این رو، بهتر است مصرف آن برای دوران شیردهی با احتیاط تجویز شود.
موارد مصرف قرص نیتروژل یا نیتروگلیسیرین
- اگر این دارو را برای تسکین علائم آنژین مصرف می کنید، همیشه آن را در دسترس خود نگه دارید و همواره قبل از تمام شدن نیتروگلیسیرین، نسخه ی خود را دوباره دریافت کنید.
- قبل از استفاده از اسپری نیتروگلیسیرین یا در صورت مصرف آن بعد از شش هفته، بایستی اسپری را تکان داده و آن را آماده کرد. نسخه ی زیر زبانی آن را ترجیحاً رو یا زیر زبان اسپری کنید. اسپری را استنشاق نکنید. بعد از اسپری کردن، دهان خود را ببندید. تا پنج الی ده دقیقه از شستشوی دهان خودداری کنید. قوطی اسپری را دور از حرارت یا شعله نگه دارید زیرا ممکن است منفجر شود.
- پچ های نیتروگلیسیرین (به صورت ترانس درمال) باید در ناحیه ی تمیز، خشک و بدون موی بازو یا بدن گذاشته شود. آنها را زیر زانو یا آرنج نچسبانید.
- اسپری یا قرص های زیر زبانی نیتروگلیسیرین را با اولین نشانه ی درد قفسه سینه مصرف کنید. در صورت امکان، قبل از مصرف دوز بنشینید. قرص را زیر زبان خود قرار دهید و صبر کنید تا به آرامی حل شود. دقیقا طبق دستور پزشکتان عمل کنید. لازم به ذکر است که نباید بیش از سه قرص را در عرض ۱۵ دقیقه مصرف نمود.
- در صورتی که به درد شدید قفسه سینه یا علائم حمله قلبی دچار شدید، یا اگر درد قفسه سینه ی شما بیش از پنج دقیقه طول کشید، به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.
- همیشه هنگام ایستادن یا نشستن از حالت درازکش یا نشسته به آرامی این کار را انجام دهید، زیرا نیتروگلیسیرین ممکن است باعث افت فشار خون شود.
- اگر پس از استفاده از نیتروگلیسیرین دچار ضربان قلب آهسته یا درد قفسه سینه ی جدید یا بدتری نسبت به قبل شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
- گاهی اوقات نیتروگلیسیرین باعث سوزش یا گزش در دهان می شود و گاهی اینطور نیست. این مورد نشانه ای از اثرگذاری آن محسوب نمی شود.
- به سایر پزشکان خود (مانند دندانپزشک) در مورد مصرف نیتروگلیسیرین اطلاع دهید.
- هنگام مصرف نیتروگلیسیرین از داروهای اختلال نعوظ (ED) مانند ویاگرا، سیالیس یا لویترا استفاده نکنید زیرا این ترکیب ممکن است به طور خطرناکی فشار خون شما را کاهش دهد. قبل از مصرف هر داروی دیگری همراه نیتروگلیسیرین با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید، چرا که ممکن است برخی از آنها با این دارو سازگار نباشند.
- هنگام مصرف نیتروگلیسیرین از داروهای اختلال نعوظ (ED) مانند ویاگرا، سیالیس یا لویترا استفاده نکنید زیرا این ترکیب ممکن است به طور خطرناکی فشار خون شما را کاهش دهد. قبل از مصرف هر داروی دیگری همراه نیتروگلیسیرین با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید، چرا که ممکن است برخی از آنها با این دارو سازگار نباشند.
- در صورت داشتن مشکلات گردش خون، کم خونی شدید، احساس فشار درون سر خود و هنگام شوکه بودن، از مصرف نیتروگلیسیرین خودداری کنید.
تداخلات دارویی نیتروگلیسیرین یا نیتروژل
داروهایی که با نیتروگلیسیرین تداخل دارند؛ ممکن است اثر آن را کاهش دهند، بر مدت زمان اثر آن تأثیر بگذارند، عوارض جانبی را افزایش داده یا در صورت مصرف با نیتروگلیسیرین اثر کمتری داشته باشند. تداخل بین دو دارو همیشه به این معنی نیست که باید مصرف یکی از داروها را متوقف کنید اما گاهی اوقات بایستی این کار را نیز انجام داد.
در مورد نحوه ی مدیریت تداخلات دارویی با پزشک خود صحبت کنید. داروهای رایجی که ممکن است با نیتروگلیسیرین تداخل داشته باشند عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین، آموکساپین، کلومیپرامین
- باکلوفن بنزودیازپین ها مانند آلپرازولام، کلوبازام، کلونازپام، لورازپام یا اگزازپام بوپ
- باکلوفن
- بنزودیازپین ها مانند آلپرازولام، کلوبازام، کلونازپام، لورازپام یا اگزازپام
- بوپروپیون
- بوسپیرون
- داروهای اختلال نعوظ مانند آوانافیل، سیلدنافیل، تادالافیل یا واردنافیل (منع مصرف دارد؛ ممکن است افت فشار خون کشنده رخ دهد)
- آلکالوئیدهای ارگوت مانند دی هیدروارگوتامین
- داروهای قلبی مانند بنازپریل، کاپتوپریل، دیلتیازم، فلودیپین یا وراپامیل
- هپارین
- شیرین بیان
- لیتیوم
- داروهای میگرن مانند ارگوتامین یا دی هیدروارگوتامین
- ماینوکسیدیل
- نیترات ها (اثرات کاهش دهنده فشار خون)
- مسکن های مخدر مانند آلفنتانیل، کدئین، فنتانیل، هیدروکودون یا مورفین
- داروهای بیماری پارکینسون مانند کابرگولین، رازاگیلین یا سلژیلین
- پریلوکائین
- پرومتازین
- داروهای ترومبولیتیک
- تیزانیدین
- زولپیدم
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق