فلوتر دهلیزی نوعی ریتم غیرطبیعی قلب است که می تواند منجر به مشکلات دیگری مانند خطر بالای سکته مغزی شود. با این حال، این بیماری روش های درمانی ای مانند دارو درمانی و رویه های مختلف می توانند به بیمار کمک کنند تا ریتم قلب خود را به حالت عادی برگرداند.
فلوتر دهلیزی نوعی آریتمی فوق بطنی یعنی یک ریتم غیرطبیعی قلب است که از حفره های بالایی قلب شروع می شود. با فلاتر دهلیزی، قلب فرد با الگویی سریع اما ثابت می تپد.
ضربان نرمال قلب در حالت استراحت بین 60 تا 100 ضربان در دقیقه است. فلوتر دهلیزی می تواند باعث شود که حفره های فوقانی قلب 250 تا 350 بار در دقیقه ضربان داشته باشند. این امر موجب می شود که محفظه های تحتانی برای واکنش، با سرعت بیشتری (معمولاً به سرعت 150 ضربه در دقیقه یا بیشتر) بتپند.
در فلوتر دهلیزی، حفره های قلب نمی توانند با سرعت کافی با خون پر شوند زیرا انقباضات به صورت پی در پی رخ می دهند. همچنین، زمان کافی برای دهلیزها (حفره های فوقانی) وجود ندارد تا تمام خون خود را به داخل بطن ها در قسمت پایینی قلب تخلیه کند. این امر باعث می شود قلب شخص خون کمتری نسبت به حالت عادی به بدن پمپاژ کند.
انواع فلوتر دهلیزی
در فلوتر دهلیزی، حفره های قلب نمی توانند با سرعت کافی با خون پر شوند زیرا انقباضات به صورت پی در پی رخ می دهند. همچنین، زمان کافی برای دهلیزها (حفره های فوقانی) وجود ندارد تا تمام خون خود را به داخل بطن ها در قسمت پایینی قلب تخلیه کند. این امر باعث می شود قلب شخص خون کمتری نسبت به حالت عادی به بدن پمپاژ کند.
1_ معمولی (شایع ترین نوع آن)
سیگنال های الکتریکی غیرطبیعی در یک دایره به صورت خلاف عقربه های ساعت در دهلیز راست حرکت می کنند.
2_ معکوس معمولی
سیگنال های الکتریکی غیرطبیعی در جهت عقربه های ساعت در دهلیز راست حرکت می کنند.
3_ فلوتر غیر معمول
شایع نیست مگر اینکه بیمار قبلاً عمل جراحی قلب یا ابلیشن انجام داده باشد. سیگنال های الکتریکی غیرطبیعی ممکن است در دهلیز چپ یا راست اتفاق بیافتند.
فلوتر دهلیزی چگونه بر بدن تأثیر می گذارد؟
زمانی که شخص دچار فلوتر دهلیزی می شود، قلب او آن طور که باید و شاید کار نمی کند، در نتیجه:
- ممکن است لخته های خون ایجاد شود که می توانند باعث سکته مغزی یا حمله قلبی شوند.
- نبض سریع ناشی از فلوتر دهلیزی می تواند ماهیچه ی قلب را ضعیف کند.
- هنگامی که قلب بسیار سریع بتپد، بطن های قلب نمی توانند از خون پر شوند. قلب، خون کمتری پمپاژ می کند که می تواند باعث افت فشار خون و بروز نارسایی قلبی شود.
علائم فلوتر دهلیزی چیست؟
برخی از افراد علائم فلتر دهلیزی را ندارند. برای سایر افراد، علائم عبارتند از:
- تنگی نفس
- سرگیجه
- کمبود انرژی
- تپش قلب
- نبض سریع
- درد قفسه سینه
- از حال رفتن
- سبکی سر
عوارض فلوتر دهلیزی چیست؟
عوارض آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب سریع
- کاردیومیوپاتی
- لخته های خونی که می توانند حرکت کنند و باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شوند
- نارسایی احتقانی قلب.
علت بروز فلوتر دهلیزی چیست؟
سیگنال های الکتریکی که پی در پی رخ می دهند باعث بروز فلوتر دهلیزی شده و باعث می شوند که حفره های بالایی قلب بیش از حد معمول منقبض (پمپاژ) شوند. علل فلوتر دهلیزی عبارتند از:
- اختلالات دریچه قلب
- وجود بیماری قلبی مادرزادی
- بیماری عروق کرونر
- فشار خون بالا
- تیروئید پرکار.
عوامل خطر فلوتر دهلیزی چه مواردی هستند؟
مسن بودن، مرد بودن یا ابتلا به بیماری های زیر افراد را در معرض خطر بیشتر بروز فلوتر دهلیزی قرار می دهد:
- سایر مشکلات قلبی، مانند نارسایی قلبی یا مشکل دریچه
- فشار خون بالا
- مشکل تیروئید
- دیابت
- بیماری ریوی
- سابقه پزشکی شامل اختلال مصرف الکل
- آپنه انسدادی خواب
- چاقی.
فلوتر دهلیزی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ممکن است از آزمایش هایی مانند موارد زیر برای تشخیص استفاده کند:
- الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
- اکوکاردیوگرافی
- آزمایش های خون
- تست های عملکرد ریه
درمان فلوتر دهلیزی
داروها برای بسیاری از افراد مبتلا به فلوتر دهلیزی به خوبی جواب می دهند. هر دارویی می تواند عوارض جانبی خود را داشته باشد، اما فواید آنها معمولاً بیشتر از خطرات آن است. هنگامی که داروها جواب نمی دهند، پزشک ممکن است روش های دیگر را تجویز کند. در ادامه تمامی راه های درمانی را مورد بررسی قرار می دهیم:
1_ دارو درمانی
داروهای درمان فلوتر دهلیزی عبارتند از:
- داروهایی برای کاهش ضربان قلب: مسدودکننده های کانال کلسیم و مسدودکننده های بتا.
- داروهایی برای متوقف کردن ریتم غیرطبیعی: داروهای ضد آریتمی.
2_ فرآیند های درمان دیگر فلوتر دهلیزی
- کاردیوورژن از طریق شوک الکتریکی.
- ابلیشن کاتتر، روشی که پزشک می تواند برای از بین بردن بافتی که سیگنال های غیرطبیعی ایجاد می کند، استفاده نماید.
- تغییر موقت در تنظیمات ضربان ساز یا دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت (ICD).
عوارض احتمالی ناشی از درمان
به ندرت ممکن است روش ابلیشن عوارضی مانند موارد زیر داشته باشد:
- عفونت تغییر موقت در تنظیمات ضربان ساز یا دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت (ICD).
- عفونت
- خونریزی
- آسیب به عروق خونی.
پیشگیری از ابتلا به فلوتر دهلیزی
با اینکه نمی توان از برخی عوامل خطرساز فلوتر دهلیزی جلوگیری نمود اما محدود کردن مصرف الکل می تواند مفید واقع شود. همچنین، بیمار می تواند برای مشکلاتی که باعث فلوتر دهلیزی می شوند، تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرد. این موارد عبارتند از:
- اختلالات دریچه قلب
- نقص مادرزادی در قلب
- بیماری عروق کرونر
- فشار خون بالا
- تیروئید پرکار
- آپنه انسدادی خواب
- چاقی.
عوارض بیماری فلوتر دهلیزی
در صورتی که فلوتر دهلیزی ادامه پیدا کند، می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
- کاردیومیوپاتی
- نارسایی قلبی
- سکته مغزی
برای بعضی افراد کمتر از 5 درصد احتمال وجود دارد که فلوتر دهلیزی دوباره بعد از ابلیشن کاتتر عود کند. برخی دیگر ممکن است به دلیل نوع فلوتر دهلیزی خود، رویه های موفق کمتری داشته باشند. افراد مبتلا به موارد پیچیده ی فلوتر دهلیزی غیر معمول ممکن است تنها 70 درصد موفقیت با روش ابلیشن داشته باشند.
ابلیشن ممکن است باعث عوارضی مانند سکته مغزی شود. حتی پس از ابلیشن موفقیت آمیز، 25 تا 80 درصد افراد دچار فیبریلاسیون دهلیزی می شوند.
فلوتر دهلیزی چقدر طول می کشد؟
از آنجایی که هیچ درمانی برای فلوتر دهلیزی وجود ندارد و خطر سکته مغزی در آن بالاست، بیمار در تمام طول زندگی خود به قرار ملاقات هایی برای چکاپ نیاز خواهد داشت. حفظ قرار ملاقات با پزشک از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا فلوتر دهلیزی معمولاً به طور مرتب عود می کند.
چگونه می توان از خود مراقبت کرد؟
می بایست حتماً قرار ملاقات تکمیلی با پزشک ادامه داده شود. پزشک خطر سکته مغزی را به طور سالانه براساس سایر بیماری هایی که ممکن است شخص داشته باشد را تشخیص خواهد داد. در صورتی که پزشک معتقد باشد بیمار در معرض خطر سکته مغزی است، ممکن است داروهای ضد انعقاد را تجزیه کند.
چه زمانی بایستی به اورژانس مراجعه نمود؟
هنگامی که شخص در هنگام استراحت ضربان قلب سریع داشته باشد (150 تپش در دقیقه یا بیشتر) می بایست به پزشک مراجعه کند.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق