افراد مبتلا به واریس باید این بیماری را جدی بگیرند زیرا بیماری‌های واریسی به مرور زمان وخیم‌تر شده و خودبخود بهبود نمی‌یابند. کارشناسان معتقدند انواع واریس را نباید فقط از دید زیبایی مورد بررسی قرار داد، بلکه به عنوان یک معضل پزشکی باید مورد توجه و درمان جدی قرار گیرند.
علائم بیماری واریس در ابتدا کم اهمیت به نظر می رسند، اما میتوانند به سرعت تشدید شده و کیفیت زندگی روزمره شما را به شدت کاهش دهند. رگهای واریسی میتوانند به بیماری‌های خطرناکی تبدیل شوند.
همه رگهای واریسی چه دردناک باشند و چه دردی نداشته باشند، در گردش جریان خون اشکال ایجاد میکنند. اگر رگهای واریسی برای مدت طولانی تحت درمان قرار نگیرند، ممکن است در مراحل پیشرفته بیماری به ترومبوز یا زخم واریس تبدیل شوند که درمان آنها به مراتب دشوارتر است.
عوارض واریس پا
رگهای واریسی، از نظر پزشکی نیز یک معضل محسوب می شوند و احتمال بروز لخته خون را به میزان پنج برابر در افراد افزایش می دهند. تحقیقات نشان می دهد لخته های ایجاد شده در پاها که به عنوان ترومبوز وریدی عمقی نیز شناخته می شوند، در صورت حرکت و رسیدن به قلب و ریه، تهدید بزرگی برای سلامتی محسوب می شود.
اینکه رگهای واریسی سبب بروز ترومبوز وریدی می شود یا نه. ولی انچه واضح است این است که بیماران مبتلا به واریس 5 برابر بیشتر در معرض بیماری مثل ترومبوز وریدی قرار دارند.
خطرات واریس برای کدام افراد بیشتر است؟
بارداری ، اضافه وزن و افزایش سن خطر ابتلا به واریس را افزایش میدهد. واریس یک بیماری شایع است که از هر 10 فرد بزرگسال 3 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.
زنان با احتمال بیشتری به این عارضه مبتلا می شوند. هر ورید در بدن میتواند به واریس تبدیل شود اما اغلب این عارضه در ساق پا گسترش مییابد و آن هم به دلیل ایستادن و راه رفتن و یا فشار اضافه به رگهای اندامهای تحتانی بدن است.
چرا رگهای واریسی در دوران بارداری ظاهر میشوند؟
واریس عبارت است از سیاهرگهای متورم و بیرون زده‌ای که به رنگ کبود یا آبی دقیقاً در زیر سطح پوست ظاهر میشوند. واریس عمدتاً در سیاهرگهای ران و ساق پا اتفاق می‌افتد، اما احتمال بروز آن در سایر نقاط بدن نیز وجود دارد. در طی دوران بارداری حجم خون در بدن شما افزایش پیدا میکند، اما سرعت جریان خون از پاها و اندامهای تحتانی به سمت لگن شما کمتر میشود.
این امر باعث میشود که فشار وارد بر سیاهرگها نیز بیشتر شود و علائم واریس در این سیاهرگها بروز پیدا کند. رگهای واریسی، در واقع سیاهرگهای گشاد شده‌ای هستند که بیشتر در ران و ساق پاها دیده میشوند، اما در دوران بارداری ممکن است در باسن و در ناحیه واژن نیز دیده شوند.
عوارض واریس چیست؟
در ادامه به عوارض واریس شدید می پردازیم:
1-بی قراری در پاها (خطرات واریس پا)
بیماران مبتلا به واریس، پس از نشستن یا ایستادن‌های طولانی دچار بی‌قراری در پا شده و توان حرکت دادن پاهای خود را ندارند. این حالت غالباً در اواخر روز و در زمانی که فرد می‌خواهد بخوابد اتفاق می‌افتد. به نظر می‌رسد ریشه این مشکل، تجمع مایع در بافت به دلیل فشار ناشی از کارکرد ضعیف رگها باشد. بیشترکسانی دچار این عارضه میشوند به واریس مبتلا هستند و زمانی که بیماری واریس آنها درمان میشود این مشکل نیز از بین می‌رود.
2- گرفتگی عضلات
گرفتگی شبانه عضلات به خصوص در صورتی که این اتفاق مکرر رخ دهد، یکی از علائم ابتلا به واریس است که غالباً مردم آن را مرتبط با رگها نمی‌دانند. یکی از انواع گرفتگی که معمولاً همراه با واریس اتفاق می‌افتند گرفتگی عضلات پا است. به نظر می‌رسد که عضلات تلاش میکنند که فعالیت‌های خود را در جهت اطمینان از جهت صحیح گردش جریان خون افزایش دهند. یا ممکن است به دلیل افزایش مواد زائد، عضلات اطراف آسیب دیده و نتوانند به درستی خون را در مسیر رگهای واریسی حرکت دهند.
3- ورم مچ پا
بسیاری می پرسند، آیا واریس باعث ورم پا میشود؟ از خطرات واریس پا میتوان به ورم مچ پا اشاره کرد. در واریس شدید، مچ پاها در پایان روز ورم میکند. فشار معکوس ناشی از ابتلا به واریس باعث این تورم میشود. حتی چند سال پس از ابتلا به واریس، تخلیه مایع همراه با شبکه غدد لنفاوی میتواند باعث ایجاد اثرات منفی شود. در این صورت، درمان بیماری واریس ممکن است به طور کلی مشکل ورم مچ را حل کند.
4- واریس و خونریزی
اگر رگهای واریسی در نزدیکی سطح پا هستند ممکن است در برخورد پا با اشیا سنگین و در اثر شکننده شدن رگها، باعث بروز خونریزی شوند. برخی اتفاقاتی که ممکن است باعث خونریزی شوند عبارتند از برخورد پا با اجسام، کبودی ناشی از برخورد در ورزشهای پربرخورد یا بریدگی‌ها. اگر شما دچار آسیب‌دیدگی شده‌اید که باعث خونریزی شده است برای درمان آن اقدام کنید. در صورتی که روشهای درمانی موفقیت‌آمیز نبود باید اقدامات فوری پزشکی را انجام دهید، زیرا متوقف کردن این نوع از خونریزی دشوار است.
5- ایجاد زخم واریس
وقتی که به مرور زمان علائم واریس شدیدتر شوند، زخم‌های واریسی در پا ایجاد میشوند. زخم واریسی زخمی است که در پوست در اثر واریسی شدن رگها ایجاد میشود. زخم‌های واریسی به دلیل عملکرد نامناسب دریچه‌های درون رگها که از برگشت جریان خون جلوگیری میکنند ایجاد میشود. زخم‌های واریسی بسیار دردناک هستند و باعث اختلال در گردش جریان خون میشوند. زخم واریس زخمی سطحی است که در بافت ایجاد میشود. زخم‌های واریسی ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شوند از جمله :
- ورم مچ پا و ساق پاها
- تغییر رنگ پوست در اطراف زخم‌ها
- سفت شدن پوست در اطراف زخم
- درد در پا
- سنگینی پا
- اگزمای واریسی
به دلیل تخلیه ناقص خون احتمال ابتلا به اگزمای واریسی بسیار زیاد است. این عارضه در افرادی که سابقه ابتلا به اگزما در نقاط دیگر بدن خود داشته‌اند ممکن است اتفاق بیفتد؛ اما احتمال ابتلا به این عارضه در افرادی که سابقه ابتلا به اگزما هم نداشته‌اند نیز وجود دارد.
6- خارش پوست از عوارض واریس پا
خارش پوست به دلایل متعددی برای افراد ممکن است پیش بیاید از یک گزیدگی و نیش پشه تا یک بیماری بسیار جدی انگلی پوست همگی در طیف علل بروز خارش پوست قرار می گیرند. اما این نشانه زنگ خطری جدی برای بیماران مبتلا به واریس است در واقع این خارش نشانگر آنست که عوارض واریس به صورت جدی تر و با شدت بیشتر در چند قدمی بیمار هستند. خارش پوست در اصل نشانه خشکی پوست در نتیجه نبود تغذیه کافی پوست است که ریشه در ضعف سیستم گردش خون و نارسایی آن دارد.
واریس چگونه به وجود می‌آید؟
وظیفه وریدها بازگرداندن خون به قلب است. خون از وریدهای سطحی ،که در زیر پوست قرار دارند و از راه وریدهای پرفوراتور به وریدهای عمیق موجود در عضلات پا می‌رود. از آنجا که وریدهای پا بر خلاف جاذبه زمین حرکت میکنند، درون خود دریچه‌های یک طرفه‌ای دارند که از بازگشت جریان خون، جلوگیری میکنند.
عضلات پا به برقراری جریان خون در جهت صحیح کمک کرده و زمانی که عضلات استفاده میشوند( مثلا حین پیاده‌روی)، عضلات مانند یک پمپ عمل کرده و خون را از طریق وریدها به بالا و به سمت قلب می‌فرستند. اگر دیواره‌ی وریدها ضعیف شده و حالت الاستیک خود را از دست دهند، دریچه‌ها دیگر به درستی وظایف خود را انجام نخواهند داد. این بدان معنی است که خون به سمت عقب برگشته، در وریدها جمع شده و باعث تورم و ایجاد واریس میشود. اما به مرور زمان میتوانند عوارض شدیدی به همراه داشته باشند.
تروموفلبیت ناشی از عوارض واریس
ترومبوفلبیت یک بیماری است که به دلیل لخته شدن خود در رگهای واریسی ایجاد میشود. ترومبوفلبیت التهاب (تورم) عروق پا است که به دلیل لخته شدن خون در پاها ایجاد میشود. این عارضه در رگهای واریسی اتفاق می‌افتد و ممکن است:
- دردناک باشد.
- باعث قرمز شدن پوست شود.
- با گرما و تب همراه باشد.
ترومبوز رگهای عمیق
ترومبوز سطحی، التهاب در رگی است که درست در زیر پوست قرار گرفته و باعث کاهش جریان خون در رگ میشود. این عارضه باعث قرمزی، گرما، حساس و سخت شدن پوست میشود. این عارضه با تورم و درد در هنگام حرکت دادن پاها همراه است.
ترومبوز رگهای عمیق به علت لخته شدن خون در عروق عمیق پا ایجاد میشود (به لخته خون، ترومبوز گفته میشود). لخته خون به دلیل گردش کند جریان خون در رگ آسیب‌دیده شکل می‌گیرد. این بیماری بسیار خطرناک است زیرا میتواند باعث آسیب‌دیدگی دائمی در پاها یا آمبولی ریوی که یک بیماری مهلک است شود.
چه زمانی باید برای عوارض واریس پا به پزشک مراجعه کرد؟
ورزش کردن، بالا بردن پاها و یا پوشیدن جوراب واریس میتواند به شما کمک کند تا درد واریس را کم کرده و از پیشرفت آن جلوگیری کنید؛ اما اگر نگران ظاهر واریس خود هستید و احساس می کنید که روش مراقبت از آن را نمی دانید و یا واریس در حال عود و پیشرفت است، به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید. در اغلب موارد، اقدامات مراقبت از خود برای مدیریت این وضعیت کافی هستند با این حال، توصیه میشود که به دنبال درمان پزشکی باشید اگر:
- پوست بدن در ناحیه واریس پوسته پوسته شده و مستعد خونریزی، تغییر رنگ، یا زخم شدن است.
- رگ های واریس گرم، قرمز و حساس هستند.
- رگ های واریسی آسیب می بینند.
- خونریزی زیادی وجود دارد.
- خونریزی متوقف نمی شود.
- نشانه ها بدتر می شوند.
- خود مراقبتی جواب نمیدهد.
فلبکتومی چیست؟
فلبکتومی یک عمل جراحی واریس با حداقل تهاجم است که در آن از یک تیغ جراحی یا سوزن کوچک برای برداشتن سیاهرگهای واریسی در سطح پاها استفاده میشود. این عمل جراحی در صورتیکه بر روی بیمارانی با شرایط مناسب انجام شود، نتایج بسیار موفقی به دنبال خواهد داشت.
روش انجام فلبکتومی سرپایی چگونه است؟
قبل از شروع این جراحی ابتدا محل سیاهرگهایی که باید برداشته شود، بر روی پای بیمار نشانه گذاری میشود. سپس یک محلول بیحسی موضعی در نواحی اطراف این سیاهرگها تزریق میشود. از آنجا که جراحی سیاهرگها معمولاً با استفاده از بیحسی موضعی انجام میشود، بیمار در طول مدت این عمل هیچ گونه دردی را احساس نخواهد کرد. در مرحله بعد، پزشک متخصص قلب بریدگیهای کوچکی به اندازه نوک یک خودکار (حدود 2 تا 3 میلیمتر) در محل جراحی ایجاد میکند و یک قلاب فلبکتومی در زیر سطح پوست فرو میکند تا سیاهرگهای واریسی را از محل همین بریدگیهای کوچک بیرون بکشد . این عمل معمولاً بین 30 دقیقه تا یک ساعت زمان می‌برد.
آیا واریس خطرناک است؟
جواب این است که گاهی ممکن است خطرناک باشد همیشه تمامی رگهای واریس نیازمند درمان نیستند، اما زمانی اگر در بدن خودتان واریس مشاهده کردید باید حتما به متخصص واریس مراجعه کنید. بعضی از رگهای واریس میتوانند با تغییرات سبک زندگی بیمار درمان شوند، مثلا موضوعی که باعث بوجود امدن و پیشرفت آن ها را متوقف کرد . این تغییرات سبک زندگی شامل:
- پوشیدن جوراب واریس
- استراحت کردن در زمان کار و فعالیت و بالا و پایین بردن پاها به صورت چند بار در روز
- حفظ وزن سالم و ورزش منظم میباشد.
با این وجود، بعضی رگهای واریس جدی تر هستند و نیازمند درمان خواهند بود. تا زمانیکه بیشتر افراد به سراغ یک متخصص واریس خوب بروند، رگهای واریس آن ها بزرگ، برجسته و دردناک شده است. در این موقع است که احتمال بروز مشکلات ثانویه و عوارض واریس افزایش مییابد.
درمان واریس با اسکلروتراپی
اسکلروتراپی از رایج ترین روشهای درمانی موجود برای عروق واریسی در پاها است. متخصصین در این حوزه در طی سالها موفق شده اند اسکلروتراپی را ایمن تر کرده و نتایج بهتری به بیماران ارائه دهند. امروزه متخصصان از این روش درمانی برای درمان عروق واریسی و عنکبوتی کوچک استفاده می کنند. اگر تصمیم به عمل اسکلروتراپی دارید، بهتر است از فرآیند درمانی آن قبل از اقدام، اطلاعات کسب کنید.
اسکلروتراپی چگونه است؟
متخصصین در این حوزه ماده ی شیمیایی را مستقیماً به درون رگ های آسیب دیده تزریق میکنند تا باعث تحریک دیواره ها شود. تزریق در چند ناحیه ی مختلف از دیواره انجام میشود و پس از تزریق، نواحی آسیب دیده مدتی ماساژ داده میشوند. لازم است یک جوراب واریس برای هر پا بپوشید.
بیمار برای مدتی تحت نظر متخصص بوده و سپس اجازه ی بازگشت به خانه را خواهید داشت. بمنظور جلو گیری از بروز عوارض جانبی احتمالی، الزامی است که هر روز پیاده روی کنید و جوراب های واریس را طبق دستور پزشک معالجتان بپوشید. اغلب به بیماران توصیه می شود تا این جورابها را برای مدت 2 تا 3 هفته بپوشند.
بیشتر بیماران می توانند بلافاصله پس از یک روز از انجام این روش، سر کار عادی بروند و به بیشتر امور روزانه خود بپردازند. اسکلروتراپی باعث میشود تا دیواره ی رگها به هم بچسبند تا خون نتواند در آنها جاری شود و ایجاد تجمع کند. این امر باعث بهبود گردش خون در عروق و کاهش تورم پا میشود.
به لطف این روش، معمولاً مویرگهای عنکبوتی در پاها طی 3 تا 6 هفته نا پدید میشوند و در نهایت پس از طی 3 تا 4 ماه بطور کامل درمان خواهند شد. البته باید اشاره کرد برای رسیدن به بهترین نتیجه ی درمانی، ممکن است نیاز باشد، 2 یا 3 بار دیگر آنرا تکرار کنید. بابد گفت این روش درمانی نیازی به بستری شدن و بیهوشی ندارد و در مطب پزشک توسط متخصص یا جراح انجام می شود .
لیپودرماتوسکلروز و بیماری وریدی
لیپودرماتوسکلروز نباید با لیمفدیما اشتباه گرفته نشود که نوعی از التهاب چربی زیرپوستی است که باعث سختی پوست، رنگدانه های ناهموار در پوست، قرمزی و ورم میشود. این بیماری برای بسیاری از اشخاص، درد ایجاد می کند. با وجود اینکه علت دقیق این بیماری مشخص نیست، لیپودرماتوسکلروز اغلب در بیمارانی یافت می شود که چاق هستند و از رگ های واریس رنج میبرند.