یکی از مشکلات بزرگ و ترسناک بیماران، سکته قلبی است. اما خوشبختانه با پیشرفت روش های شناسایی و درمان، شانس زنده ماندن و بهبود بیماران حمله قلبی بسیار بیشتر از گذشته است. در ادامه با هم علائم سکته قلبی در زنان و مردان و همچنین روش های درمان بیمار حمله قلبی و داروهای لازم آن ها را با هم می خوانیم.
حمله قلبی چیست؟
حمله قلبی هنگامی اتفاق می افتد که بخشی از عضله قلب، خون کافی دریافت نکند. هر چه مدت زمان بیشتری تا درمان و ترمیم جریان خون بگذرد، آسیب به عضله قلب بیشتر می شود.
بیماری عروق کرونر (CAD) عامل اصلی حمله قلبی است. یک علت دیگر که کمتر شایع است، اسپاسم شدید یا انقباض ناگهانی شریان کرونر بوده که می تواند جریان خون به عضله قلب را متوقف کند.
علائم حمله قلبی چه هستند؟
شناسایی سریع نشانه های سکته قلبی مهم ترین فاکتور در نجات جان فرد و کاهش اثرات بلند مدت هستند. علائم حمله قلبی عبارتند از:
- درد قفسه سینه یا احساس ناراحتی. بیشتر حملات قلبی شامل ناراحتی در مرکز یا سمت چپ قفسه سینه می شوند که بیش از چند دقیقه طول می کشد و یا از بین می رود و دوباره بر می گردد. احساس ناراحتی می تواند مانند حس فشار، حس تنگی، پُر بودن بدن یا احساس درد باشد.
- احساس ضعف، سبکی سر یا ضعف در فرد. همچنین ممکن است تعریق سرد و خاصی را در بدن خود تجربه کنید.
- درد یا ناراحتی در فک، گردن یا پشت.
- درد یا ناراحتی در یک یا هر دو بازو یا شانه ها
- تنگی نفس: این مورد اغلب با ناراحتی در قفسه سینه همراه است، اما تنگی نفس نیز می تواند قبل از ناراحتی در قفسه سینه به وجود آید.
از جمله دیگر علائم حمله قلبی می توان به خستگی غیر معمول و بدون توجیه، حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد. احتمال بروز این علائم در بین بانوان بیشتر از آقایان است.
نکته ای که در اینجا وجود دارد آن است که درمان برای کسانی که به حمله قلبی مبتلا هستند و این موضوع در آن ها تشخیص داده شده است، می تواند پیچیده باشد.
اما این بخش مقاله در مورد درمان های سکته قلبی به شما کمک می کند تا بتوانید با پزشکان و ارائه دهندگان مراقبت های پزشکی خود صحبت کنید و مشورت بگیرید.
همانطور که در مورد برنامه درمانی خود نکاتی را متوجه می شوید، از طرح پرسیدن سوال ترسی نداشته باشید. حتما از نگرانی های احتمالی خود در این زمینه با پزشک حرف بزنید.
علائم حمله قلبی چقدر طول میکشد؟
علائم حمله قلبی می تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. اگر چندین روز ، هفته یا ماه به طور مداوم درد قفسه سینه داشته اید، بعید است که به دلیل حمله قلبی باشد.
انواع رایج حمله قلبی و درمان آن ها
نوع حمله قلبی ( یا همان انفارکتوس میوکارد یا IM ) که آن را تجربه می کنید عامل اصلی در تعیین پروسه درمانی است که تیم پزشکی برایتان در نظر می گیرد.
یک حمله قلبی زمانی رخ می دهد که در عروق کرونر انسدادی وجود داشته باشد و از رسیدن جریان خون به بدن جلوگیری کند. در نتیجه بخشی از قلب نمی تواند اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کند. این انسداد می تواند کامل بوده یا بخشی از شریان را گرفته باشد:
- انسداد کامل عروق کرونر بدین معناست که شما با یک حمله قلبی از نوع STEMI مواجه هستید.
- انسداد جزئی عروق به معنای بروز حمله قلبی NSTEMI است.
روش و پروسه درمان برای حمله قلبی از نوع STEMI با نوع NSTEMI متفاوت است. اما برخی از مراحل با هم همپوشانی دارند.
بیمارستان ها معمولا از تکنیک هایی استفاده می کنند تا جریان خون به سمت بخشی از قلب که در حین حمله قلبی آسیب دیده است را دوباره برقرار کنند.
سکته قلبی وسیع
سکته قلبی در اثر انسداد یک یا تعدادی از رگ های قلبی رخ میدهد. در سکته قلبی وسیع انسداد رگ lad باعث کاهش یا قطع خون رسانی به دیواره قدامی قلب می شود. حال اگر این کاهش خون رسانی علاوه بر دیواره قدامی به دیواره جانبی یا میانی یعنی (سپتوم) هم گسترش یابد فرد دچار سکته قلبی وسیع شده است. در این حالت رگ lad از سرمنشا و یا رگ اصلی (چپ اصلی) دچار انسداد شده است.
تمام سکته های قلبی باعث کاهش پمپاژ قلبی و نارسایی قلبی شوند. این مشکل در سکته قلبی وسیع شایع تر بوده و حتی میتواند منجر به بروز شوک قلبی شود. در این حالت پمپاژ قلب به حدی افت میکند که قلب قادر به ایجاد فشار خون کافی برای تامین نیاز بافت های حیاتی نمی باشد.
خطر مرگ نیز در این حالت وجود دارد. همچنین در این حالت آریتمی های تهدید کننده حیات شایع تر هستند.
درمان بیمار سکته قلبی در بیمارستان
- ممکن است از دارو های حل کننده لخته های خونی (ترومبولیز)، آنژیوپلاستی بالن (PCI)، عمل جراحی و یا ترکیبی از این دو استفاده شود.
- حدود یک سوم بیمارستان ها دارای تجهیزاتی هستند که به آن ها امکان استفاده از یک پروسه درمانی خاص به نام ترمیم درون وریدی عروق کرونر از راه پوست (PCI)، که آنژیوپلاستی زیرمجموعه ای از این ورش درمانی است، را می دهد. این یک روش تخصصی جهت درمان حمله قلبی است.
بیمارستانی که تجهیزات مربوط به پروسه پی سی آی وجود داشته باشد، احتمالا شما را به بخشی ارجاع خواهند داد که در زمینه کاتتریزاسیون قلبی تخصص داشته باشد. در آنجا یک آنژیوگرام تشخیصی می تواند وضعیت گردش خون به قلب را بررسی کرده و نحوه عملکرد قلب در پمپاژ خون را ارزیابی کند.
بسته به نتیجه پروسه درمانی، ممکن است یکی از این پروسه درمانی برایتان انتخاب شود: درمان دارویی رفتگی عروق قلب، استنت گذاری قلب یا پیوند بای پس عروق کرونر (CABG).
ممکن است اگر بیمارستان تجهیزات پی سی آی را نداشته باشد شما را به یک بیمارستان دیگر منتقل کند. این احتمال نیز وجود دارد که تیم پزشکی بخواهد به کمک داروهای خاصی به نام فیبرینولیتیک ها گردش خون را به حالت عادی برگرداند.
ممکن است از آنژیو قلب برای شما استفاده شود؛ آنژیوگرافی یک تکنیک تصویر برداری است که به کمک آن می توان داخل شریان ها، رگ ها و اتاقک های قلب را مشاهده کرد. معمولا پس از آنژیوگرافی یک پروسه نسبتا تهاجمی به نام خون رسانی مجدد انجام خواهد شد تا گردش خون به سمت قلب شما به حالت عادی برگردد.
درمان سکته ناقص قلبی چیست؟
اگر بیمارستان تشخیص دهد حمله قلبی شما از نوع NSTEMI است، پزشکان معمولا از یک یا دو روش درمانی استفاده خواهند کرد. هر دو مورد نیز شامل آزمایشی به نام کاتتریزاسیون قلبی هستند تا وضعیت داخل قلب بررسی شود:
- استراتژی هدایت ایسکمی ( ischemia-guided strategy ) از داروهای مختلفی استفاده می کند تا به کمک آن ها از شکل گیری لخته های خونی جلوگیری شود ( دارو های ضد پلاکت و ضد انعقاد).
- استراتژی تهاجمی اولیه با استفاده از دارو های خاصی آغاز می شود ( دارو های ضد پلاکت و ضد انعقاد ) تا به کمک آن ها شکل گیری لخته های خونی محدود شود، اما ممکن است پس از آن به درمان پزشکی، استفاده از پی سی آی به همراه استنت گذاری یا پیوند بای پس عروق کرونر نیاز باشد. پس از این موارد نیز فرد باید در بیمارستان تحت مراقبت باشد و نوع این مراقبت بسته به شرایط بیمار متفاوت است.
روش های درمانی رایج حمله قلبی
در لیست زیر روش های درمانی رایج و متعددی را مشاهده می کنید. برای توضیحات دقیق تر می توانید لیست زیر را مطالعه نمایید:
1_ آنژیوپلاستی
یک لوله مخصوص که به آن یک بالن خاص متصل است وارد شریان های کرونر بیمار می شود. پزشک با باد کردن این بالن عروقی که دچار تنگی شده اند را باز می کند. در صورت لزوم قطعات لوله ای شکل به نام استنت در ناحیه گرفتگی قرار داده می شود تا از گرفتگی مجدد جلوگیری شود.
2_ آنژیوپلاستی لیزر
همچون آنژيوپلاستی یک لوله مخصوص به نام کاتتر وارد بدن می شود ، با این تفاوت که در جلوی آن یک لیزر قرار دارد که شریان های مسدود شده را باز می کند.
3_ عمل جراحی دریچه قلب مصنوعی
در این پروسه درمانی، دریچه آسیب دیده با یک دریچه مصنوعی جدید و سالم تعویض می شود. دریچه جدید می تواند از جنس فلزی یا سنتز حیوانی باشد.
4_ آتروکتومی
این پروسه نیز شبیه به آنژیوپلاستی است با این تفاوت که در نوک کاتتر یک تیغ مخصوص با قابلیت چرخش قرار دارد تا پلاک رسوب شده در شریان ها را جدا کند.
5_ عمل جراحی بای پس
این پروسه درمانی با ایجاد مسیر های جدید برای گردش خون به عضله قلب می تواند شریان های مسدود شده را درمان کند. این روش درمانی که به عمل قلب باز معروف است، برای بیماران با شرایط حاد و گرفتگی عروق پیچیده توصیه می شود.
6_ کاردیومیوپلاستی
این یک پروسه آزمایشی است که در آن عضلات اسکلتی بدن از ناحیه کمر یا شکم گرفته می شوند و جایگزین عضلات قلب آسیب دیده از سکته قلبی می شوند.
7_ پیوند قلب
در این پروسه پیوند قلب آسیب دیده از بدن خارج شده و یک قلب اهدایی در بدن فرد قرار می گیرد.
8_ عمل جراحی قلب با میزان تهاجم کم
این مورد می تواند یک جایگزین برای عمل جراحی بای پس باشد.
9_ فرسایش و تخریب به کمک فرکانس های رادیویی
یک کاتتر حاوی الکترود در نوک آن وارد رگ ها شده و به سمت عضله قلب هدایت می شود تا بتواند سلول های عضلانی خاصی در نواحی بسیار کوچک را نابود کند.
10 _پروسه استنت
استنت یک سیم مخصوص لوله ای است که از آن جهت باز نگه داشتن شریان ها در حین آنژیوپلاستی استفاده می شود.
11_ تجدید عروق ترانس میوکارد ( تی ام آر )
در روش درمان بیماران حمله قلبی به روش TMR، از یک لیزر مخصوص جهت ایجاد چندین سوراخ از بیرون قلب به داخل اتاقک پمپاژ خون استفاده می شود.
علاوه بر روش های درمانی بالا ، ممکن است در مورد دستگاه های ایمپلنت خاصی بشنوید که برای درمان برخی از انواع حمله های قلبی مورد استفاده قرار گرفته می شوند.
دارو های بیماران سکته قلبی چه هستند؟
برای درمان مشکل حمله قلبی از دارو های مختلفی استفاده می شود. در لیست زیر نگاهی بر رایج ترین انواع دارو ها برای این موضوع داریم. بر اساس وضعیت بیمار، پزشک می تواند ترکیبی مناسب از این دارو ها را جهت مصرف فرد تجویز کند.
- دارو های ضد انعقاد خون: برای درمان برخی از رگ های خونی ، قلب و ریه استفاده می شوند.
- دارو های مخصوص ضد پلاکتی: این موارد با جلوگیری از چسبیدن پلاکت های خون، اجازه ایجاد لخته های خون را نمی دهند.
- مهار کننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE): فضای رگ های خونی را باز کرده و با کاهش سطح آنژیوتانسین II ، مقاومت را کاهش می دهد. همچنین این دارو اجازه می دهد تا خون راحت تر جریان پیدا کند و کار قلب را آسان تر خواهد کرد. در این شرایط قلب بهینه تر کار می کند.
- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II: این دارو به جای کاهش سطح آنژیوتانسین II (مثل کاری که مهار کننده های ACE انجام می دهند) مانع از بروز عوارض جانبی این ماده شیمیایی در قلب و رگ های خونی می شود. این موضوع باعث افزایش فشار خون خواهد شد.
انواع داروهای مسدود کننده
1- مهار کننده نکرولیسین گیرنده آنژیوتانسین
نپریلیسین آنزیمی است که مواد طبیعی موجود در بدن و شریان های باریک را باز می کند. با مهار نوریلیسین ، این مواد طبیعی می توانند اثر خود را داشته باشند. این امر باعث بهبود باز شدن شریان ها و جریان خون می شود. همچنین این دارو احتباس سدیم (نمک) را کاهش می دهد و در نتیجه فشار بر روی قلب کاهش خواهد یافت.
2- مسدود کننده های بتا
این دارو ها توانایی کاهش ضربان قلب و خروجی عروق را دارند که در نتیجه فشار خون کاهش یافته و قلب آرام تر می تپد.
3- ترکیب مسدود کننده های آلفا و بتا
این موارد به شکل درون وریدی در آن دسته از بیمارانی استفاده می شوند که با بحران فشار خون بالا مواجه هستند. در صورتی که بیمار در معرض خطر نارسایی قلبی باشد ، این دارو ها برای استفاده سرپایی بیمار تجویز می شوند.
4- مسدود کننده کانال های کلسیمی
این دارو می تواند حرکت کلسیم به سلول های قلب و رگ های خونی را تضعیف کند. در نتیجه قدرت پمپاژ قلب کاهش یافته و رگ های خونی آرام تر خواهند شد.
5- دارو هایی جهت کاهش سطح کلسترول
دارو های بسیاری وجود دارند که توانایی کاهش سطح کلسترول خون را دارند. اما استاتین ها بهترین گزینه هستند. زمانی که استاتین ها اثرگذاری نداشته باشند و یا بیمار عوارض جانبی جدی و خاصی را به خاطر آن ها تجربه کند می توان از دارو های دیگر بهره گرفت.
درمان های کمکی سکته قلبی
آماده سازی دیجیتالیز:
این کار می تواند فشار انقباض های قلب را بیشتر کند که این موضوع برای نارسایی قلبی و ضربان قلب نامنظم مناسب است.
داروهای مدر ( Diuretics ):
این دارو ها می توانند کاری کنند بدن مایعات و سدیم اضافه را از طریق ادرار دفع کند. در نتیجه شدت کار قلب کمتر می شود. این دارو ها می توانند میزان تجمع مایعات در ریه ها و دیگر بخش های بدن نظیر قوزک پا را کاهش دهند. داروهای Diuretics توانایی از بین بردن مایعات در اندازه های متعددی را دارند و بدین منظور از روش های مختلفی استفاده می کنند.
وازودیلاتور:
این دارو می توانند رگ های خونی را آرام کرده و میزان ورود خون و اکسیژن به قلب را بالا ببرد. در نتیجه فشار روی قلب کاهش خواهد یافت. این دارو ها به شکل قرص های عادی ، جویدنی و کرم های موضعی در دسترس هستند.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق