رگ های واریسی، رگ های ملتهب، درهم پیچیده و بزرگی هستند که در زیر پوست قابل مشاهده هستند. از جمله علائم واریس پا اغلب رنگ قرمز یا آبی آنها است و اغلب در پاها ظاهر می شوند اما می توانند در سایر نقاط بدن نیز ایجاد شوند. چه چیزهایی باعث واریس می شوند؟ آیا امکان جلوگیری از رگ های واریسی وجود دارد؟
چه چیزهایی باعث واریس می شوند؟
به طور معمول، دریچه های یک طرفه در رگهای پا از بازگشت خون به طرف قلب جلوگیری می کنند. زمانی که دریچه ها به طور صحیح کار نکنند، باعث می شوند خون به داخل رگ برگردد. رگ بر اثر جمع شدن خون متورم می شود و به مرور زمان رگ های واریسی تشکیل می شوند. رگ های واریسی شایع هستند و زنان بیشتر از مردان به آنها دچار می شوند.
این رگ ها برای اکثر افراد هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند. گرچه، اگر جریان خون درون رگ ها به قدر کافی ضعیف شود، مشکلاتی مانند ورم پا و درد، لخته های خون و تغییرات پوست ممکن است رخ دهند.
عوامل خطر شامل موارد زیر می شوند:
- سن بالا
- زن بودن (تغییرات هورمونی ناشی از بلوغ، بارداری و یائسگی می تواند منجر به رگهای واریسی شود و مصرف قرص های ضد بارداری یا جایگزینی هورمون می تواند این احتمال خطر را افزایش دهد).
- دریچه های ناقص مادرزادی (دریچه های لانه کبوتری در رگ ها)
- چاقی
- بارداری
- سابقه ی لخته های خونی در پاها
- ایستادن یا نشستن به مدت طولانی
- سابقه ی خانوادگی رگ های واریسی
متخصص پای شما را بررسی می کند و به دنبال ورم، تغییرات رنگ پوست یا زخم می گردد. او همچنین ممکن است، جریان خون در رگ ها را بررسی کند، تا سایر مشکلات پا مانند لخته ی خونی را رد کند.
علائم رگ های واریسی
علائم رگ های واریسی عبارتند از:
- سنگینی، سوزش و گاهاً درد در پاها
- رگ های متورم و قابل مشاهده
- رگ های بسیار کوچکی که روی سطح پوست مشاهده می کنید، رگ های عنکبوتی نامیده می شوند.
- گرفتگی ساق یا ران پا (غالباً در شب)
- ورم خفیف پا یا مچ پا
- خارش نزدیک به رگ های واریسی
- علائم پای بی قرار
علائم واریس شدید
اگر جریان خون درون رگ ها بیش از حد ضعیف باشد، علائم آن شامل موارد زیر می شوند:
- ورم پا
- درد ساق پا یا پا بعد از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
- تغییرات رنگ پاها یا مچ پاها
- پوسته پوسته شدن یا خشکی پوست
- زخم های پوستی که به آسانی خوب نمی شوند.
- ضخیم و سخت شدن پوست پاها و مچ پاها (این شرایط به مرور زمان اتفاق می افتد)
عوارض واریس بر بدن
با اینکه عوارض رگ های واریسی نادر هستند، اما شامل موارد زیر می شوند:
- زخم ها: زخم های دردناک روی پوست نزدیک به رگ های واریسی به ویژه نزدیک به مچ پاها تشکیل می شوند. قبل از تشکیل زخم ها معمولاً نقطه ای از پوست تغییر رنگ می دهد. اگر فکر می کنید دچار زخم پا شده اید، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
- لخته های خونی: گاهی اوقات، رگ های عمیق پاها بزرگ می شوند و ممکن است باعث درد و ورم شوند. برای پادرد یا ورم مداوم به پزشک مراجعه کنید زیرا می تواند نشانه ی لخته ی خون باشد.
- خونریزی: گهگاهی، رگ های نزدیک به پوست می ترکند. با اینکه این شرایط معمولاً باعث خونریزی جزئی می شود ولی نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
انواع راه های موجود برای درمان واریس
پزشک ممکن است از شما بخواهد برای کمک به کنترل رگ های واریسی، اقدامات خودمراقبتی زیر را انجام دهید:
1_ اسکلروتراپی
در فرآیند اسکلروتراپی واریس، آب نمک یا محلول شیمیایی به رگها تزریق می شود. سپس رگ سخت شده و از بین می رود.
2_ فلبکتومی
برش های جراحی کوچکی در پای نزدیک به رگ آسیب دیده ایجاد می شود. رگ از طریق یکی از این بریدگی ها خارج می شود.
3_ لیزر یا رادیوفرکانسی
اگر رگ های واریسی بزرگتر، بلندتر و یا وسیع تر باشند، پزشک درمان واریس با لیزر را توصیه می کند که در مطب پزشک یا کلینیک قابل انجام است.
- جوراب های فشاری بپوشید تا ورم را کاهش دهید. این جوراب ها به آرامی پاهایتان را فشرده می کنند تا خون به طرف قلب شما حرکت کند.
- از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی خودداری کنید. حتی حرکت دادن آرام پاها نیز به جریان خون کمک می کند.
- پاهای خود را 3 یا 4 بار در روز به مدت 15 دقیقه بالاببرید.
- اگر زخم باز یا عفونت دارید، مراقب آن باشید.
- اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- بیشتر ورزش کنید. این کار به کاهش وزن و کمک به حرکت خون در پاها کمک می کند. راه رفتن یا شنا گزینه های خوبی هستند.
- اگر پوست شما دچار خشکی یا ترک شده، مرطوب کردن می تواند به شما کمک کند. گرچه، برخی از درمان های مراقبت پوست می توانند مشکل را بدتر کنند. قبل از استفاده از هرگونه لوسیون، کرم یا پماد آنتی بیوتیک با پزشک خود مشورت کنید. او می تواند لوسیون هایی را به شما توصیه کند که می توانند مشکل شما راحل کنند.
چه زمانی باید برای درمان واریس به دکتر مراجعه کنیم؟
در موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- رگ های واریسی دردناک باشند.
- با اقدامات خودمراقبتی مانند پوشیدن جوراب های فشاری یا خودداری از ایستادن یا نشستن طولانی بدتر شوند و یا بهبود پیدا نکنند.
- شما دچار افزایش ناگهانی در درد و ورم، تب، قرمزی پا یا زخم پا شوید.
- در ناحیه پا دچار زخمی شوید که بهتر نمی شود.
دکتر نادر افشاری، متخصص واریس در اکباتان