عمل قلب باز (CABG) نوعی جراحی برای درمان بیماری عروق کرونر است. در این روش، جراح از قسمت دیگری از بدن رگ خونی سالم می گیرد تا مسیر مسدود شده ی رگ آسیب دیده را دور بزند یا بای پس کند. در نتیجه دوباره خون و اکسیژن بیشتری می توانند به قلب شما برسد. در چند هفته ی بعد از عمل قلب باز، ممکن است در یک یا هر دو طرف خود، درد قفسه سینه (دردی تیز) را احساس کنید و همچنین احساس ضعف و خستگی خواهید داشت.
برخی از بیماران، درد قفسه سينه سمت چپ و پشت کتف را گزارش کرده اند. این عوارض جانبی معمولاً طی 4 الی 6 هفته بهبود می یابد. همچنین، ناحیه ی برش در قفسه ی سینه ی شما و محل برداشتن رگ های خونی سالم ممکن است دچار زخم، درد و التهاب شود.
علت درد قفسه سينه بعد از عمل قلب باز
علت درد قفسه ی سینه بعد از عمل قلب باز شامل این موارد می شود:
- دلایل عضلانی استخوانی (رایج ترین علت)
- ایسکمی میوکارد (کاهش خون رسانی و اکسیژن رسانی به قلب)
- پریکاردیت (مثل سندرم درسلر)
ایا درد قفسه سینه بعد از عمل قلب باز یک امر عادی است؟
خبر خوب این است که درد قفسه ی سینه بعد از عمل جراحی همیشه نشان دهنده ی یک خطر جانی نیست. با توجه به نوع جراحی شما، این درد می تواند حتی یکی از مراحل همیشگی دوره ی بهبودی تلقی شود (مخصوصاً برای جراحی های قفسه ی سینه). علاوه بر این، درد قفسه ی سینه می تواند نتیجه ی سوزش سردل باشد.
بعد از عمل قلب باز چگونه از خود مراقبت کنیم؟
فعالیت، دارو و مراقبت از محل جراحی، چیزیست که در ادامه به آن میپردازیم:
1_ فعالیت بدنی درست بعد از بای پس قلبی
- در صورت احساس خستگی استراحت کنید. خواب کافی به بهبودی زودتر شما کمک خواهد کرد. سعی کنید طی دوره ی بهبودی، به پشت بخوابید. اگر استخوانی از قفسه ی سینه ی شما برای جراحی بریده شده است، بهبودی کامل آن 4 الی 6 هفته طول خواهد کشید.
- سعی کنید هر روز کمی قدم بزنید. هر روز اندکی از روز پیش بیشتر راه بروید. آهسته و تدریجی مدت زمان پیاده روی خود را افزایش داده تا کیفیت جریان خون شما ارتقاء یابد. قدم زدن در این دوره همچنین از وقوع پنومونی (ذات الریه) و يبوست پیشگیری می کند.
- تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است از انجام فعالیت های سنگین مثل دوچرخه سواری، دویدن، وزنه برداری یا ورزش های هوازی شدید خودداری کنید.
- برای سه ماه از انجام فعالیت های جسمی که به قفسه ی سینه و بازو های شما فشار می آورد دوری کنید. این موضوع شامل فعالیت هایی مثل استفاده از جارو برقی، چمن زن، ورزش با راکت مثل تنیس، گلف و موارد مشابه می شود.
- در زمان سرفه کردن یک بالشت را محکم روی ناحیه ی برش جراحی فشار دهید یا نفس های عمیق بکشید. با این کار از قفسه ی سینه ی خود حمایت کرده و از درد آن می کاهید.
- طبق دستور پزشک خود، انجام تمرینات تنفسی را در دستور کار قرار دهید. این ورزش از ابتلا به ذات الریه جلوگیری می کند.
- قبل از از سر گرفتن فعالیت هایی مثل رانندگی بعد از عمل با پزشک خود مشورت کنید.
- در مورد داشتن رابطه ی جنسی بعد از عمل با پزشک خود مشورت کنید.
- یک رژیم غذایی سالم برای قلب داشته باشید. اگر پیش از عمل چنین برنامه ی غذایی نداشته اید، با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید. همچنین، بهتر است برای این موضوع به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید. متخصصین علم تغذيه به شما کمک می کنند تا اطلاعات لازم در رابطه با سلامت مواد غذایی را کسب کنید.
- مايعات فراوان مصرف کنید. (مگر آن که پزشک شما این مورد را منع کرده باشد.)
2_ دارو های مصرفی بعد از عمل قلب باز
پزشک شما در رابطه با مصرف داروهای پیشین با شما صحبت خواهد کرد. همچنین، ممکن است داروهای جدیدی برای شما تجویز گردد:
- در صورتی که مصرف آسپرین یا سایر دارو های رقیق کننده ی خون را قطع کرده اید، پزشک زمان شروع مجدد مصرف دارو را به اطلاع شما خواهد رساند.
- در رابطه با مصرف دارو ها با احتیاط فراوان رفتار کنید. تمامی دارو ها باید طبق تجویز دقیق پزشک مصرف شوند. در صورت وجود هر گونه مشکل در زمینه مصرف داروهایتان با پزشک خود مشورت کنید.
- دارو های مسکن را طبق تجویز دقیق پزشک مصرف کنید.
- اگر پزشک برای درد شما مسکن تجویز کرده، دارو را فقط طبق دوز و ساعت تجویز شده مصرف کنید.
- اگر پزشک شما مسکن تجویز نکرده است، از ایشان در رابطه با امکان مصرف مسکن های مرسوم جویا شوید.
- به هیچ وجه بدون اجازه ی پزشک، از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی مثل آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده نکنید.
- اگر حس می کنید دارو های مصرفی باعث شکم درد شما شده است، داروی مورد نظر را بعد وعده های غذایی مصرف کنید (به جز زمانی که پزشک این کار را منع کرده باشد) یا از پزشک خود بخواهید یک مسکن جایگزین برایتان تجویز کند.
- در صورت تجویز دارو های آنتی بیوتیک، باید دارو را به طور منظم و تا پايان کامل دوره ی تجویز شده مصرف کنید؛ حتی اگر در اواسط دوره ی مصرف احساس بهبودی کامل دارید.
- ممکن است به منظور پیشگیری از لخته سازی خون، پزشک برای شما رقیق کننده خون تجویز کند. در صورت تجویز این دارو ها، حتماً جزئیات مصرف دارو را جویا شوید. این دارو ها می توانند عوارض وخیمی در رابطه با خونریزی داشته باشند.
مراقبت از ناحیه ی برش جراحی قلب باز
اگر روی ناحیه ی برش جراحی چسب های کوچکی می بینید، این چسب ها را تا روز هفتم پس از جراحی بر نداشته یا بگذارید به طور طبیعی از روی زخم برش جدا شوند..
- ناحیه ی مربوطه را به طور روزانه با آب گرم و صابون بشویید و سپس به آرامی و با ضربات نرم خشک کنید. از الکل و هیدروژن پروکسید استفاده نکنید، این مواد فرآیند بهبودی را کند می کنند. در صورت تماس یا سایش ناحیه ی جراحی با لباس، می توانید آن را با باند گاز ببندید. این بانداژ باید به طور روزانه تعویض شود.
- به مدت سه هفته ی اول پس از جراحی یا تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است، حمام نروید.
- در هنگام حمام کردن باید پشتتان به سمت دوش آب بماند. بگذارید آب گرم و کف به طور طبیعی از شانه هایتان به ناحیه ی برش برسد. پس از شست و شو با یک حوله ی تمیز به آرامی و به صورت ضربه ای خشک کنید.
- مدت یک ماه اول پس از جراحی یا تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است، شنا نکنید.
- بدون اجازه ی پزشک از هیچ نوع کرم، پودر، لوسیون، روغن یا پمادی روی این ناحیه استفاده نکنید.
در صورتی که یک رگ از پای شما برداشته شده، با رعایت این دو نکته می توانید از التهاب آن ناحیه جلوگیری نمایید:
- پوشش های فشاری (جوراب کمپرس)، در صورت پیشنهاد پزشک.
- قرار دادن پاها در ارتفاع بالاتر از قلب در زمان دراز کشیدن.
حواستان به وزنتان باشد. هر روز در یک ساعت معین، روی ترازوی ثابت و با لباس های ثابت وزن خود را اندازه بگیرید. یک افزایش وزن ناگهانی می تواند نشانه ی وجود مشکلات قلبی باشد. در صورتی که یک تغییر وزن ناگهانی 3/1 کیلویی را طی دو روز مشاهده کردید، این مورد را به پزشک خود گزارش دهید.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق در تهران