هایپرتنشن یا فشار خون بالا به مشکلی گفته می شود که در آن، فشار درون شریان ها بیشتر از حالت نرمال می باشد. قلب، خون را به شریان ها پمپاژ می کند و خون در کل بدن پخش می شود. مشکلات فشار خون زمانی شکل می گیرد که قلب برای خون رسانی به تمام اندام ها نیاز داشته باشد تا بیشتر از حالت عادی کار کند.
از آنجایی که قلب فرد مبتلا به فشار خون بالا فشار بیشتری را تحمل می کند، در نتیجه هر گونه مشکل فشار خون بالا می تواند خطر مشکلات قلبی-عروقی، حمله و سکته قلبی را به شدت افزایش دهد. همچنین، رگ های خونی مبتلایان به فشار خون بالا، باریک تر و تنگ تر از رگ های افراد سالم است که این امر باعث تشدید خطر سکته مغزی، مشکلات کلیوی و مشکلات بینایی می شود.
علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون
بیماری ها و داروهای مختلفی می توانند باعث و علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشند ، برخی از این دلایل عبارتند از:
- کافئین
- استرس یا اضطراب شدید
- برخی از داروها (ضد التهاب، قرص ضد بارداری، درمان های سرما خوردگی، مسکن ها و ..)
- ترکیب برخی از داروها
- درد شدید یا ناگهانی
- مواد مخدر (مثل کوکائین و آمفتامین)
- کم آبی بدن
- فوبیای بیمارستان
علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون در اثر بیماری زمینه ای
- بیماری های کلیوی
- نقص های مادرزادی رگ های خونی
- آپنه انسدادی خواب
- برخی از تومورهای غدد درون ریز
- تومورهای غدد فوق کلیه
- سندرم کوشینگ
- هایپرپلاستی مادرزادی کلیوی
- مشکلات تیروئید
- فئوکروموسیتوم
علائم فشار خون بالا
فشار خون بالا با نام «قاتل خاموش» شناخته می شود. زیرا اکثر افراد مبتلا به فشار خون هیچ علائمی ندارند. ممکن است سال ها طول بکشد تا علائم فشار خون بالا ظاهر شوند، اما دیگر کار از کار گذشته و وضعیت شما وخیم شده است! اغلب اوقات، علائم ناشی از فشار خون می تواند با علائم سایر بیماری ها اشتباه گرفته شود. بهترین راه برای آگاهی از میزان فشار خون، چک آپ منظم است. علائم فشار خون شدید عبارتند از:
- سردرد های شدید
- خون دماغ
- عصبی شدن
- تعریق
- خستگی یا گیجی
- ضربان قلب نامنظم
- سرخ شدن صورت
- سرگیجه
- مشکلات بینایی
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- مشکلات خواب
- وجود خون در ادرار
- دیدن لکه های سیاه
- احساس نبض شدید در قفسه سینه، گردن یا گوش ها
علت بالا رفتن ناگهانی فشارخون در شب
- اضطراب: شبها مغز ما کاری برای انجام دادن ندارد و در نتیجه افکار استرس زا بیشتر به ما هجوم آورده و میتواند باعث بالا رفتن فشارخون در افراد مستعد شود.
- کشیدن سیگار, قلیان.
- مصرف مشروبات الکلی.
- عدم مصرف, مصرف در زمان نادرست یا دوز ناکافی داروهای فشارخون.
- نارسایی مزمن کلیوی
- دیابت
- آپنه انسدادی خواب
- خواب شبانه ناکافی یا خواب شبانه غیر عمیق و سطحی
- ممکن است مشاغل دارای شیفتهای شبانه هم باعث بالا رفتن فشارخون در شب شوند.
علت بالا و پایین رفتن فشار خون
خطر ابتلا به نوسان فشار خون و یا بعبارتی بالا و پایین رفتن فشار خون معمولاً با افزایش سن، افزایش می یابد که بخشی از آن به دلیل تغییرات طبیعی در طول پیری است. علاوه بر این، جریان خون به عضله قلب و مغز با افزایش سن کاهش می یابد، که اغلب در نتیجه تجمع پلاک در رگ های خونی است. تخمین زده می شود 10 تا 20 درصد از افراد بالای 65 سال افت فشار خون وضعیتی (نوسان) دارند.
عوامل خطرساز فشار خون بالا
در سنین بالاتر از 60 سال، به علت خشکی و تنگی شریان ها (بر اثر تجمع پلاک در دیواره ی داخلی رگ ها) خطر ابتلا به فشار خون افزایش می یابدعوامل خطرساز فشار خون بالا شامل موارد زیر می شود:
- اضافه وزن یا چاقی بیش از حد
- مصرف دائم دخانیات
- اعتیاد به الکل
- جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.
- کم تحرکی
- ورزش نکردن
- رژیم غذایی چرب
- مصرف بیش از حد نمک
- سابقه ی خانوادگی فشار خون بالا
- استرس
- مصرف کم پتاسیم
- مشکلات و بیماری های دیگر (مثل بیماری های قلبی-عروقی)، دیابت، بیماری های مزمن کلیوی، آپنه خواب و سطح بالای کلسترول)
تفاوت فشار خون اصلی یا اولیه با فشار خون ناگهانی
در بیشتر بزرگسالان، دلیل فشار خون بالا قابل تشخیص نیست. فشار خون اصلی یا اولیه بدون هر گونه مشکل زمینه ای یا بیماری دیگری اتفاق می افتد. فشار خون اولیه می تواند به دلایل متعددی ایجاد شود، برخی از آنها عبارتند از:
- ژنتیک
- فعالیت های هورمونی
- استرس یا سبک زندگی
- ضعیف
- تغییرات جسمی مربوط به کهولت سن
- حساسیت به نمک
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق