سم زدایی به معنای کمک به بدن، برای خلاص شدن از شر مواد مضر بدن و محافظت در برابر آسیب‌های آنهاست. رژیم غذایی سم زدا شامل مصرف برخی غذاها، نوشیدنی‌ها و یا پیروی از یک رژیم غذایی خاص است.
اعضای بدن، خود به طور طبیعی در دفع سموم بسیار توانمند هستند و مصرف میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات از این روند پشتیبانی می‌کنند. افزودن غذاهای غنی از آنتی اکسیدان به رژیم غذایی می‌تواند بدن را در برابر آسیب‌های ناشی از سموم محافظت کند. در ادامه، چگونگی روند سم زدایی به وسیله‌ی غذاها و نوشیدنی‌های خاص را که می‌توانند در این مسیر به شما کمک کنند را بررسی می‌کنیم.
کبد چگونه سم زدایی میکند؟
کبد، سموم موجود در خون را فیلتر کرده و به مواد زائد تبدیل میکند. مواد زائد ایجاد شده از طریق ادرار و مدفوع از بدن دفع می‌شوند. کبد همچنین وظیفه ی تجزیه سلول های خونی قدیمی یا اسیب دیده و تثبیت سطح خون را نیز بر عهده دارد. برخی از مسائل می‌توانند عملکرد کبد را مختل کنند، که در نتیجه ی آن کبد قادر به سم زدایی از بدن نیست. این عوامل عبارتند از:
- مصرف زیاد الکل
- استفاده از مواد مخدر به روشی مضر
- داشتن رابطه جنسی بدون جلوگیری
برای کمک به عملکرد کبد می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم، حفظ وزن سالم
- کاهش یا قطع کامل مصرف الکل
- خودداری از مصرف مواد مخدر و دریافت مراقبت‌های مناسب برای درمان وابستگی و اعتیاد به مواد مخدر
- هنگام داشتن رابطه جنسی از روش‌های جلوگیری مانند کاندوم استفاده شود
رژیم غذایی سم زدا چیست؟
رژیم غذایی سم زدا شامل مصرف برخی موادغذایی سم زدای خاص برای پاکسازی بدن از سموم است. یک تصور اشتباه این است که سم زدایی را به دفع سموم موجود در اندام‌ها ربط می‌دهند، اما باید دانست که اندام‌ها به طور طبیعی این کار را به خوبی انجام می‌دهند.
سم زدایی از بدن با رژیم‌های غذایی یا محصولات خاص اصلا ضروری نیست، با این وجود، برخی از غذاها حاوی موادی به نام آنتی اکسیدان هستند که به محافظت از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. انها مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب برسانند. فرد می‌تواند از طریق مواد سمی مانند دود سیگار و آلودگی هوا در معرض رادیکال‌های آزاد قرار گیرد. آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد به عنوان “استرس اکسیداتیو” شناخته می‌شود. رادیکال‌های آزاد بر تعدادی از بیماریهای خاص تاثیر دارند، از جمله:
- دیابت
- بیماریهای قلبی عروقی
- سرطان
- بیماری آلزایمر
- بیماری پارکینسون
- آب مروارید
- تباهی لکه زرد چشم ( مربوط به افزایش سن)
مصرف غذاهای غنی از آنتی اکسیدان می‌تواند به کاهش خطر رخ دادن بیماریهای فوق کمک کند.
سم زدایی بدن با مصرف سبزیجات
سبزیجاتی که دارای آنتی اکسیدان زیادی هستند، می‌توانند از بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کنند. برخی از انواع این منابع:
- چغندر
- کنگر فرنگی
- کلم قرمز
- سیب زمینی‌های شیرین
- هویج
- کلم بروکلی
- آووکادو
- تربچه
- اسکواش
- کدو تنبل
- کلم پیچ
- اسفناج
- گشنیز
میوه‌های سم زدا
آنتوسیانین در برخی از گیاهان رنگدانه‌های قرمز، آبی یا بنفش ایجاد میکند. این رنگدانه‌ها دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند که به محافظت در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. طبق بررسی یک منبع معتبر در سال 2017، آنتروسیانین‌ها به دلایل زیادی از سلامتی پشتیبانی می‌کنند:
- خواص ضد میکروبی
- خواص ضد التهابی
- خواص ضد سرطانی
برخی از میوه‌های غنی از آنتوسیانین عبارتند از:
- توت
- مویز
- انگور
رژیم غذایی سم زدا با حبوبات
حبوبات سرشار از فیبر هستند. طبق یک بررسی در سال 2016، فیبرهای غذایی می‌توانند فعالیت آنزیم های سم زدا در کبد را افزایش دهند و به محافظت از کبد در برابر باکتری‌های پیش التهاب کمک کنند. این مواد ممکن است به کبد اجازه دهند تا به جای مبارزه با التهاب، در سم زدایی از بدن متمرکز شوند. برخی از حبوبات غنی از فیبر عبارتند از:
- لوبیای قرمز
- لوبیا چیتی
- لوبیا سیاه
- عدس
نوشیدنی‌های سم زدا
در این قسمت، نمونه‌هایی از نوشیدنی‌هایی که می‌توانند مقدار آنتی اکسیدان‌ها را در رژیم غذایی تقویت کنند، عبارتند از:
1_ اسموتی
اسموتی‌ها را می توان با میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان درست کنید. ممکن است شخصی اسموتی را با این موارد درست کند:
- میوه‌ها و سبزیجات پوره شده
- آب میوه و سبزیجات
- ماست
- شیر
- آجیل و دانه‌ها
اسموتی‌های سبزیجات را اسموتی سبز نیز می‌نامند. آن‌ها به طور معمول حاوی سبزیجات با برگ سبز رنگ به همراه مقداری میوه هستند تا شیرینی آن افزایش یابد. اسموتی‌های میوه‌ای خوشمزه هستند، اما از آنجا که می‌توانند سرشار از قند باشند، بهتر است آن‌ها را به میزان متوسط بنوشید. همچنین لازم به یادآوری است که آب سم زدایی حاوی مواد مغذی کافی برای جایگزینی وعده‌های غذایی نیست.
2_ چای
چای‌های سبز، سیاه و سفید همه از گیاه Camellia sinensis تهیه می‌شوند. چای‌های سبز و سفید هر دو در نوعی آنتی اکسیدان به نام کاتچین به وفور یافت می‌شوند. یک مطالعه قدیمی نشان داده که این دو چای دارای مزایای آنتی اکسیدان قابل توجهی هستند.
هدف از رژیم غذایی سم زدا
هدف از سم زدایی، کمک به بدن در حذف مواد مضر و محافظت در برابر آسیب است. سم زدایی در رژیم غذایی لازم نیست چرا که بدن در از بین بردن مواد سمی تبحر و توانایی زیادی دارد. با این حال، مصرف غذاهای غنی از آنتی اکسیدان می‌تواند به محافظت در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد ناشی از سم کمک کند.
میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات مواردی هستند که به بدن در سم زدایی کمک می‌کنند. افراد می‌توانند با افزودن برخی اسموتی‌ها و چای‌های خاص تعداد آنتی اکسیدان‌های رژیم خود را افزایش دهند.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق