اگر دچار حمله قلبی یا سکته مغزی شده اید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که روزانه، دوز کمی آسپرین، برای جلوگیری از بروز حملات مجدد، مصرف نمایید. آسپرین، بخشی از یک برنامه درمانی کاملاً ثابت برای بیمارانی ست که سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی دارند. در این مقاله قصد داریم به رابطه ی بین آسپرین و بیماری های قلبی بپردازیم.
به دلیل وجود خطر خونریزی، درمان با آسپرین برای افرادی که هرگز دچار حمله قلبی یا سکته مغزی نشده اند، به جز در موارد خاص، توصیه نمی شود. اگر بیش از 70 سال سن دارید، ممکن است مضرات مصرف آسپرین برای جلوگیری از بروز حمله ی قلبی یا سکته، از فواید آن بیشتر باشد. همیشه برنامه های درمانی را همان طوری که پزشک، توصیه کرده است، انجام دهید.
آسپرین در چه افرادی خطر آفرین است؟
از آنجا که آسپرین خون را رقیق می کند، می تواند سبب بروز عارضه های زیادی گردد. در صورتی که هریک از شرایط زیر را داشتید، نباید حتی دوز کم آسپرین را بدون اطلاع پزشک، مصرف نمایید. در صورت وجود هر یک از این شرایط، به پزشک اطلاع دهید.
- حساسیت یا عدم تحمل آسپرین
- وجود خطر خونریزی دستگاه گوارش یا سکته مغزی هموراژیک
- مصرف مکرر الکل
- قرارگرفتن تحت عمل های ساده پزشکی و دندان پزشکی
- سن بالای 70 سال
عوارض مصرف طولانی مدت آسپرین
خطر ابتلا به مشکلات معده، از جمله خونریزی، برای افرادی که به طور منظم آسپرین مصرف می کنند، وجود دارد. استفاده از الکل، می تواند این خطر را افزایش دهد. اگر برای شما آسپرین تجویز شده است، از پزشک خود بپرسید که آیا نوشیدن مقادیر متوسط الکل برای شما بی خطر است یا خیر.
افراد مبتلا به دیابت که سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی ندارند، ممکن است نیازی به استفاده از آسپرین درمانی نداشته باشند، مگر اینکه پزشک مصرف آن را به عنوان بخشی از برنامه کلی درمان، توصیه نماید.
چگونه آسپرین به جلوگیری از حمله قلبی و سکته کمک می کند؟
بیشتر حملات و سکته های قلبی، زمانی اتفاق می افتد که خون رسانی به بخشی از عضله قلب یا مغز مسدود شود. این امر معمولاً با تصلب شرایین آغاز می شود، فرآیندی که در آن رسوبات مواد چرب، کلسترول، مواد زائد سلولی، کلسیم و سایر مواد، در پوشش داخلی شریان تجمع می یابد. به این تجمع رسوبات، پلاک گفته می شود.
پلاک، معمولاً عروق بزرگ و متوسط را تحت تأثیر قرار می دهد. پلاک ها ممکن است تا حدی بزرگ باشند که میزان جریان خون شریان را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. اما بیشترین آسیب، هنگام شکننده شدن و پارگی پلاک اتفاق می افتد. پلاک هایی که پاره می شوند، باعث تشکیل لخته های خون می گردند که می توانند جریان خون را مسدود کنند و یا تکه تکه شده و به قسمت دیگری از بدن بروند که این فرآیند آمبولی نامیده می شود.
- اگر لخته خون، رگ تغذیه کننده قلب را مسدود نماید، باعث بروز حمله قلبی می شود.
- اگر لخته خون، رگ تغذیه کننده مغز را مسدود نماید، باعث بروز سکته مغزی می گردد.
آسپرین خون را رقیق کرده و به جلوگیری از تشکیل لخته خون کمک می نماید. در برخی بیماران، آسپرین همراه با داروی ضد پلاکت دیگری تجویز می شود (مانند کلوپیدوگرل، پراسوگرل یا تیکاگرلر) که به عنوان درمان ضد پلاکت دوتایی (DAPT) نیز شناخته می شود.
آسپرین موقع حمله قلبی
مهمترین کار در صورت بروز علائم هشدار دهنده حمله قلبی، این است که سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. قبل از تماس با اورژانس کاری انجام ندهید. به هیچ وجه، برای تسکین درد، آسپرین مصرف نکنید. تماس با اورژانس را به تعویق نیندازید. آسپرین به خودی خود حمله قلبی شما را درمان نمی کند.
بعد از تماس با اورژانس، اپراتور ممکن است توصیه نماید که آسپرین مصرف کنید. وی ابتدا از حساسیت نداشتن شما به آسپرین، و قرار نداشتن در شرایطی که مصرف این دارو را خطرناک کند، مطمئن می شود. اگر اپراتور در مورد مصرف آسپرین با شما صحبت نکند، تکنسین های فوریت های پزشکی یا پزشک اورژانس، در صورت نیاز، به شما آسپرین می دهند.
مصرف آسپرین در هنگام سکته توصیه نمی شود، زیرا همه سکته های مغزی ناشی از لخته شدن خون نیست و ممکن است به دلیل پارگی رگ های خونی ایجاد شوند. مصرف آسپرین در این شرایط می تواند سکته های ناشی از خونریزی را تشدید کند.
عوارض جانبی آسپرین
محتمل ترین عارضه جانبی این دارو، افزایش خطر خونریزی ست، زیرا آسپرین میزان چسبندگی پلاکت ها را کاهش می دهد. به طور کلی، این خونریزی ها بسیار جزئی هستند، اما گاهی اوقات بیماران ممکن است خونریزی های شدیدتری را تجربه کنند.
این خونریزی ها معمولاً در معده یا روده رخ می دهند، جایی که می تواند باعث از دست دادن قابل ملاحظه و گاها تهدید کننده حیات خون شود. در صورت ابتلا به زخم معده یا اثنی عشر، احتمال بروز خونریزی افزایش می یابد.
علائم این نوع خونریزی شدید شامل درد بالای شکم، دفع خون، مدفوع سیاه یا استفراغ خونی ست. اگر این اتفاق افتاد، فورا به پزشک مراجعه نمایید.
خونریزی شدید همچنین ممکن است در مغز رخ دهد و منجر به بروز سکته مغزی شود. وجود این عوارض نادر، اما بسیار خطرناک و شدید، توضیح می دهد که چرا مصرف آسپرین توسط افراد سالم توصیه نمی گردد. گاها، حساسیت به آسپرین در افراد مبتلا به آسم رخ می دهد و می تواند باعث بروز حملات آسم شود.
چرا پزشک برایم آسپرین تجویز نمیکند؟
محتمل ترین دلیل، این است که سابقه حساسیت آسمی آسپرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی داشته باشید. علت دیگر، ممکن است داشتن سابقه خونریزی معده یا روده باشد. پزشک فواید و خطرات این درمان را در شرایطی از این دست در نظر می گیرد.
درمان جایگزین آسپرین چیست؟
برای افرادی که با توصیه پزشک باید آسپرین مصرف کنند، اما معمولاً به دلیل حساسیت آسمی، نمی توانند، با تشخیص پزشک کلوپیدوگرل توصیه می گردد. این دارو پلاکت های خون را مهار می کند اما بر سیکلواکسیژناز تأثیر نمی گذارد.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق در تهران