دکستروکاردی یا قلب سمت راست شرایطی است که در آن قلب جای سمت چپ، در سمت راست قفسه سینه قرار گرفته است. راست قلبی ممکن است مادر زادی باشد یا از یک بیماری یا عمل جراحی ایجاد شده باشد.
طی هفته های اول بارداری، قلب تشکیل می شود. در برخی موارد، به دلایلی نا مشخص، قلب به جای سمت چپ، در سمت راست رشد می کند. ساده ترین نوع راست قلبی موردی است که قلب در وضعیت معکوس قلب طبیعی، قرار دارد و هیچ مشکل دیگری وجود ندارد. این شرایط نادر می باشد. معمولاً در این مورد، اندام های شکم و ریه ها نیز در وضعیت معکوس حالت عادی خود قرار می گیرند. برای مثال، کبد به جای سمت راست در سمت چپ قرار خواهد گرفت.
علائم دکستروکاردی یا قلب سمت راست
اگر قلب طبیعی عمل کند، راست قلبی هیچ علائمی ندارد. اما در مواردی ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- کبودی پوست
- سختی در نفس کشیدن
- عدم رشد
- کاهش وزن
- خستگی
- زردی (زردی پوست و چشمان)
- رنگ پریدگی
- سینوس یا عفونت های ریه مکرر
- ترتیب و ساختار غیر طبیعی اندام ها در شکم
درمان دکستروکاردی یا قلب سمت راست
یک قلب سمت راست (کاملاً معکوس) با هیچگونه نقص قلبی نیاز به درمان ندارد. گرچه، حتماً باید این مسئله را با پزشک کودک درمیان بگذارید. این اطلاعات می توانند در برخی از تست ها و آزمایشات مهم باشند. درمان شرایطی که شامل راست قلبی می شوند، بستگی به این دارد که آیا نوزاد علاوه بر راست قلبی، دارای مشکلات قلبی یا فیزیکی می باشد یا خیر.
اگر راست قلبی با نقص قلبی همراه باشد، احتمال نیاز به جراحی افزایش می یابد. نوزاد بیمار ممکن است پیش از جراحی نیاز به درمان با دارو داشته باشد. این داروها به قویترشدن نوزاد کمک می کنند تا بتوانند تحت عمل جراحی قرار گیرد. داروها شامل موارد زیر می شوند:
- داروهای ادرارآور که به قدرتمند شدن عضله ی قلب کمک می کنند.
- داروهای اینوتروپیک که فشار خون را کاهش می دهند و بارکاری روی قلب را کم می کنند.
- مهارکننده های ACE
عوارض راست قلبی
برخی از افراد دارای قلب سمت راست، ممکن است با مژک هایی که هوای وارد شده به بینی را تصفیه می کنند، مشکل داشته باشند. این شرایط سندرم کارتاژنر نامیده می شود. در انواع شایع تر راست قلبی، علاوه بر جای غیر طبیعی بودن قلب، نقص های قلبی دیگری نیز وجود دارند. نقصهای قلبی شایع تر که در راست قلبی مشاهده می شود شامل:
- بطن راست با دو خروجی
- نقص کوشینگ اندوکاردیال (بیماری مادرزادی سندرم داون)
- تنگی شریان ریوی
- تک بطنی
- جا به جایی شریان های بزرگ
- نقص دیواره بین بطنی
- باکتری در خون
- شوک سپتیک
- روده مسدود شده
- قلب احتقانی
- عفونت
- هتروتاکسی بدون وجود طحال
- ناباروری در مردان
- سندرم کارتاژنر
- ذات الریه مکرر
- عفونت های سینوسی مکرر
سندرم هتروتاکسی
اندام های شکمی و قفسه سینه در نوزادان مبتلا به راست قلبی ممکن است غیر طبیعی باشند و به طور صحیح عمل نکنند. یک سندرم بسیار جدی که با راست قلبی ظاهر می شود، سندرم هتروتاکسی می باشد. هتروتاکسی به این معناست که اعضای بدن، شریان قلب و اعضای شکمی در جاهای طبیعی خود نیستند.
در هتروتاکسی، ممکن است طحال به طور کامل وجود نداشته باشد. از طرفی طحال، یک عضو مهم سیستم ایمنی بدن می باشد، نوزادانی که بدون طحال متولد می شوند در خطر عفونت های باکتریایی شدید و مرگ هستند. در موارد دیگر شکل راست قلبی، چند طحال کوچک وجود دارد، اما ممکن است عملکرد صحیحی نداشته و عوارضی همچون موارد زیر را بهمراه داشته باشند:
- سیستم صفراوی غیر طبیعی
- مشکلاتی در ریه
- مشکل در ساختار روده ها
- نقص های قلبی شدید
عوامل تاثیر گذار بر ایجاد دکستروکاردی یا قلب سمت راست
سابقه ی خانوادگی و مادر مبتلا به دیابت ممکن است نقش مهمی در برخی از شکل های راست قلبی داشته باشند. برخی از سندرم هایی که شامل راست قلبی می شوند ممکن است در بین افراد خانواده ارثی باشد. اگر در فامیل شما سابقه ی راست قلبی وجود دارد، پیش از بارداری با پزشک خود صحبت کنید.
در حالیکه هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از ایجاد راست قلبی وجود ندارد، اما اجتناب از مصرف داروهای مخدر به ویژه کاکوئین پیش از بارداری و در طول آن ممکن است خطرات این مشکل را کاهش دهد. اگر شما مبتلا به دیابت هستید، با پزشک خود صحبت کنید، چرا که می تواند موجب به دنیا آوردن نوزادی با شکل خاصی از راست قلبی شود.
راه های تشخیص راست قلبی
- سی تی اسکن های توموگرافی کامپیوتری
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی قلب
- سونوگرافی قلب
- اشعه ی ایکس
- اکوکاردیوگرام
دکتر نادر افشاری دارای بورد تخصصی قلب و عروق و عضو انجمن قلب آمریکا