رگهای واریسی، رگ های باد کرده و پیچ خورده ای هستند که می توانید آنها را زیر پوست ببینید. آنها معمولا قرمز یا متمایل به بنفش هستند. امروزه روش های درمان واریس پا، بسیار متنوع، موثر و کم تهاجمی شده است.
روشهای درمان واریس پا
در گذشته جراحی واریس پا به عنوان تنها راهکار موثر برای درمان سیاه رگ های واریسی شناخته شده بود. در این فرایند رگ های واریسی طی یک جراحی از پاها یا ران حذف می شوند. اما آیا به جز جراحی راه دیگری وجود ندارد؟ رگ های واریسی عارضه‌ای شایع بین مردان و زنان بوده که عوارض جانبی دردناکی داشته و باعث اختلال در انجام امور روزمره میشود. حتی اگر این رگ ها قابل دیدن نباشند، به مرور زمان بدتر شده و باعث شکل گیری بیماری وریدی خطرناکی به نام نارسایی مزمن وریدی یا CVI می‌شوند.
روشهای درمان واریس پا شامل:
- بستن (لیگیشن)
- برداشتن وریدهای بزرگ
- فلبکتومی
- جراحی آندوسکوپی
میباشد. جراحی به عنوان یکی از مؤثرترین روشهای درمان واریس پا شناخته میشود.
برداشتن رگ های واریسی چگونه است؟
برداشتن ورید یک روش جراحی است که طی آن، رگهای واریسی از ساق پا یا کشاله ران برداشته می‌شوند. رگهای واریسی اغلب در ناحیه ساق پا ظاهر می‌شوند، اما ممکن است در سایر قسمت‌های بدن نیز دیده شوند. پزشک ممکن است در شرایط زیر، جراحی برداشتن وریدهای واریسی را به شما توصیه کند:
- درد مداوم یا ضربان‌دار و حساس شدن پاها
- سوزش و ایجاد زخم واریس بر روی پوست
- تشکیل لخته های خون
- خونریزی رگها
جراحی برداشتن ورید ممکن است در صورتی که شما بابت زیبایی ظاهری پاهای خود نگرانی دارید، برای شما انجام شود.
روش جراحی
جراحی برداشتن ورید اغلب به صورت یک درمان سرپایی انجام میشود. به این معنی که شما می‌توانید، در همان روز انجام عمل جراحی مرخص شوید و به خانه برگردید. این عمل معمولاً حدود 60 تا 90 دقیقه زمان میبرد. در جریان جراحی برداشتن ورید، جراح متخصص چند بریدگی کوچک در نزدیکی بالا و پایین رگهای آسیب‌دیده ایجاد می‌کند. یکی از این بریدگی‌ها در انتهای کشاله ران شما زده میشود. بریدگی دیگر در پایین ران پا در ساق پا قوزک پا زده میشود.
سپس یک سیم پلاستیکی نازک و انعطاف پذیر از محل برش ایجاد شده در کشاله ران به درون سیاهرگ فرستاده میشود. این سیم به سیاهرگ بسته میشود و از طریق برشی که در پایین ران پا ایجاد شده است، بیرون کشیده میشود ( زخم های ایجاد شده نیازی به بخیه ندارند).
درمان واریس پا با ابلیشن اندوترمال
بسیاری از سیاهرگ‌های واریسی را میتوان با این روش تحت بیهوشی موضعی درمان کرد و این به آن معنا است که بیمار میتواند نیم ساعت تا یک ساعت پس از عمل کلینیک را ترک کند. ابلیشن اندوترمال پا به وسیله امواج حراراتی یک هیتر یا ارسال امواج لیزری به سیاهرگ مبتلا تحت هدایت اولتراسوند انجام میشود. رشته‌ها در موقعیت صحیح در سیاهرگ هدایت میشود و سپس محلول بی‌حسی موضعی روی پا کنار سیاهرگ مبتلا استعمال میشود.
این محلول علاوه بر بی‌حس کردن موضعی ناحیه تحت درمان، بافت‌های اطراف را در برابر حرارت ایجاد شده محافظت می‌کند. پس از انجام این کار، جراح رشته‌ها را فعال کرده و سیاهرگ را از داخل گرم می‌کند. این باعث میشود که دیواره رگها به هم چسبیده و اجازه ندهد که جریان خون در جهت اشتباه حرکت کند.
اسکلروتراپی با فوم
اگر رگهای شما برای ابلیشن اندوونئوس مناسب نیست، یا نمی‌توانید تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرید، تزریق فوم در سیاهرگ‌های فرد توصیه میشود. فوم ماده مخصوصی است که باعث تورم و انسداد سیاهرگ میشود. این روش مشابه روش گرما دادن به درون سیاهرگ عمل می‌کند.
باید بدانید که درصد بازگشت بیماری در روش درمانی اسکلروتراپی با فوم بیش از سایر روشهای درمان واریس پا است. این روش کم تهاجمی‌تر از روشهای جراحی دیگر است و میتواند تحت بیهوشی‌های موضعی انجام شود بنابراین شما می‌توانید این جراحی را به عنوان یک عمل باز انتخاب کرده و افزایش احتمال عود بیماری واریس را قبول کنید.
مراقبت های بعد از درمان واریس پا
- باید برای مدت یک هفته از جوراب های واریسی استفاده کنید تا به برقراری جریان خون در پاهای شما کمک شود.
- به مدت حدود دو هفته در پاهای خود درد را احساس خواهید کرد. شاید پای فرد متورم شود و این تورم ممکن است تا یک ماه هم ادامه داشته باشد.
- معمولاً دوران بهبود پس از عمل جراحی رگهای واریسی بین یک تا سه هفته است و پس از آن شما می‌توانید به کارهای خود بپردازید. شما پس از دو روز می‌توانید رانندگی کنید.
خطرات عمل حذف رگ های مبتلا به واریس
برداشتن رگ های واریسی یک عمل جراحی ایمن و کم خطر است. با این حال جراحی همیشه با خطراتی همراه است.بعضی از این خطرات در زیر آورده شده است:
- واکنش آلرژیک به بیهوشی
- عفونت در محل برش
- خونریزی شدید،لخته شدن خون
- کبودی یا زخم ،آسیب عصبی البته احتمال وقوع این خطرات برای بیمار بسیار کم است.
با این حال برخی از افراد آنها را تجربه کرده اند معمولا پزشکان برداشتن رگ های مبتلا به واریس برای افراد یا شرایط زیر توصیه نمی کنند:
- زنان باردار
- افراد مبتلا به ضعف پا
- افراد مبتلا به عفونت های پوستی
- افراد مبتلا به مشکلات لخته شدن خون
- افرادی که دارای اضافه وزن هستند
درمان‌های غیرجراحی و خوددرمانی
در درجه اول باید سعی کنند مدت زمان طولانی روی پاهای خود نایستید، استراحت دادن به پا و انجام تمرینات متعادل ورزشی میتواند به بیمار در درمان این بیماری کمک زیادی کند. اگر دچار اضافه وزن و چاقی هستید کاهش وزن میتواند بسیار مفید باشد.
جوراب‌های مخصوص واریس میتواند با اصلاح جهت گردش خون به بهبود رگهای واریسی کمک کند. البته در صورتی که بیماران در خونرسانی به پاها دچار مشکلاتی هستند نباید از این جوراب‌ها استفاده کنند.
افراد باید حتماً ابتدا توسط یک متخصص واریس پا ویزیت شده و در صورت نیاز از جوراب‌های مخصوص واریس که متناسب با بیماری فرد است، استفاده کنند. در بسیاری از بیماران این روش درمانی بلندمدت به کار برده میشود زیرا آنها تمایل یا امکان انجام عمل جراحی واریس را ندارند و یا در سیاهرگ‌های عمقی و سطحی خود مشکل دارند.
علت ایجاد رگ های واریسی
وامل زیادی هم چون زنتیک، جنسیت، بیماری های زمینه ای، سبک زندگی و مواردی از این دست می توانند از عوامل ایجاد رگ های واریسی باشند.
جنسیت (زن بودن)
بروز واریس در زنان بیش از مردان است زیرا هورمونهایی که با غلظت بالا در بدن آنها وجود دارد، تا حدی شل کننده دیواره عروق هستند. در دوران بارداری هم به دلیل تغییرات هورمونی و فشاری که در لگن به ورید ها وارد میشود، احتمال بروز واریس وجود دارد. از جمله عواملی که به این تغییرات می انجامند قرص های ضدبارداری و خود بارداری هستند. علاوه بر این زمانیکه وزن تان اضافه می شود، حجم رگ های خونی افزایش پیدا می کند که خود منجر به ایجاد ناآرامی هایی در رگ های خونی می کند. بنابراین به غیر از کشیدن شدن پوست بدن در دوران بارداری، واریس را به فهرست اتفاقات دوران بارداری خود بیافزایید.
عوارض واریس
با اینکه نادر می‌باشنداما عبارتند از:
زخم واریسی
زخمهای به شدت دردناک ممکن است در نزدیکی رگهای واریسی به ویژه در نزدیک مچ پا ایجاد شوند .
لخته شدن خون
گاهی اوقات رگهای موجود در عمق پا بزرگ می‌شوند. در این حالت ممکن است پا به مقدار قابل ملاحظه‌ای متورم شود.
خونریزی
گاهی اوقات رگهای بسیار نزدیک به پوست ممکن است از هم گسیخته شوند. این امر معمولاً تنها موجب خونریزی جزئی میگردد.
احتمال دارد پس از درمان واریس ها دوباره باز گردند؟
اگرچه با روشهای درمانی گفته شده، رگهای واریسی بهبود پیدا میکنند اما احتمال شکل‌گیری مجدد آنها وجود دارد چرا که مشکلاتی همچون نشت رگهای خونی، غیرقابل اجتناب هستند. احتمال افزایش واریس‌ها با بالا رفتن سن بیشتر میشود.
تخمین زده میشود که ۵۰ درصد جمعیت بالای ۵۰ سال به واریس مبتلا و درمان‌های مداوم در آنها گزارش میشود. برای اینکه بتوانید احتمال شکل گیری این واریس‌ها را کاهش دهید، مانع از افزایش وزن‌تان شده، مکررا ورزش و فعالیت بدنی داشته باشید و تا آن‌جا که امکان دارد از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی پرهیز کنید.
پیشگیری از واریس پا
با پیروی از نکات زیر میتوان از واریس پیشگیری کرد:
- کنترل وزن و رژیم غذایی
- پرهیز از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند
- بالا نگه داشتن پاها
- پرهیز از نشستن به صورت چهارزانو
پیشگیری از واریس با تغییر سبک زندگی
یکی دیگر از دلایلی که لازم است سبک زندگی سلامتی را در پیش بگیرید، پرهیز از شکل گیری رگهای واریسی است. به گفته متخصص قلب عواملی چون: عدم تحرک کافی و فعالیت‌های بدنی و ورزشی،چاقی،نشستن‌ها و ایستادن‌های طولانی که مداوم هم تکرار می‌شوند از عوامل شکل‌گیری واریس هستند.
آیا انداختن پاها بر روی هم منجر به شکل گیری واریس نمی شود
باور نادرستی وجود دارد که تصور میشود انداختن پاها بر روی یکدیگر سبب شکل گیری واریس میشود. این نحوه نشستن علت شکل‌گیری واریس نیست، بلکه آن را تشدید می‌کند.
مصرف برخی مواد غذایی به کاهش رگهای واریسی کمک میکنند از جمله آن میتوان به :
- سرکه سیب
- روغن زیتون
- فلفل هندی
- سیر
- جعفری اشاره کرد
درمان درون رگی واریس با چسب
در این روش با چسب مخصوصی که درون رگ تزریق می شود رگ واریسی بسته میشود از مزیتهای این روش میتوان به مواردی اشاره کرد مثل :
- نیاز به تزریق مایع بی حسی دراطراف رگ وجود ندارد
- هاله کبودی مسیر رگ بعد از درمان نمایان نمیشود
باید اشاره کرد که در این روش محدودیتهایی همچون، عدم بررسی و آگاهی از نتایج درازمدت (پس از چندسال) این روش باعث شده تا بسیاری از پزشکان متخصص در پیشنهاد این روش درمانی به بیماران با احتیاط بیشتری عمل کنند به علاوه تعرفه های برآورد شده برای این روش در مقایسه با سایر روش های درون رگی بالاتر است که به نوبه خود مانع از توسعه به کارگیری این تکنیک در درمان واریس پا شده است
درمان واریس به روش میکرو فلبکتومی
برای درمان رگهای شاخه ای روشی وجود دارد که با بی حسی موضعی و بطور سرپایی انجام می پذیرد انجام جراحی موضعی برای برداشتن رگ های شاخه ای در صورتی که درگیری رگهای عمقی و ریشه ای وجود نداشته باشد ، میتواند راه مناسبی برای درمان رگ های کوچک شاخه ای باشد. در این روش برشی کوچک به اندازه یک عدس ایجاد میشود و برای برطرف کردن ظاهر برجسته رگها نزذیک سطح پوست از این روش استفاده میشود .
اسکلروتراپی تحت هدایت پروب سونو
در این روش که با کمک سونوگرافی انجام میشود ، مایع _اسکلروسانت در داخل رگ گرفتار واریس تزریق میشود که باعث تخریب جداره رگ میگردد رگ تخریب شده به مرور زمان توسط بدن جذب و حذف میشود این روش برای درمان رگهای کوچکتر مناسب است
لیزر واریس برای چه بیمارانی توصیه میشود.
لیزر واریس روشی مناسب برای درمان واریس در بیماران با مشکلات و عوارض واریس میباشد همچنین در اشخاصی که خوشبختانه هنوز عوارض بیماری واریس در انها نمایان نشده و نشانه های واریس باعث مراجعه بیمار به پزشک متخصص است.
زمانی واریس استفاده می شود. روش لیزر واریس در غالب بیماران واریسی قابل استفاده است.از طرفی این روش در برخی موارد هم توصیه نمیشود بطور مثال :
در مورد خانم های باردار و شیرده توصیه نمیشود.
انجام این روش ( لیزر) در بیماران با مشکل کبدی و یا دیگر مشکلات مزمن بایستی طبق صلاح دید پزشک متخصص صورت گیرد.
باید توجه داشت که در صورتیکه بیمار مبتلا به نارسایی وریدی بهیچ عنوان قادر به پوشیدن جوراب در دوره نقاهت نمیباشد بهتر است از روشی غیر از لیزر واریس برای درمان واریس استفاده شود
همچنین اگر بر اساس بررسیهای صورت گرفته توسط پزشک متخصص متوجه عدم قابلیت عروق حمایتی برای تامین جریان خون بصورت غیر مستقیم شود بهتر است از این روش درمانی استفاده نشود
استفاده از جوراب واریس
باید گفت که معمولا طیف فشار جوراب مورد استفاده از (25_18 تا 35-25 میلیمتر جیوه ) میباشد. پس بهتر است ارتفاع جوراب و میزان فشار جوراب را متخصص برای این کار تعیین کند کاهش وزن در صورت داشتن وزن اضافه و همچنین وزن بالا باعث فشار مضاعف به وریدهای پا میشود البته کاهش وزن هم بایستی اصولی و با سرعت معقول انجام شود.