تری گلیسیرید ها نوعی لیپید (چربی های مومی شکل) هستند که انرژی مورد نیاز بدن را تامین می کنند. تری گلیسیریدها در بدن ساخته شده و یا از طریق مواد غذایی جذب می شوند. سطح بالای تری گلیسیرید ها در خون و همچنین کلسترول بالا، خطر بروز حمله قلبی، سکته مغزی و پانکراتیت (التهاب پانکراس) را افزایش می دهد. با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی، می توان سطح تری گلیسیرید خون را کاهش داد و در محدوده سالم نگه داشت.
تری گلیسیرید چیست؟
تری گلیسیرید ها نوعی چربی اند که از طریق مواد غذایی جذب شده و در خون وجود دارند. بیشتر چربی های دریافتی بدن تری گلیسیرید هستند. کالری اضافی بدن، نوشیدنی های الکلی و همچنین قند ها، در بدن به تری گلیسیرید تبدیل شده و در سلول های چربی ذخیره می شود.
تری گلیسیرید چه تفاوتی با کلسترول دارد؟
تری گلیسیرید ها در واقع نوعی چربی اند، درحالی که کلسترول چربی نیست. کلسترول نوعی ماده مومی شکل و بدون بو است که توسط کبد ساخته می شود. کلسترول عملکرد های مختلفی در بدن دارد. این ماده در ساخت غشای سلولی استفاده می شود، به عملکرد سیستم عصبی بدن کمک می کند و همچنین نقش مهمی در هضم مواد غذایی و تولید برخی هورمون ها دارد.
تری گلیسیرید و کلسترول چگونه در گردش خون وجود دارند؟
کلسترول خالص نمی تواند در خون حل شود. کلسترول در کبد با تری گلیسیرید و پروتئین ترکیب شده و ماده ای به نام لیپوپروتئین ایجاد می شود. لیپوپروتئین ها در جریان خون حرکت کرده و برای سوخت و ساز سلولی و تولید انرژی، مورد استفاده قرار می گیرند. انواع لیپوپروتئین ها عبارتند از:
- لیپوپروتئین های با چگالی بسیار کم (VLDL)
- لیپوپروتئین های با چگالی بالا (HDL)
- لیپوپروتئین های با چگالی کم (LDL)
آیا چربی خون بالای 400 خطرناک است؟
تری گلیسیرید بالا (هیپر تری گلیسیریدمی) می تواند برای سلامتی خطرناک باشد. متأسفانه، تری گلیسیرید بالا، مانند کلسترول بالا، به ندرت منجر به بروز علائم می شود. انجام آزمایشات چربی خون برای بررسی میزان تری گلیسرید و کلسترول ضرورت دارد.
پزشک سطح کلسترول توتال بدن را با توجه به مجموع سطح تری گلیسیرید، HDL و LDL بررسی می کند. در صورتی که سطح تری گلیسیرید و کلسترول LDL بالا و سطح HDL پایین باشد، خطر بروز حمله قلبی و سکته مغزی افزایش می یابد.
برای دقیق تر بودن نتایج آزمایش، باید از 8 تا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش خون ناشتا باشید. سطح نرمال تری گلیسیرید در خون، زیر 150 میلی گرم بر دسی لیتر (mg/dL) می باشد. پزشک سطوح بالای تری گلیسیرید در خون را به صورت زیر طبقه بندی می کند:
- خفیف: mg/dL 199-150
- متوسط: mg/dL 499-200
- شدید: بیش از mg/dL 500
چه عواملی میتواند باعث افزایش چربی خون شود؟
عواملی که می تواند باعث افزایش سطح تری گلیسیرید در خون شود، شامل موارد زیر است:
- مصرف الکل
- سابقه خانوادگی کلسترول بالا
- بیماری های کبدی و بیماری های کلیوی
- برخی از داروها، از جمله داروهای دیورتیک، داروهای هورمونی، کورتیکواستروئیدها و داروهای بتابلاکر
- یائسگی
- چاقی و اضافه وزن
- سیگار کشیدن
- اختلالات تیروئید
- دیابت کنترل نشده
- رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات های ساده
عوارض چربی خون بالا
سطوح بالای تری گلیسیرید در خون، می تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به پانکراتیت (التهاب پانکراس) شود که یک بیماری دردناک و تهدید کننده حیات است. سطح بالای تری گلیسیرید، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را نیز افزایش می دهد، از جمله:
- بیماری شریان کاروتید
- بیماری عروق کرونر و حمله قلبی
- سندرم متابولیک (مجموعه ای از فشار خون بالا، دیابت و چاقی)
- بیماری شریان محیطی (PAD)
- سکته مغزی
کاهش و کنترل سطح چربی خون یا تری گلیسرید
با ایجاد برخی تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی، می توان سطح تری گلیسیرید خون را کاهش داد. موارد زیر به حفظ سطوح تری گلیسیرید و کلسترول تام در محدوده طبیعی، کمک می کند:
- روزانه حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی و ورزش
- داشتن یک رژیم غذایی سالم برای قلب، کاهش مصرف چربی های ناسالم و قند های ساده (کربوهیدرات ها) و همچنین مصرف بیشتر مواد غذایی فیبردار
- کنترل فشار خون بالا و دیابت
- اجتناب از مصرف الکل
- خواب کافی
- کاهش وزن (در صورت نیاز) و حفظ وزن سالم
- کنترل استرس
- ترک سیگار
آزمایش چربی خون باید هر چند وقت یک بار انجام شود؟
سطح بالای تری گلیسیرید در خون، با افزایش سن خطر بیشتری دارد. بزرگسالان در سنین پایین تر ممکن است هر 4 تا 6 سال یک بار نیاز به انجام آزمایش چربی خون و کلسترول داشته باشند. افرادی که دیابت، سابقه خانوادگی کلسترول بالا و یا سایر عوامل خطر بیماری های قلبی را دارند، ممکن است به طور مکرر نیاز به انجام آزمایشات چربی خون و کلسترول داشته باشند.
مردان 45 تا 55 ساله و زنان 55 تا 65 ساله، باید هر سال آزمایش کلسترول را انجام دهند. کودکان نیز به انجام آزمایشات کلسترول و تری گلیسیرید نیاز دارند. کودکان معمولاً بین 9 تا 11 سالگی و مجددا در دوران جوانی (بین 17 تا 21 سالگی) باید این آزمایشات را انجام دهند.