آنژیوگرافی قلب از طریق پا، یک روش مهم برای تشخیص بیماری عروق کرونر قلب (Coronary artery disease) است. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، این بیماری علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و تقریباً 16٪ از کل مرگ و میرها را در هر سال شامل می‌شود. این آمار قابل توجه، نشان می‌دهد که تشخیص مشکلات کرونری قلب با استفاده از آنژیوگرافی قلب، اهمیت بسیار زیادی در سلامت و طول عمر افراد جامعه دارد.
فیلم آنژیوگرافی قلب از پا
آنژیوگرافی قلب از کشاله ران
آنژیوگرافی قلب از طریق کشاله ران، یک روش تشخیصی با تهاجم نسبتا کم است که امکان دیدن عروق خونی داخل و اطراف قلب را فراهم می‌کند. در این روش که در بیمارستان قلب انجام می‌شود، یک کاتتر از طریق رگ‌های خونی در ناحیه کشاله ران به داخل بدن وارد شده و به سمت قلب هدایت می‌شود.
هنگامی که کاتتر به قلب رسید، رنگ کنتراست از طریق کشاله ران تزریق می‌شود. این رنگ وارد عروق شده و امکان تصویربرداری با اشعه ایکس از شریان‌های کرونر را فراهم می‌کند. تصاویری که به این شکل گرفته می‌شوند، هرگونه انسداد یا ناهنجاری را در عروقی که به قلب خون‌رسانی می‌کنند (عروق کرونری) نشان می‌دهد.
آنژیوگرافی قلب چه زمانی انجام می‌شود؟
آنژیوگرافی قلب از طریق پا در موارد زیر انجام می‌شود.
- طبیعی‌نبودن تست استرس یا الکتروکاردیوگرام (EKG)
- تشخیص و یا احتمال حمله قلبی، مشکل دریچه قلب یا نارسایی قلبی
- قبل از انجام جراحی قلب و برای اطمینان از سالم بودن عروق کرونری
- درد قفسه سینه (آنژین) که اخیراً شروع شده یا به نحوی تغییر کرده است.
- ناراحتی غیرمعمول قفسه سینه یا تنگی نفس که هیچ تشخیصی برای آن وجود ندارد.
آیا آنژیوگرافی قلب از طریق پا خطرناک است؟
مثل هر روش درمانی دیگری، آنژیوگرافی از طریق ران هم خطرات خاص خود را دارد. اما این عوارض و خطرات نادر بوده:
- واکنش‌های آلرژیک: بیمار ممکن است به رنگ کنتراست مورد استفاده در طول عمل، آلرژی داشته باشد و به دنبال تزریق، واکنش‌های آلرژیک را نشان دهد.
- خون‌ریزی و کبودی: محل قراردادن کاتتر در کشاله ران معمولا کبود می‌شود و ممکن است قدری خون‌ریزی هم داشته باشد.
- عفونت: اگرچه احتمال آن خیلی کم است، اما خطر عفونت در محل قراردادن کاتتر هم وجود دارد.
- آسیب رگ‌های خونی: کاتتر عبوری ممکن است باعث آسیب به رگ‌های خونی شود، زیرا در داخل شریان‌ها عبور می‌کند.
- حمله قلبی یا سکته مغزی: درست است که احتمال سکته یا حمله قلب بسیار کم است، اما باز هم این مشکلات از جمله خطرات آنژیوگرافی قلب از طریق پا محسوب می‌شوند.
- آسیب کلیوی: رنگ کنتراست مورد استفاده در این روش گاهی اوقات می‌تواند باعث آسیب به کلیه شود؛ به ویژه در بیمارانی که از قبل بیماری کلیوی دارند.
- ریتم نامنظم قلب: این روش تشخیصی ممکن است باعث ایجاد ضربان قلب نامنظم شود که معمولا موقتی است؛ اما در صورت تداوم، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
- فشار خون پایین: کاهش فشار خون در حین و یا بعد از عمل ممکن است رخ دهد.
- لخته شدن خون: به دلیل واردشدن کاتتر به بدن، ممکن است لخته در داخل رگ‌ها ایجاد شود. ایجاد لخته در رگ خطرناک است و می‌تواند سبب سکته قلبی و مغزی شود.
- تامپوناد قلبی: تامپوناد قلبی به معنای فشار بر قلب در اثر تجمع مایع در اطراف آن است. این عارضه نیز می‌تواند به دنبال آنژیوگرافی قلب از طریق پا ایجاد شود.
آنژیوگرافی قلب از کشاله ران پا چند روز بستری دارد؟
آنژیوگرافی قلب از پا معمولاً نیاز به بستری کوتاه‌مدت در بیمارستان دارد. در بیشتر موارد، این روش به‌صورت سرپایی انجام می‌شود، به این معنی که بیماران می‌توانند در همان روز پس از چند ساعت تحت نظر بودن، به خانه بروند.
اما اگر این کار به صورت بستری انجام شود، ماندن در بیمارستان معمولاً به یک شب محدود می‌شود. مدت زمان دقیق بستری، بسته به شرایط بیمار، عوارض و نیاز به مداخلات اضافی مانند آنژیوپلاستی یا قراردادن استنت در طول عمل است. درصورتیکه بیمار دچار عارضه شود، ممکن است مدت بستری او در بیمارستان افزایش یابد.
آنژیوگرافی قلب از پا درد دارد؟
در طی آنژیوگرافی، معمولاً به بیماران در محلی که کاتتر وارد می‌شود، بی‌حسی موضعی داده می‌شود تا ناراحتی به حداقل برسد. برخی از بیماران ممکن است در حین قراردادن کاتتر و تزریق رنگ کنتراست، احساس فشار یا ناراحتی خفیف کنند، اما معمولا درد ندارند.
با این حال، افراد ممکن است بعد از عمل کمی ناراحتی یا درد در محل قراردادن کاتتر احساس کنند که معمولاً خفیف است و در عرض چند روز برطرف می‌شود. به طور کلی، هرگونه ناراحتی که در طول آنژیوگرافی قلب از طریق پا تجربه می‌شود، قابل کنترل و موقت است.
مراحل آنژیو از پا
آنژیوگرافی قلب از طریق پا دارای مراحل زیر است:
- آماده سازی: بیمار به پشت می‌خوابد و پزشک یک داروی آرامش‌بخش به او تزریق می‌کند؛ اما او را بی‌هوش نمی‌کند. همچنین دستگاه الکتروکاردیوگرام را برای نظارت بر ریتم قلب در طول عمل به او متصل می‌کند.
- انجام پروسه: پزشک داروی مسکن را به کشاله ران تزریق می‌کند و سپس غلاف یا لوله را در شریان قرار می‌دهد. این لوله به عنوان مجرای عبور سیم‌ها و کاتترها عمل می‌کند. هم‌زمان فلوروسکوپی (یک دستگاه اشعه ایکس) در اطراف بیمار می چرخد تا مسیر کاتتر را نشان دهد.
- تزریق رنگ و تصویربرداری: هنگامی که کاتتر به قلب رسید، رنگ به لوله تزریق می‌شود. فلوروسکوپی به پزشک امکان می‌دهد تا جریان رنگ را از طریق شریان‌ها مشاهده کرده و هرگونه انسدادی را شناسایی کند.
- گزینه های درمانی: اگر انسداد تشخیص داده شود، ممکن است پزشک از آنژیوپلاستی و استنت برای بازکردن شریان استفاده کند.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق