سوزش قلب بر خلاف آنچه نامیده شده، ارتباطی با قلب ندارد. سوزش سر دل نوعی احساس سوزش در قسمت پایین قفسه سینه و قلب است که به همراه احساس مزه ترش یا تلخ در ته گلو و دهان ایجاد می شود. این اتفاق معمولا بعد از خوردن یک وعده غذایی پرحجم یا هنگام دراز کشیدن رخ می دهد و ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
علت سوزش سر دل چیست؟
وقتی غذا می خورید، مواد غذایی از دهان شما وارد لوله ای به نام مری می شود و از آن عبور می کند. طول مری در بیشتر افراد حدودا 25 سانتی متر است. برای ورود غذا به معده، غذا باید از دریچه ای که بین مری و معده وجود دارد، عبور کند. این دریچه مانند دروازه ای است که باز می شود و اجازه می دهد غذا وارد معده شود.
سپس معمولا بلافاصله بعد از عبور غذا بسته می شود. اما در صورتی که به طور کامل بسته نشود، اسید معده می‌تواند از این طریق وارد مری شود. به این اتفاق، ریفلاکس اسید معده می گویند. اسید معده می تواند مری را تحریک کند و باعث سوزش سر دل شود.
فتق هیاتال نیز می تواند باعث سوزش سر دل شود. در فتق هیاتال، بخشی از معده از طریق دیافراگم (عضله بزرگی که بین معده و قفسه سینه قرار دارد) به سمت بالا فشار آورده و به قفسه سینه وارد می شود. این اتفاق گاهی اوقات منجر به سوزش سر دل می شود.
تفاوت سوزش قلب و سوزش سر دل
سوزش سر دل علائم مختلفی دارد که ممکن است خفیف و یا شدید باشند. شدت سوزش سر دل می تواند به این که چه چیزی و چه مقدار خورده اید، بستگی داشته باشد. مهم ترین علامت سوزش سر دل، احساس سوزش در گلو و قفسه سینه یا سوزش قلب باشد و زمانی اتفاق می افتد که ترکیبات اسیدی غذا یا نوشیدنی هایی که خورده اید، به درون مری باز می گردد.
علائم سوزش سر دل به راحتی قابل تشخیص است. اگر فکر می کنید که ممکن است دچار مشکلات قلبی شده باشید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک احتمالا می تواند با توجه علائم، مشکل شما را تشخیص بدهد.
چگونه می توان از سوزش سر دل جلوگیری کرد؟
با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی خود می توانید از سوزش سر دل جلوگیری کنید. از جمله:
- سر تخت خود را بالا بیاورید. می توانید با قرار دادن تعدادی بلوک زیر پایه های تخت خود این کار را انجام دهید.
- حداقل ۲ تا ۳ ساعت بعد از غذا خوردن دراز بکشید.
- اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید.
- اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- پرخوری نکنید.
- وعده های غذایی پر پروتئین و کم چرب مصرف کنید.
- از پوشیدن لباس های تنگ و کمربند های تنگ خودداری کنید.
- از خوردن مواد غذایی و نوشیدنی هایی که باعث سوزش سر دل می شوند، خودداری کنید.
عوامل تشدید کننده سوزش سر دل
عوامل زیادی می توانند سوزش سر دل را بدتر کنند. سوزش سر دل اغلب بعد از پرخوری و یا هنگام خم شدن یا دراز کشیدن ایجاد می شود. برخی موارد دیگر نیز می توانند سوزش سر دل را بدتر کنند. از جمله:
- بارداری
- استرس
- سیگار کشیدن
- برخی نوشیدنی ها، از جمله قهوه (قهوه عادی یا بدون کافئین) و سایر نوشیدنی های کافئین دار، الکل و نوشیدنی های گازدار
- مرکبات
- مواد غذایی حاوی گوجه فرنگی
- شکلات، نعناع یا نعناع فلفلی
- غذاهای چرب یا غذاهای پر ادویه و تند (مانند پیتزا، فلفل قرمز و کاری)
- دراز کشیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا
- اضافه وزن یا چاقی
- برخی داروها (مانند داروهای آرام بخش و برخی از داروهای فشار خون)
درمان سوزش سر دل
مصرف برخی از داروهای آنتی اسید بدون نسخه و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، می تواند به کاهش علائم سوزش سر دل کمک کند. در صورتی که این کار موثر نباشد، ممکن است پزشک داروهای دیگری را برای شما تجویز کند و یا انجام برخی آزمایشات مانند آندوسکوپی یا ازمایش ph برای چک کردن اسید معده را درخواست دهد.
برای درمان سوزش سر دل می توان از داروهای مختلفی استفاده کرد. داروهای آنتی اسید می توانند اسید معده را خنثی کنند. بیشتر افراد از داروهای آنتی اسید بدون نسخه استفاده می کنند. مصرف این داروها می تواند به تسکین سریع و کوتاه مدت علائم کمک کند. برخی افراد باید از داروهای مختلفی استفاده کنند تا موثرترین دارو را انتخاب کنند.
اما استفاده بیش از حد از داروهای آنتی اسید می تواند منجر به اسهال یا یبوست شود. می توانید از داروهای آنتی اسیدی که حاوی منیزیم هیدروکسید و آلومینیوم هیدروکسید هستند، استفاده کنید. یکی از این ترکیبات باعث یبوست و دیگری باعث اسهال می شود. بنابراین اثر یکدیگر را خنثی می کنند.
داروهای آلومینیوم ام جی (Maalox) و میلانتا (Mylanta) دو نوع از داروهای آنتی اسید هستند. برای استفاده از این داروها، دستورالعمل های روی جعبه را مطالعه کنید. داروهای مسدود کننده گیرنده H2 مانند سایمتیدین (Tagamet) و فاموتیدین (Pepcid) میزان اسید تولید شده در معده را کاهش می دهند و به صورت بدون نسخه در دسترس هستند. سایر داروها مانند امپرازول (Prilosec) و لانسوپرازول (Prevacid) نیز اسید معده را کاهش می دهند. مصرف داروی متوکلوپرامید (Reglan) نیز ریفلاکس اسید معده را کاهش می دهد. برای تهیه دارویی که برای شما مناسب است، می توانید با پزشک خود مشورت کنید.
آیا سوزش سر دل می تواند یک بیماری جدی باشد؟
در صورتی که فقط هر از گاهی احساس سوزش سر دل دارید، احتمالا مشکل جدی نیست. اما اگر به طور مکرر دچار سوزش سر دل می شوید، این اتفاق می تواند منجر به ازوفاژیت (التهاب مری) شود. بیماری ازوفاژیت در صورت شدید شدن، ممکن است باعث تنگ شدن مری شود. این اتفاق می تواند منجر به خونریزی یا مشکل در بلع شود. در صورتی که اغلب اوقات دچار سوزش سر دل می شوید، ممکن است نشان دهنده مشکل جدی تری باشد. از جمله:
- بیماری ریفلاکس اسید معده (GERD)
- التهاب یا ورم معده (گاستریت)
- فتق هیاتال
- زخم معده
گاهی اوقات ممکن است درد قفسه سینه با سوزش سر دل اشتباه گرفته شود. در صورتی که این اتفاق می تواند یکی از علائم بیماری قلبی باشد. اگر دچار هر یک از علائم زیر شدید، به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در بلع یا درد هنگام بلع
- استفراغ خونی
- مدفوع خونی یا سیاه
- تنگی نفس
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- درد در ناحیه گردن و شانه
- درد قفسه سینه به همراه تعریق ناگهانی
- احساس درد هنگام ورزش
- سوزش سر دل (بیشتر از 3 بار در هفته) به مدت بیش از 2 هفته
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق