ارست قلبی یا ایست قلبی معمولا بدون هشدار قبلی رخ می دهد و فرد بر زمین افتاده و علائمی همچون موارد زیر را بهمراه دارد:
- از دست دادن هوشیاری
- عدم پاسخگویی
- عدم تنفس یا تنفس نامناسب (عدم تنفس معمولا به معنای ایجاد صدا های تنفسی غیر موثر است).
- مرگ (در صورت عدم دریافت درمان یا توجه پزشکی فوری)
در صورت مشاهده بروز ایست قلبی برای یک فرد باید فورا با اورژانس 115 تماس گرفته و فرایند احیای قلبی ریوی را شروع کرد.
علت رخداد ارست قلبی؟
یک علت رایج ارست قلبی یا ایست قلبی، ریتمی غیر عادی و مرگ بار به نام فیبریلاسیون بطنی (VF) است. فیبریلاسیون بطنی هنگامی بروز می دهد که فعالیت الکتریکی قلب به گونه ای نامنظم شود که قلب از پمپاژ ایستاده و به لرزش افتد. اصلی ترین عوامل قلبی ایجاد کننده این ایست موارد زیر را می توان نام برد:
- حمله قلبی (ناشی از بیماری قلبی کرونری)
- کاردیومیوپاتی و برخی بیماری های قلبی وراثتی
- بیماری قلبی مادرزادی
- بیماری دریچه های قلب
- میوکاردیت حاد (التهاب عضله قلب)
🔔و یا عواملی همچون:
- برق گرفتگی
- سو مصرف دارو
- خونریزی شدید یا از دست دادن مقادیر زیاد خون (شوک هیپوولمیک)
- هیپوکسی (افت شدید سطح اکسیژن خون)
تفاوت ارست قلبی و حمله قلبی؟
سکته قلبی و ارست قلبی یکسان نیستند. حمله قلبی هنگامی بروز می دهد که جریان خون رونده به عضله قلب مسدود شود. این شرایط معمولا در اثر وجود یک لخته خونی در یکی از شریان های کرونری بروز می دهد. در حین حمله قلبی، قلب هنوز هم به پمپاژ خون به سرتاسر بدن ادامه داده و فرد هوشیاری و تنفس خود را خواهد داشت. حمله قلبی می تواند به ایست قلبی نیز منجر شود. در صورت تجربه علائم حمله قلبی، دریافت مراقبت فوری پزشکی یا تماس با اورژانس 115 بسیار حیاتی است.
مراحل احیا پس از ارست قلبی
شروع فوری احیای قلبی ریوی برای در گردش نگه داشتن خون و اکسیژن رونده به مغز و اطراف بدن ضروری است. سپس، دستگاه دفیبریلاتور یا شوک یک شوک الکتریکی کنترل شده را به قلب می رساند تا آن را به حالت طبیعی باز گرداند. در صورت مشاهده، باید با اورژانس تماس گرفته، فرایند احیای قلبی ریوی را شروع کرده و در صورت وجود از یک دستگاه دفیبریلاتور استفاده کرد. تا زمان رسیدن نیروهای امدادی باید از دستورات اپراتور اورژانس در پشت تلفن پیروی کرد.
درمان پس رخداد ارست قلبی
پس از دچار شدن به حمله، فرد در بخش مراقبت های قلبی یا ویژه بستری خواهد شد. امکان دارد، جهت کمک به احیای زود تر بدن پزشکان فرد را در یک کمای القایی یا خواب مصنوعی قرار دهند.
در مرحله ی اول:
پزشک و متخصصان قلب و عروق علت بروز ایست قلبی را جستجو خواهند کرد. سپس جهت کاهش خطر بروز مجدد آن مصرف دارو یا فرایند های درمانی همچون ضربان ساز یا دفیبریلاتور کاشتنی (ICD) را پیشنهاد می کنند. همچنین، امکان دارد فرد به مراکز بازتوانی قلب ارجاع داده شود تا اعتماد به نفس، تناسب و قدرت خود را بازیابد. هر برنامه بسته به فرد متفاوت بوده اما معمولا شامل ارزیابی متداول، حمایت روانشناسی، آموزش های بهداشتی و جلسات ورزشی می شود. از جمله ارزیابی های متداول می توان بررسی نبض و فشار خون را نام برد.
مرحله دوم:
بهبودی از یک حمله قلبی زمان بر است اما پزشک در این مدت از فرد حمایت خواهد کرد. بیماران باید درباره رویداد های پس از ترخیص و همچنین نگرانی های عملکردی همچون رانندگی یا برگشتن به خانه با پزشک و خانواده خود مشورت کنند. پزشک جهت کاهش خطر بروز مجدد ایست قلبی ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی را پیشنهاد می دهد. برخی از این تغییرات میتواند شامل موارد زیر باشد:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- ترک مصرف سیگار
- کاهش مصرف الکل
- داشتن فعالیت فیزیکی (ورزش)
عوارض ارست قلبی
از آن جایی که در طول ایست قلبی مغز از کمبود اکسیژن رنج می برد، امکان دارد اثرات بلند مدتی گریبان گیر آن شوند. این اثرات می توانند شامل موارد زیر باشند:
- تغییرات شخصیتی
- مشکلات حافظه
- خستگی
- گیجی یا مشکلات تعادل
- آفازی و دیس فازی (مشکل در صحبت کردن و بیان کلمات)
- حرکات غیر ارادی (میوکلونوس)
- آسیب مغزی دائمی
عدم یادآوری رویداد های حین ایست قلبی طبیعی است. این موارد می توانند هشداری برای فرد و خانواده او باشند. بیماران می توانند درباره چگونگی انجام اقدامات مراقبتی از افراد دارای سابقه ایست قلبی سوال پرسند. همچنین احساس افت خلقی، عصبانیت، گیجی یا ترکیبی از احساسات مختلف می توانند در اثر شوک تجربه شده به وجود آیند. در صورت نگرانی درباره بهداشت روانی خود باید با پزشک صحبت کرد. پزشک با ارجاع دادن بیمار به مشاوره یا درمان رفتاری شناختی (CBT) به او کمک می کند.
دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق