هولتر قلب چیست؟
هولتر مانیتورینگ قلب یا الکترو کاردیوگرام که به اختصار هولتر قلب نامیده می شود، در علم پزشکی به روشی تشخیصی برای سنجش و مانیتورینگ فعالیتهای قلب در تشخیص بی نظمیهای در تپش قلب برای یک دوره زمانی 24 تا 48 ، ساعت گفته می شود که به افتخار مخترع آن نورمن هولتر به این نام شناخته می شود.
هولتر قلب یک آزمایش برای بررسی سلامت قلب است یک روش غیر تهاجمی برای ارزیابی آریتمی‌های قلبی و اختلالات هدایتی در طی یک دوره زمانی طولانی است که به طور گسترده‌ای استفاده میشود و ارزش خاصی برای تشخیص اختلالات هدایت الکتریکی دارد که در یک دوره کوتاه یا موقت وجود دارند.
هولتر قلب چیست و به چه دردی می‌خورد؟
با استفاده از این روش اطلاعات ECG دو یا سه اشتقاق قلبی توسط دستگاهی که به کمر بیمار بسته میشود به مدت حداقل ۴۸-۲۴ ساعت ثبت میشود. این دستگاه‌های ثبات دارای دو نوع سیستم علامت‌گذاری هستند.
یکی علامت‌گذاری است که توسط بیمار و در هنگام بروز علائم فعال میشود و دیگری علامت‌گذاری است که خود دستگاه زمان وقوع هر اختلالی را ثبت می‌نماید، بنابراین، هر اختلالی میتواند با علائم بیمار یا زمان بروز آن در روز ثبت شود. این اطلاعات را میتوان جهت مرور مجدد به صورت یک نوار ECG استاندارد چپ نمود.
انواع هولتر قلب چیست
دو نوع هالتر مانیتورینگ برای مشکلات قلبی وجود دارد:
- هولتر قلب
- هولتر فشار خون
روش معاینه مشکلات قلبی با هولتر، بهترین روش برای بررسی طولانی مدت مشکلات و آریتمی های قلبی است. از این روش در موارد زیر میتوان استفاده کرد:
- داشتن سرگیجه و یا سنکوپ و غش کردنهای بدون علت
- داشتن نامنظمی هایی در ضربان قلب که در نوار قلب تشخیص داده نشده است.
کاربرد هولتر قلب چیست
وسیله‌ای که با آن فعالیت قلبی برای مدتی طولانیتر ثبت میشود، هولتر قلب است. دستگاهی قابل حمل است.به هولتر قلب گاهی الکتروکاردیوگرافی آمبولانس هم گفته میشود.
هولتر یک مانیتور کوچک برای قلب است. این وسیله به‌اندازه موبایل است. معمولاً به گردن آویز شده یا بر روی کمر نصب میشود.
سیگنال‌هایی که به‌وسیله قلب تولید میشود. حتی ضعیف‌ترین آنها به پوست ناحیه سینه که برسد. توسط هولتر شناسایی‌شده و ثبت میشود.
کار این وسیله نظارت بر ریتم قلب است. ضربان قلب را مثل یک نوار قلب به نمایش می‌گذارد. اما آن را نه بر روی کاغذ بلکه در حافظه خود ذخیره می‌کند.
تفاوت نوار قلب با هولتر چیست
نوار قلب معمولی تنها قادر به ثبت وضعیت آنی بیمار است درحالی‌که گاهی انواع آریتمی در زمانی بیمار را آزار میدهد که در حال انجام کارهای روزانه است یا شب‌هنگام و زمانی که خواب است.
مانیتورینگ هولتر ، این امکان را به پزشک متخصص میدهد که بتواند روند فعالیت قلبی بیمار را در یک دوره زمانی مشخص را در دسترس داشته باشد . تشخیص انواع آریتمی حاد و فلوتر دهلیزی و دیس ریتمی لحظه‌ای توسط این روش امکان‌پذیر می‌گردد.
چه زمانی هولتر ضربان قلب به بیمار توصیه میشود
در صورتی متخصص تست هولتر را به بیمار توصیه می‌کند که دارای یکی از علائم زیر باشد:
- داشتن درد در قفسه سینه
- مشکل در تنفس (تنگی نفس)
- بیهوشی و غش بدون دلیل مشخص
- داشتن سرگیجه مداوم
- ضربان قلب نامنظم
موارد استفاده از هولتر فشارخون
- بیمارانی که فقط در موقعیت های خاص مثلادر مطب یا… فشارشان بالا است و در بقیه موارد فشار بالا ندارند.
- بررسی نوسانات فشار خون در طول ۲۴ ساعت
- تشخیص افزایش فشارخون در شب
- بررسی نوسانات فشار خون در حین انجام کارهای روزانه
- بررسی تاثیر داروها در طول ۲۴ ساعت
- بررسی فشار خون مقاوم به دارو
- تصمیم در مورد شروع دارو و در صورتی که فشار خون بیمار لب مرزی باشد.
- بررسی فشارخون در حین حاملگی
- بررسی فشار خون ماسکه (افرادی که علیرغم فشاربالا ، بدلایلی در مطب فشار خونشان نرمال می شود)
- در مواردی که فشارخون نوسانات زیادی دارد و قابل کنترل نمی باشد.
هولتر قلب و فشارخون می تواند کمک شایان توجهی به تشخیص و درمان صحیح بیماران بنماید. محل نصب هولتر قلب بر اساس راحتی بیمار انتخاب می شود.
تشخیص با هولتر
با استفاده از تست هولتر میتوان تشخیص داد:
- دچار حمله قلبی شده‌اید
- داروهایی که مصرف می‌کنید به روند درمان بیماری شما کمک کرده است
- علت علائمی که دارید چه میتواند باشد
بر اساس داده های های خروجی هولتر مانیتور، پزشک متوجه می شود که آیا دارو برای وضعیت شما مناسب بوده است یا خیر و اگر کمکی به بهبود نمی‌کند، پزشک دارو ها یا روش درمانی دیگری را جایگزین می کند.
هولتر ۲۴ ساعته فشارخون در منزل
در این روش، دستگاه فشار سنج اتوماتیکی در اختیاربیمارقرار می گیرد که در حالی که فرد مشغول انجام فعالیت های روزانه خود هست، بطور مکرر فشارخون و ضربان قلب او را بررسی و ثبت می نماید.
تعداد بررسی فشار خون و ضربان توسط این دستگاه، توسط متخصص قلب تنظیم می شود که معمولا ً هر نیم ساعت تا یکساعت یکبار می باشدکه این جریان البته در خواب تعداد کمتری صورت می پذیرد
این دستگاه کوچک و سبک هیچ محدودیتی در فعالیت های بیماران ایجاد نکرده و قسمت لاستیکی آن روی بازو بسته شده و قسمت دیجیتال آن در زیر لباس قرار داشته و قابل دیدن برای دیگران نمی باشد. دستگاه بمدت ۲۴ ساعت همراه شخص بوده و وزن و اندازه آن تقریبا ً ۲ برابر گوشی تلفن همراه معمولی می باشد.
با توجه به این که فشار خون ، در طول شبانه روز تغییرات مکرری دارد، چنانچه از این دستگاه استفاده شود می تواند اطلاعات دقیق تری از میانگین فشار خون بیمار و نیز نوسانات آن در اختیار پزشک قرار دهدو بنابراین تصمیم گیری لازم برای درمان، بصورت کاملتر و بهتر صورت می پذیرد.
برای داشتن تست دقیق چه باید کرد
- قبل از انجام تست دوش بگیرید.
- از فعالیت‌هایی که موجب خیس شدن هولتر میشود دوری کنید.
- قبل تست هولتر قلب از کرم یا لوسیون استفاده نکنید.
- امواج الکتریکی و مغناطیسی روی عملکرد هولتر تأثیرگذار است. از مناطقی که میدان مغناطیسی دارند، دوری‌کنید.
- درصورتی‌که اشتباهی هنگام تست هولتر رخ دهد. مجدداً این تست را انجام میدهند.
قیمت هولتر قلب
از آنجایی که قیمت هولتر قلب بسیار بالاست و شخص استفاده کننده فقط برای چند روز مشخص به آن نیاز دارد اغلب بیمارستان ها برنامه ریزی می کنند که اجاره دستگاه هولتر صورت بگیرد، اجاره دستگاه هولتر با شرایط مختلف انجام می شود این دستگاه با ارائه کارت ملی و شناسنامه امانت داده می شود. که بعد از ارائه دستگاه کارت ملی پس داده میشود و کار های لازم برای تفسیر هولتر قلب انجام خواهد شد.
آماده شدن برای استفاده از هولترقلب چگونه است
اگر دکتر معالج فرد استفاده از مانیتور هولتر را توصیه کرد، برای شما در زمان برنامه ریزی شده دستگاه را وصل خواهند کرد. در صورتی که متخصص چیز دیگری به شما نگفته باشد، سعی کنید قبل از آن زمان، حمام کنید. بیشتر مانیتورها قابل برداشتن نیستند و از زمانی که پایش آغاز می شود باید خشک نگه داشته شوند.
یک کارشناس الکترودهایی که تپش های قلب شما را احساس می کنند را روی قفسه سینه شما قرار خواهد داد. این الکترودها تقریبا به اندازه یک سکه هستند. برای آقایان، ممکن است مقدار کمی از موها تراشیده شوند تا از چسبیدن الکترودها اطمینان حاصل شود.
بعد از آن متخصصان الکترودها را به وسیله سیم به دستگاه ضبط کننده وصل می کنند و طریقه صحیح پوشیدن دستگاه را به شما می گویند تا دستگاه بتواند اطلاعات منتقل شده توسط الکترودها را ضبط کند. اندازه دستگاه ضبط کننده تقریبا به اندازه دسته کارت های بازی است.
وقتی مانیتور شما جایگذاری شد و دستوراتی برای پوشیدن آن به شما داده شد، شما می توانید مطب دکتر معالجتان را ترک کرده و به فعالیت هایتان بپردازید.
بعد از فرآیند چه انتظاری داشته باشیم
وقتی زمان پایش شما پایان یافت، به مطب متخصص قلب باز می گردید، به همراه یادداشت هایی که هنگام استفاده از هولتر قلب نوشته اید. پزشکتان اطلاعاتی که در ضبط کننده وجود دارند را با فعالیت ها و علائم یادداشت شده شما مقایسه می کند.
نتایج به دست آمده از هولتر قلب چیست
بعد از آن که پزشک معالجتان نتایج و فعالیت ها و علائم یادداشت شده شما را مشاهده کرد، با شما در مورد نتایجتان صحبت خواهد کرد. ممکن است اطلاعات مانیتور هولتر نشان دهد که بیماری قلبی دارید، یا ممکن است پزشک شما نیاز به آزمایش های دیگری داشته باشد تا تشخیص دهد ممکن است چه چیزی علائم شما را ایجاد کرده اند.
در بعضی موارد، ممکن است متخصص نتواند بر پایه اطلاعات آزمایش هولتر تشخیص دهد که بیماری شما چه چیزی است، به خصوص اگر در هنگام استفاده از هولتر نوار قلب، دچار بی نظمی در ریتم قلبی نشده باشید.
ممکن است بعد از این پزشک معاجتان توصیه به استفاده از هولتر مانیتورینگ بی سیم یا رویدادنگار کند. هر دو آن ها چیزی هستند که می توانند مدت بیشتری از هولتر مانیتورینگ استاندارد، استفاده شوند. رویدادنگار شبیه به هولتر قلب است و در کل زمانی که علائمتان را احساس می کنید باید دکمه را فشار دهید.
خطرات تست با هولتر قلب چیست
هولتر ریتم، یک تست کاملا ساده بوده و انجام آن هیچ خطری ندارد. فقط ممکن است در محل چسباندن الکترودها یا چسبی که هولتر با آن به سینه چسبیده میشود، کمی حساسیت و قرمزی روی پوست ایجاد شود.
البته در بیشتر نمونه‌های این دستگاه، وسیله نباید خیس شود و به همین خاطر فرد در طول مدت بسته بودن هولتر، نباید به حمام یا استخر برود. اما انواع جدید تر این دستگاه، ضد آب بوده و فرد امکان حمام رفتن را نیز دارد.
بعد از نصب هولتر چه باید کرد
بیماران بعد از نصب مانیتور هولتر دستورالعملهایی را توسط متخصص قلب دریافت خواهند کرد . این که چه‌کارهایی را انجام دهد و چه‌کارهایی را انجام ندهد . باید دقت داشته باشید که در طول تست حمام کردن و شنا ممنوع می شود .
- در طول دوره بیماران به فعالیت روتین خود ادامه میدهد . باید ساعت انجام هر فعالیت روزانه را در دفترچه خود یادداشت کند .
- هرگونه نشانه و علائمی که دارید مثل سرگیجه ، بیحالی ، درد در قفسه سینه و … را یادداشت کنید و به پزشک خود اطلاع دهید .پزشک با کمک آن میتواند عملکرد ضربان قلب بیمار را تحلیل کند .
- این تست کاملاً بی درد است. اما برای ثبت هر درد قفسه سینه، تپش شدید قلب یا سایر علائم قلبی از این تست استفاده میشود.
- این تست به بیمار میگوید که باید به درمان با همان دارو ادامه دهد یا دوزش را پزشک باید تغییر دهد
- هولتر قلب بهترین تشخیص برای ضربان نامنظم ، بدون درد و نا شناخته قلب بیمار است.
آیا الکتروکاردیوگرام مشکل قلبی را تشخیص می دهد
بله و خیر. الکتروکاردیوگرام آزمایشی کوتاه‌مدت است. که معمولاً در بیمارستان ها یا در مطب انجام میشود. این تست نهایتاً 20 دقیقه طول میکشد.
ازآنجاییکه بسیاری از مشکلات قلبی بندرت خود را طی یک فعالیت خاص نشان میدهند . شانس بروز آن در طی این تست بسیار کم است .
اما شانس هولتر برای تشخیص این حوادث بیشتر است، چون مدت زمان بیشتری بر روی بیمار نصب شده و فعالیت قلبی آن را ضبط می کند. طراحی ویژه این دستگاه برای این منظور است که مدت‌زمان بیشتری قابل حمل باشد.
دکتر برای تشخیص چه بیماری‌هایی از هولتر استفاده می‌کند؟
- فیبریلاسیون دهلیزی
- تاکی کاردی
- انواع آریتمی ها
تشابه هولتر با نوار قلب
- هر دو دارای الکترود هستند.
- هر دو فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکنند.
تفاوت تست هولتر با سایر تست‌های قلبی
- داشتن تعداد بیشتری الکترود نسبت به نوار قلب
- ثبت مدت زمان بیشتری از فعالیت قلبی نسبت به نوار قلب و اکو
- عمل ضبط فعالیت قلبی در هولتر توسط کاربر انجام شده. ولی در نوار قلب و دیگر تست‌ها توسط متخصص انجام میشود.
دستگاه های ثبت حمله چیست
بسیاری از بیماران هستند که در بررسی معمول کاملا سالم به نظر می رسند ولی به صورت حمله ای و غیر قابل پیش بینی علائم آن ها بروز میکنند . بطور مثال بیمار امکان دارد با فواصل چند هفته یا چند ماه یکبار دچار طپش قلب یا احساس سرگیجه و حتی از هوش رفتن شود .
علائم و نشانه ی این بیماران امکان دارد قبل از رسیدن به پزشک متخصص یا بیمارستان برطرف شود و تشخیص را دچار مشکل کند . در این موارد هولتر ساده یک یا دو روزه امکان دارد با نشان دادن زمینه های آریتمی به تشخیص کمک کند ولی در بیمارانی که هولتر معمولی طبیعی است میتوان از دستگاه های ثبت علائم استفاده کرد.
این دستگاه ها به سه شکل استفاده میشوند:
یک نوع از این دستگاهها نیاز به اتصال دائم به بدن ندارند و بیمار لازمست که تمام مدت دستگاه را در کنار خود داشته باشد که در صورت بروز علائم کافیست که بیمار دستگاه را در دستان خود نگه دارد یا با سینه خود تماس دهد . دستگاه امواج قلبی را ثبت و در حافظه خود نگه خواهد داشت .
به علت عدم اتصال دائم به بدن و کارکرد ساده ، استفاده از این دستگاهها بسیار ساده و راحت است ولی باید بیمار در زمان بروز آریتمی کاملا هوشیار باشد و فرصت کافی داشته باشد که دستگاه را در دستان خود نگه دارد . بنابراین در بیمارانیکه با آریتمی از هوش می روند یا آریتمی آن ها فقط چند ثانیه طول میکشد این دستگاه کاربردی ندارد .
در این گونه موارد باید از دستگاه های نوع دوم استفاده شود که لازمست با یک یا دو سیم به بدن وصل باشند . بیمار فقط زمان حمام می تواند سیم ها را جدا کند و پس از آن دوباره باید آن ها را وصل کند . این دستگاهها به طور مداوم امواج قلب را بررسی میکنند و به صورت اتوماتیک یافته های غیرطبیعی را در حافظه خود نگه میدارند . اگر بیمار دچار علائم شود باید دگمه ای را فشار دهد که پزشک زمان بروز علائم را با دقت بیشتری مرور کند .
این دستگاه های ثبت حمله را میتوان با تشخیص پزشک متخصص برای زمانهای طولانی ، از یک تا چند ماه ، استفاده کرد . اطلاعات ثبت شده باید به کامپیوتر انتقال داده شوند و تحت بررسی قرار گیرند تا علت بروز علائم و نوع آریتمی مشخص شوند .
نوع سوم دستگاه های قابل تعبیه در زیر پوست هستند . در مواردیکه فاصله بروز حملات آریتمی طولانیتر است مثلا چند ماه یکبار میتوان از این دستگاه ها استفاده کرد. این دستگاه ها بسیار کوچک هستند و با بی حسی موضعی در زیر پوست سینه قرار داده می شوند. بدین ترتیب امواج قلب به طور دائم کنترل شده و موارد غیرطبیعی ثبت می شوند.
اطلاعات ثبت شده توسط دستگاه ی که در کلینیک قرار دارد و از راه دور با دستگاه تعبیه شده ارتباط برقرار می کند قابل دریافت و بررسی است. این دستگاه ها میتوانند تا 3 سال در زیر پوست باقی بمانند و اختلالات ضربان قلب را گزارش کنند . پس از این زمان میتوان آن ها را از زیر پوست خارج کرد. جدیدترین مدل این دستگاهها به قدری کوچک اند که میتوان آنها را با وسیله مخصوصی به زیر پوست تزریق کرد.
دکتر نادر افشاری _ متخصص قلب