در فیبریلاسیون دهلیزی ضربان درحفره های بالایی قلب (دهلیز های قلب) نامنظم شده و جریان خون به سمت بطن ها مختل می شود. در این مقاله قصد داریم با تشریح این بیماری و علل آن، راه های مقابله و درمان فیبریلاسیون دهلیزی را برای شما عزیزان معرفی کنیم.
فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟
فیبریلاسیون دهلیزی atrial fibrillation که به آن AFib یا AF نیز می گویند، به عنوان شایع ترین نوع از آریتمی قلب به حساب می آید.
آریتمی زمانی رخ می دهد که ضربان قلب بسیار کند، بسیار تند و یا نامنظم شده باشد. زمانی که فردی با مشکل فیبریلاسیون دهلیزی مواجه باشد، ضربان نرمال در اتاقک های بالایی قلب (دهلیز های قلب) نامنظم می شود. همچنین خون به شکلی که باید جریان پیدا نمی کند و از دهلیز به سمت اتاقک های پایینی (بطن قلب) منتقل نمی شود.
آیا فیبرلاسیون دهلیزی یک بیماری مزمن و خطرناک است؟
فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است در چند مرحله کوتاه رخ دهد و یا یک شرایط دائمی در بدن فرد باشد. به همین صورت در صورت عدم درمان می تواند سال ها در فرد باقی بماند و در صورت بروز بیماری های قلبی دیگر به عنوان یک عامل تشدید کننده بیماری عمل کند.
ارتباط فیبریلاسیون دهلیزی با سکته مغزی چیست؟
این مشکل احتمال بروز سکته در افراد را افزایش می دهد. زمانی که فاکتور های ریسکی بروز سکته در نظر گرفته شوند، فیبریلاسیون دهلیزی ریسک بروز سکته ایسکمیک را چهار تا پنج برابر بیشتر می کند. از هر هفت مورد سکته، یک مورد در اثر فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد می شود.
سکته هایی که در اثر عوارض فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد می شوند به نسبت دیگر موارد شدت بیشتری دارند. سکته زمانی رخ می دهد که جریان خون به سمت مغز در اثر لخته های خونی یا پلاک های انباشته شده در شریان ها مسدود می شود.
داشتن سبک زندگی سالم می تواند ریسک بروز فیبریلاسیون دهلیزی را کاهش دهد. اما تمامی موارد قابل پیشگیری نیستند.
در حین فیبریلاسیون دهلیزی چه اتفاقی رخ می دهد؟
معمولا قلب افراد با ریتم منظم و خاصی منقبض شده و سپس باز می شود. در فیبریلاسیون دهلیزی، اتاقک های بالایی قلب یا همان دهلیز ها به شکل نامنظم ضربان دارند و نمی توانند به شکل بهینه خون را به بطن های قلب برسانند.
اگر لخته خون از جای خود جدا شود ممکن است در جریان خون قرار گرفته و در مسیر شریان های مغزی حرکت کند و در نتیجه فرد با سکته قلبی مواجه می شود.
حدود ۱۵ الی ۲۰ درصد از افرادی که با سکته مواجه می شوند با مشکل آریتمی قلبی روبرو هستند. دلیل تجویز داروهای رقیق کننده خون برای بیماران نیز جلوگیری از لخته شدن خون آن ها است.
علل بروز فیبریلاسیون دهلیزی
قلب شامل چهار اتاقک است: دو دهلیز و دو بطن. فیبریلاسیون دهلیزی هنگامی اتفاق می افتد که این اتاقک ها به دلیل سیگنال دهی الکتریکی نامناسب به خوبی با هم کار نمی کنند.
به طور معمول ، دهلیز و بطن ها با یک سرعت یکسان منقبض می شوند. در فیبریلاسیون دهلیزی، دهلیز و بطن از این سرعت یکسان فاصله می گیرند، زیرا دهلیز بسیار سریع و نامنظم منقبض می شود.
حقایقی در مورد فیبریلاسیون حفره دهلیز قلب
- تخمین زده شده است که بین ۲.۷ الی ۶.۱ میلیون از افراد در ایالات متحده آمریکا با فیبریلاسیون دهلیزی روبرو هستند. با افزایش میانگین سنی جمعیت ایالات متحده آمریکا، انتظار می رود این اعداد و ارقام نیز رشد کنند.
- در سال ۲۰۱۷، فیبریلاسیون دهلیزی در بیش از ۱۶۶ هزار گواهی فوت ذکر شده بود و علت پس زمینه بروز مرگ در بیش از ۲۶ هزار نفر بود.
- افرادی که اصلیت اروپایی دارند به نسبت افراد آمریکایی و آفریقایی در خطر جدی تر بروز فیبریلاسیون دهلیزی قرار دارند
- با توجه به این که تعداد موارد فیبریلاسیون دهلیزی در سنین بالا بیشتر هستند و بانوان عموما بیشتر از آقایان عمر می کنند، بانوان بیشتری با فیبریلاسیون دهلیزی مواجه هستند.
علائم فیبریلاسیون دهلیزی چه هستند؟
برخی افراد که با مشکل فیبریلاسیون دهلیزی روبرو هستند از این موضوع اطلاعی ندارند و خبری از علائم در آن ها نیست. با این حال سایر افراد ممکن است برخی از علائم لیست زیر را تجربه کنند:
- ضربان قلب نامنظم
- تپش قلب (تند، لرزش یا با شدت)
- حس سبک سر بودن
- خستگی شدید
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی در نوار قلبی
یکی از بهترین روش های تشخیص این مشکل قلبی گرفتن نوار قلب است. پزشک ممکن است برای اطمینان بیشتر هولتر مانیتورینگ 24 ساعته نوار قلبی را درخواست کند.
فاکتور های ریسکی فیبریلاسیون دهلیزی چه هستند؟
ریسک بروز این مشکل با بالا رفتن سن بیشتر می شود. فشار خون بالا که خود به علت افزایش سن تشدید می شود، در هر پنج مورد از مورد فیبریلاسیون دهلیزی در یک مورد گزارش شده است.
فاکتور هایی که ریسک ابتلا به فیبریلاسیون دهلیز های قلب را افزایش می دهند عبارتند از:
- افزایش سن
- فشار خون بالا
- چاقی
- اصلیت اروپایی
- دیابت
- نارسایی قلبی
- بیماری ایسکمیک قلب
- مشکل پرکاری تیروئید
- بیماری مزمن کلیوی
- مصرف الكل متوسط تا زیاد
- سیگار کشیدن
- بزرگ شدن اتاق ها در سمت چپ قلب
درمان های فیبریلاسیون دهلیزی
در صورتی که علائم خاصی در شما وجود نداشته باشند نیازی به درمان ندارید. اگر مشکلات قلبی دیگری نداشته باشید یا مشکل فیبریلاسیون دهلیزی به خودی خود حل شود نیز نیازی به اقدامات درمانی نیست.
اما اگر به درمان نیاز باشد، پزشک شما ممکن است هر کدام از داروهای زیر را تجویز کند:
- مسدود کننده های بتا برای کاهش ضربان قلب شما
- مسدود کننده های کانال کلسیم برای آرام شدن عضلات شریانی و کاهش ضربان قلب
- مسدود کننده های کانال سدیم یا پتاسیم برای کنترل ریتم قلب
- گلیکوزید های دیجیتال برای تقویت انقباضات قلب فرد
- رقیق کننده خون برای جلوگیری از ایجاد لخته های خون
دارو های ضد انعقادی خوراکی بدون ویتامین (K (NOACs رقیق کننده خون برای مشکل فیبریلاسیون دهلیزی هستند. این موارد شامل ریووروکسابان (Xarelto) و آپیکسابان (Eliquis) هستند.
به طور کلی، هدف از مصرف دارو ها برای فیبریلاسیون دهلیزی، عادی کردن ضربان قلب بیمار و بهبود عملکرد بهتر قلب در حالت عمومی است.
همچنین این داروها می توانند از بروز لخته های خون در آینده و همچنین عوارض مرتبط با آن مانند حمله قلبی و سکته مغزی جلوگیری کنند. بسته به شرایط شما، پزشک ممکن است دارو های مختلفی را برای کنترل فیبریلاسیون دهلیزی توصیه کند.
زندگی با فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی یک شرایط خاص بدنی است که امکان مدیریت آن وجود دارد و با انجام پروسه درمانی مناسب می توانید به زندگی عادی خود برگردید.
تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی خبری شوکه کننده برای شما و عزیزانتان است. با پزشک خود در مورد مشکلاتی که اخیرا داشته اید صحبت کنید. او ممکن است بخواهد شما را جهت مشاوره به متخصصان خاصی ارجاع دهد.
پس از تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی باید به مواردی همچون رانندگی، رفتن به سفر و بیمه سفر فکر کنید. پزشک معالج شما می تواند در مورد تمامی این موارد به شما مشورت دهد.
دکتر نادر افشاری، متخصص بیماری های قلبی