آمبولی ریه ، به انگلیسی PE: pulmonary embolism به گرفتگی رگ آئورت ورودی به ریه توسط مواد منتقل شده از نواحی دیگر توسط جریان خون گفته می شود. در پاسخ به این سوال که آمبولی ریه خطرناک است؟ باید بگوییم که آمبولی ریوی درصد مرگ و میر بالایی دارد و حدود 30 درصد مبتلایان جان خود را از دست می دهند. آیا امبولی ریه درمان قطعی دارد؟

آمبولی ریه (ریوی) چیست؟

آمبولی ریه به انسداد یک و یا چند سرخرگ که موجب رسیدن خون به ریه ها هستند، آمبولی ریه گفته می شود. اغلب علت انسداد های سرخرگ ها، لخته شدن خون در سایر بدن و در نهایت رسیدن آن به ریه می باشد. گاهی نیز ممکن است علت این انسداد وجود غده، حباب های هوا و یا چربی در قسمت های دیگر بدن باشد.

آمبولی ریه چیست؟

چرا آمبولی ریه خطرناک است؟

در صورت ایجاد و یا گیرافتادن لخته خون در سرخرگ، گرفتگی ریه صورت میگیرد و مانع از رسیدن خون و اکسیژن به سایر اندام ها می شود که این مشکل موجب آسیب دیدن بافت ریه و مرگ سلولی و اندامی می شود.

همچنین وجود شریان های گرفته، تنگی نفس و مشکل در تنفس را به همراه دارد و در نهایت موجب مرگ می شود.

چگونه لخته های خون در ریه ها درمان می شوند؟

لخته های خون در ریه با استفاده از داروهای ضدانعقاد ازبین خواهد رفت، همچنین از بزرگ شدن لخته های ایجاد شده جلوگیری میکند. در حالی که بعضی از دارو ها به صورت قرص و یا کپسول استفاده میشوند، بعضی از آنها مستقیم به رگ تزریق میشوند.

بیشتر افرادی که برای لخته شدن خون در ریه (آمبولی ریه) تحت درمان قرار می گیرند، ابتدا در بیمارستان مورد درمان قرار می گیرند. پس از مرخص شدن از بیمارستان، معمولا بیمار جهت جلوگیری از ایجاد مجدد لخته خون در آینده تحت درمان دارویی قرار خواهد گرفت. 

این داروها ضد انعقاد، رقیق کننده خون و داروهای ضد لخته شدن خون هستند. گاهی افراد با استفاده از داروی ضد لخته تحت درمان قرار میگیرند که باید یک دوره ی 3ماهه (گاهی بیشتر) را پشت سر بگذارند. گاهی درمان افراد با تزریق داروی ضد لخته شدن خون در زیر پوست، صورت میگیرد. به این روش درمان، هپارین میگویند.

ممکن است از این روش درمان (برای آمبولی ریه) در روز های اولیه بعد از مرخص شدن استفاده شود و در صورتی که بیمار به هر دلیلی قادر به مصرف قرص نباشد، مجدد از روش هپارین استفاده خواهد شد.

دارو های ضد لخته، لخته های خون موجود در رگ ها را از بین نمیبرد بلکه از بزرگتر شدن آنها جلوگیری میکند و همچنین از ایجاد لخته های جدید جلوگیری میکند.

آمبولی ریه

علائم آمبولی ریه

لخته خون ریوی نشانه های معمولا واضح و دردناکی دارد و باید به سرعت درمان شود. نشانه های امبولی ریوی عبارت اند از:

در صورت مشاهده هرکدام از این علائم مخصوصا در طولانی مدت (به مدت چند ساعت و یا چند روز) حتما آمبولانس را خبر کرده و به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

در بیمارستان، پزشکان با انجام آزمایشات مربوطه میتوانند علت را متوجه شده و در صورتی که این مشکل موجب مرگ شما بشود را شناسایی کرده و اقدامات لازم را انجام می دهند. به همین خاطر انجام آزمایشات و مراجعه سریع به پزشک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

لخته خود در پا عامل آمبولی ریه

لخته های خون در پاها متناسب با اینکه لک های موجود در رگ های عمیق پا و یا رگهای نزدیک سطح پوست ایجاد شود ، علائم مختلفی را شامل میشوند.

یکی از خطرناک ترین نوع لخته خون، لخته خون در رگ های عمیق پا یا ترومبوز وریدی عمقی (DVT) است.

لخته خون در رگ های عمیق میتواند موجب ورم، درد، گرما و قرمزی در ناحیه درگیر شود. لخته خون در رگهای نزدیک سطح پا یکی از دردناک ترین نوع لخته خون میباشد که میتواند موجب قرمزی و عفونت در ناحیه درگیر شود. این لخته ها گاهی اوقات باعث می شود رگ ها سخت و لخته شوند و این لخته ها به صورتی هستند که به نظر می رسد مانند بند ناف باشد . این رخداد یکی از رایج ترین نوع لخته خون در رگ های زیر زانو میباشد.

در صورتی که فکر میکنید دچار ایجاد لخته خون در پا شده اید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. ایجاد لخته خون در رگ های نزدیک سطح پوست کم خطر تر میباشد اما لخته خون در رگ های عمیق جدی تر و حساس تر میباشد و میتوان موجب رسیدن لخته های خون به ریه شوند. پزشک شما با انجام آزمایشاتی میتواند تشخیص دهد که آیا در بدن شما لخته خونی وجود دارد و محل آن کجاست.

لخته خون در ریه

آزمایش های تشخیص لخته خون در ریه

چندین تست وجود دارد که پزشک معالج شما میتواند با استفاده از آنها به وجود لخته های خون در ریه ها پی ببرند. چند نمونه از رایج ترین آزمایشات عبارت اند از:

1_ آزمایش خون دی دایمر 

دایمر ماده ای در خون بوده و میزان این ماده در افرادی که دچار لخته خون در ریه باشند، اغلب بالا است. این آزمایش اغلب همزمان با سایر آزمایشات انجام می شود.

2_ سی تی آنژیوگرام ریوی (CT-PA) 

سی تی آنژیو نوع خاصی از اشعه ایکس میباشد که با استفاده از سیستم (کامپیوتر) صورت میگیرد. در طول این آزمایش یک رنگ به یکی از رگ های شما تزریق خواهد شد که این رنگ در اشعه ایکس نمایش داده می شود و در صورتی که یکی از رگ ها دچار گرفتگی شده باشد را نشان می دهد.

3_ اسکن ریوی تهویه‌ای/ پرفیوژنی (V- Q SCAN) 

در این آزمایش، مقداری از یک گاز رادیواکتیو توسط فرد تنفس می گردد. همچنین مقداری رنگ در یکی از رگ های شما تزریق خواهد شد. پس از پخش شدن گاز و رنگ، پزشک تفاوت های ایجاد شده در اسکن را مشاهده خواهد کرد در صورتی که شریان ها دچار گرفتگی شده باشند، در تصاویر اسکن واضح است.

تست دی دایمر برای کرونا از زبان دکتر افشاری

4_ آنژیوگرافی ریوی 

در این فرآیند که با آنژیو قلب متفاوت است، لوله کوچکی به نام “سوند” را وارد یکی از رگ های بدن شما کرده که معمولا از رگ پا استفاده می کنند. سپس پزشک ها به آرامی سوند را هدایت کرده تا به قفسه سینه بیمار (جایی که عمده سرخرگ های ریه قرار دارند) برسد. پس از قرار گرفتن سوند در محل مورد نظر، پزشک رنگی مخصوص را در سوند تزریق کرده که به دیدن جزئیات در اسکن اشعه ایکس کمک خواهد کرد.

قرص برای درمان لخته خونی در ریه

گونه هایی از داروی ضد لخته به صورت قرص درآمده اند که عبارت اند از:

اگر پزشک معالجتان داروی ضد لخته را تجویز کرده است حتما آن را جدی بگیرید و طبق برنامه دارو را مصرف کنید. درصورتی که مصرف یک دوز را فراموش کردید، حتما با پزشکتان تماس و مشورت کنید.

عوارض قرص های ضد لخته چیست؟

هنگامی که شروع به مصرف داروی ضد لخته میکنید، باید آزمایش خون انجام دهید. اگر داروی مصرفی شما وارفارین باشد باید به صورت مرتبط آزمایش خون را انجام دهید در جهت متوجه شدن چگونگی لخته شدن خون. در صورتی که در استفاده ی دارویی و یا نتیجه آزمایشات تغییری ایجاد شود، پزشک معالج باید دوز مصرف دارو را مجدد تغییر دهد.

مصرف اشتباه دارو تاثیری در بهبودی نخواهد داشت و همچنین ممکن است منجر به خون ریزی شدیدی شود. درواقع خونریزی یکی از ریسک های مصرف داروی ضد لخته میباشد به همین خاطر بیمار و پزشک معالج همیشه باید مراقب علائم خونریزی باشند.

افرادی که برای درمان لخته خون قادر به مصرف دارو نیستند و یا دارو تاثیری روی بدن آنها ندارد، میتوانند از سایر روش های درمانی مانند فیلتر سیاهرگ زیرین (ICV) استفاده کنند. سیاهرگ بزرگ تحتانی یکی از رگ هایی میباشد که خون را از پاها به قسمت بالایی بدن و در نهایت به قلب میرساند. این فیلتر (IVC)  وارد سیاهرگ تحتانی میشود و هر لخته خون بزرگی را که در مسیر فیلتر قرار دارد را میگیرد.

آمبولی ریه

درمان لخته خونی با فیلتر وین

پزشک شما ممکن است یکی از این روش های فیلتر را برای شما تجویز کند در صورتی که:

روش درمان فیلتر وین چیست ؟

برای قرار دادن فیلتر درون ورید، از کاتتر استفاده می‌کنند، که به این روش فیلتر وین گفته می‌شود. استفاده از فیلتر از حرکت لخته‌های خونی درون رگ به سمت راست قلب جلوگیری می‌کند. در نهایت این فیلتر مانع رسیدن لخته خون به ریه‌ها خواهد شد.

 این روش معمولاً برای افرادی که نمی‌توانند داروهای ضد انعقادی مصرف کنند و یا داروهای ضد انعقادی به اندازه کافی خوب و سریع عمل نمی‌کنند، استفاده می‌شود. برخی از فیلترها می‌توانند زمانی که دیگر مورد نیاز نیستند، برداشته شوند.

درمان بیمار آمبولی در حال شوک

گاهی لخته ایجاد شده به قدری جدی و خطرناک است که میتوان موجب فشار خون پایین و در نهایت وارد شدن شوک  به بیمار شود. (شوک زمانی رخ میدهد که فشار خون به شدت پایین باشد و خون کافی به ارگان های بدن نرسد). 

در صورتی که همچین اتفاق رخ بدهد، پزشک دارو هایی برای شما تجویز حواهد کرد که به آنها “لخته کننده خون” میگویند که از طریق سوندی کوچک وارد بدن بیمار میشود. گاهی در این مرحله پزشک مجبود به انجام جراحی میشود.

پیشگیری از لخته خونی

آیا می توانم برای جلوگیری از لخته شدن خون بدون مراجعه به پزشک کاری انجام دهم؟

بله، گاهی بعضی از افراد با نشستن و بی تحرک بودن های طولانی مدت موجب ایجاد لخته خون در بدن خود می شوند. افرادی که به سفر های طولانی مدت توسط هواپیما میروند، احتمال ایجاد لخته خون را به حداقل می رسانند.

اقدامات پیشگیری از لخته خونی

در ادامه اقداماتی هستند که میتوان به شما در جلوگیری از ایجاد لخته خون کمک کنند.

  1. هر 1 الی 2 ساعت بایستید و قدم بزنید.
  2. قبل از رفتن به مسافرت سیگار نکشید.
  3. لباس های نازک و راحت بپوشید.
  4. درحالی که نشسته اید، پاهای خود را حرکت دهید و از ثابت نگه داشتن آنها اجتناب کنید.
  5. مایعات زیاد مصرف کنید.
  6. جوراب زنانه ساقه بلند فشرده سازی شده بپوشید.
  7. از مصرف الکل و دارو هایی که خواب آور هستند پرهیز کنید چراکه میتوان موجب مختل کردن توانایی شما درتحرک داشتن و حرکت کردن را به همراه داشته باشد.

سوالات رایج درباره آمبولی ریه

**چرا ترومبوز عمیق وریدی یک مسئله نگران کننده است؟

آمبولی ریوی یکی از عوارض جانبی حاد در ترومبوز عمیق وریدی است. احتمال بروز عوارض بلند مدت در پا نیز وجود دارد که از این وضعیت تحت عنوان سندروم پس از لخته یاد می‌‌شود.

**نحوه انجام آنژیوگرافی ریه چگونه است ؟

به هنگام انجام این آزمایش، یک لوله انعطاف پذیر (کاتتر) به یک ورید بزرگ، معمولاً در کشاله ران، وارد می‌شود و از طریق قلب به داخل رگ‌های ریوی وارد می‌شود. سپس یک رنگ مخصوص به کاتتر تزریق می‌شود و اشعه ایکس، همانطور که رنگ درون شریان‌های ریه حرکت می‌کند، گرفته می‌شود.

**آیا احتمال دارد با عمل لیپوماتیک دچار آمبولی شویم؟

عمل لیپوماتیک در ایجاد آمبولی تأثیرگذار است چرا که آمبولی باعث ایجاد چربی می‌شود که یکی از موارد ایجاد بیماری در فرد است، می‌توان گفت عمل لیپوماتیک به دلیل امکان ایجاد آمبولی برای فرد بسیار خطرناک خواهد بود.

**خطرات آنژیوگرافی ریه چیست ؟

  • تغییر موقت در ریتم قلب
  • رنگ موجب آسیب به کلیه افرادی که عملکرد ضعیف کلیوی دارند، خواهد شد

**آیا آمبولی کشنده است؟

 ایجاد آمبولی در بدن فرد باعث انسداد ریه می‌شود، اگر این لخته‌ها بزرگ شوند به حدی که کل ریه را بگیرند انسداد ایجاد می‌شود، احتمال اینکه آمبولی جان فرد را بگیرد و کشنده باشد، وجود دارد.

**شدت بروز علائم و نشانه‌های ترومبوز وریدی چقدر است؟

شدت بروز علائم و نشانه‌های ترومبوز عمیق وریدی به اندازه و محل تشکیل لخته خون بستگی دارد. علائم و نشانه‌های این عارضه می‌‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد.

**آیا عمل زانو در ایجاد آمبولی موثر است؟

 در عمل زانو خون دچار لخته‌هایی می‌شود که در نهایت منجر به آمبولی ریوی خواهد شد، که این لخته ها از طریق خون منتقل شده و در نهایت منجر به انعقاد آن می‌شود لذا افرادی که التهاب عروقی و عدم تحرک داشته باشند ممکن است دچار این بیماری شوند.

**آیا درمان ترومبوز عمیق وریدی ضروری است؟

ترومبوز عمیق وریدی یک بیماری جدی و حاد است که به بررسی و درمان فوری نیاز دارد

دکترنادر افشاری، متخصص قلب 

2.5/5 - (116 امتیاز)

فهرست مطالب

پرسش از دکتر