دریچه های قلب انسان ساختار های قابل توجهی هستند. این دریچه ها ضخامتی به اندازه یک برگه کاغذ داشته، به دیواره قلب متصل بوده و جهت تنظیم جریان خون به صورت مداوم باز و بسته می شوند. باز و بسته شدن دریچه ها عامل ایجاد صدای قلب است.

دریچه های قلب روز ها، ماه ها و سال ها به باز و بسته شدن ادامه می دهند. در واقع، این ساختار ها 80 میلیون تپش در سال و 5 تا 6 میلیارد تپش قلب در یک طول عمر طبیعی را تحمل می کنند. هر تپش قلب، نمایشی بی نظیر از قدرت و انعطاف پذیری است.

وظیفه دریچه های قلب چیست؟

قلب دارای 4 دریچه است که هر کدام منطقه خاصی را به دیگری متصل می کند:

تصویر زیر وضعیت قلب در حالت سیستول یعنی انقباض و پمپاژ خون به عروق و هم چنین در حالت دیاستول به معنای استراحت قلب و پر شدن قلب از خون برگشتی نشان می دهد.

عملکرد دریجه های قلب هنگام تپش

یک دریچه طبیعی و سالم قلب هر گونه انسداد را به حداقل رسانده و به خون اجازه می دهد تا راحت و آزادانه در یک جهت جریان یابد. همچنین، دریچه در مواقع لازم نیز به طور کامل و سریع بسته شده و از بازگشت هر گونه خون جلوگیری می کند. در بیماری دریچه های قلب، یک یا بیش از یک دریچه به طور مناسب عمل نمی کند. قلب دارای 4 دریچه است که جریان خون را در جهت مناسب حفظ می کنند. 

در برخی موارد، یک یا بیش از یک دریچه قلبی به طور کامل باز یا بسته نمی شوند. این مشکل می تواند سبب اختلال در جریان خون از قلب به دیگر اندام های بدن شود. درمان بیماری دریچه های قلب به دریچه قلبی مبتلا و شدت بیماری آن بستگی دارد. گاهی اوقات، بیماری دریچه قلب نیازمند جراحی ترمیم یا تعویض دریچه است.

علائم تنگی دریچه قلب چیست؟

امکان دارد برخی افراد مبتلا به بیماری دریچه قلب تا سال ها هیچ گونه علائمی را تجربه نکنند. علائم و نشانه های دریچه های قلب شامل موارد زیر می شوند:

عوامل بیماری دریچه قلب چیست؟

قلب دارای 4 دریچه است که جریان خون را در جهت مناسب حفظ می کنند. این دریچه ها شامل میترال، سه لختی، ریوی و آئورت می شوند. هر دریچه دارای 4 برگچه بوده که در هر تپش قلب باز و بسته می شوند. گاهی اوقات، این دریچه ها به صورت مناسب باز و بسته نشده و جریان خون از قلب به دیگر اندام های بدن را مختل می کنند.

 بیماری دریچه قلب می تواند هم به صورت مادرزادی بوده و هم در بزرگسالی در اثر عوامل و بیماری های متعدد بروز دهد. از جمله این بیماری ها می توان به عفونت ها و دیگر مشکلات سلامتی اشاره کرد. مشکلات دریچه قلب می توانند شامل موارد زیر شوند:

نارسایی دریچه قلب

در این بیماری، برگچه های دریچه به صورت مناسب بسته نشده و سبب بازگشت خون به عقب می شوند. این مشکل اغلب در اثر افتادگی برگچه های دریچه بروز می دهد.

استنوز دریچه

برگچه های دریچه سفت یا ضخیم شده و ممکن است به یکدیگر بچسبند. این وضعیت سبب تنگ شدن مجرای دریچه و کاهش جریان خون عبوری از آن می شود.

آترزی دریچه، بیماری مادر زادی قلب

در این بیماری، دریچه تشکیل نشده و یک غشای بافتی جریان خون بین حفرات قلب را مسدود کرده است.

تب روماتیسمی

تب روماتیسمی در اثر یک عفونت باکتریایی درمان نشده (معمولا گلودرد چرکی) به وجود می آید. خوشبختانه، پس از یافتن دارو های آنتی بیوتیک ضد این عفونت در سال 1950 شیوع آن کاهش یافته است. عفونت اولیه معمولا در کودکان بروز داده و سبب التهاب دریچه های قلبی می شود. با این حال، امکان دارد علائم مرتبط با التهاب تا 20 الی 40 سال بعد پدیدار نشوند.

تاثیر تب روماتیسمی بر دریچه قلب

اندوکاردیت

اندوکاردیت هنگامی بروز می دهد که میکروب ها (مخصوصا باکتری ها) پس از وارد شدن به جریان خون به دریچه های قلب حمله کرده و سبب بروز سوراخ ها، زوائد و جای زخم می شوند. این وضعیت می تواند به نشت خون از دریچه ها منجر شود. میکروب های عامل اندوکاردیت می توانند از طریق فرایند های دندانپزشکی، جراحی، مصرف دارو های وریدی یا عفونت های شدید به جریان خون وارد شوند. افراد مبتلا به بیماری دریچه ای از نظر ابتلا به اندوکاردیت در معرض خطر بالا تری قرار دارند.

چه افرادی به بیماری دریچه ای مبتلا می شوند؟

برخی افراد با برگچه هایی ضعیف در قلب خود متولد می شوند که این وضعیت می تواند به نشت خون از دریچه ها منجر شود. احتمال بروز استنوز اغلب با افزایش سن بیشتر می شود. مشکلات معمولا در اثر موارد زیر بروز می دهند:

  • همگام با افزایش سن، شکل یا انعطاف پذیری دریچه ها می تواند تغییر کند. علاوه بر آن، کلسیم و دیگر رسوبات نیز می توانند سبب سفتی یا ضخیم شدن برگچه های دریچه قلب شوند.
  • ابتلای دریچه به عفونت ها (اندوکاردیت)
  • تب روماتیسمی در اثر عفونت استرپتوکوکی درمان نشده
  • دیگر بیماری هایی که سبب آسیب به دریچه یا تشکیل بافت جای زخم در آن می شوند. از جمله این موارد می توان به حمله قلبی، نارسایی قلبی پیشرفته یا تجمع پلاک در درون شریان ها (آترواسکلروز) اشاره کرد.

عوامل موثر در مشکلات دریچه ای

عوامل دیگری که با بیماری قلبی ارتباط دارند شامل موارد زیر هستند:

آیا سفتی دریچه قلب درمان می شود؟

این حالت هنگامی به وجود می آید که دریچه قلب به دلیل سفتی یا جوش خوردن برگچه ها به طور کامل بسته نمی شود. مجرای تنگ شده می تواند عملکرد قلب را در پمپاژ خون بسیار دشوار کند. چنین وضعیتی می تواند موجب نارسایی قلب و بروز علائم دیگر شود. تمامی چهار دریچه قلب می توانند دچار استنوز یا تنگی شوند.

درمان این بیماری معمولا با ترمیم یا تعویض دریچه معیوب با جراحی یا باز یه به روش TAVR انجام می شود.

نارسایی دریچه قلب چیست؟

این اختلال به رگورژیتاسیون، نشت یا عدم کفایت دریچه نیز شناخته می شود. نارسایی دریچه هنگامی بروز می دهد که دریچه به طور کامل بسته نشود. در صورتی که دریچه ها به صورت کامل بسته نشوند، مقداری خون از طریق دریچه به عقب باز خواهد گشت. با بدتر شدن نشت خون، فشار کاری قلب جهت جبران این نشتی بیشتر شده و جریان خون کمتری به اندام های دیگر بدن می رسد. بسته به نوع دریچه مبتلا، بیماری به صورت نارسایی آن دریچه نامیده می شود.

اکوکاردیوگرافی - آزمایش اکوی قلب

نحوه تشخیص مشکلات دریچه های قلبی

بیماری دریچه قلب اغلب هنگامی یافت می شود که پزشک با استفاده از گوشی پزشکی ضربان قلب فرد را معاینه کرده و صدای مور مور قلب (نوعی صدای قلبی) را می شنود. آزمایش های دیگری نیز برای تایید این تشخیص و تعیین نوع آسیب یا مشکل قلب نیز انجام می شوند. پزشک با استفاده از آزمایش ها سعی در یافتن موارد زیر دارد:

  • اندازه و شکل دریچه ها و حفرات قلب
  • کارایی قلب در پمپاژ خون
  • وجود یا عدم وجود تنگی یا بازگشت خون در دریچه ها

آزمایش هایی که برای بیماران تجویز می شوند شامل موارد زیر هستند:

در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر، متخصص قلب می تواند انجام تست استرس، کاتتر گذاری قلب، آم آر آی قلب یا دیگر آزمایش ها را نیز توصیه کند.

دکتر نادر افشاری متخصص قلب و عروق

2.7/5 - (94 امتیاز)

فهرست مطالب

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟

2.7/5 - (94 امتیاز)
پرسش از دکتر